Vlada vraća građevinsku dozvolu kao glavnu saglasnost države ili opštine da se neki objekat može graditi umjesto prijave gradnje koja se koristila proteklih sedam godina, a na zahtjev za dobijanje građevinske dozvole podnosilac mora dobiti odgovor u roku od najviše 30 dana.
To su glavne novine predloga Zakona o izgradnji objekata koji je upućen u skupštinsku proceduru. Takođe, lokalnim samoupravama se vraća nadležnost izdavanja građevinskih dozvola za objekte do 3.000 kvadrata površine, pojednostavljuju procedure za izgradnju individualnih porodičnih kuća, dok se licenciranje stručnog kadra, tehnički normativi i učešće stranaca iz država Evropske unije u poslovima projektovanja i nadzora usklađuje sa standardima i direktivama EU,…
U skupštinsku proceduru je poslat i predlog Zakona o planiranju prostora, gdje je najznačajnija novina da Vlada osniva preduzeće za izradu planskih dokumenata na državnom nivou, a jedna ili više opština mogu osnovati preduzeće za izradu lokalnih planskih dokumenata na svojoj teritoriji. Ovim se djelimično vraća nadležnost lokalnih samouprava u planiranju prostora na svojoj teritoriji, koje je prije sedam godina prusmjereno na državni nivo. Sada se dešavalo da investitor traži izmjenu planova i da finansira njihovu izradu, a objekte bi crtale privatne firme.
Predlogom se vraća obaveza plaćanja naknada za uređenje građevinskog zemljišta za hotele sa četiri i pet zvijezdica, uz mogućnost da lokalne samouprave uvedu popust do sto odsto iznosa ove naknade ako investitor o svom trošku učestvuje i izgradnji infrastrukture za te objekte. Do sada su ovi investitori, u cilju podsticanja turizma, bilo oslobođeni plaćanja naknade a komunalno opremanje tih lokacije su većinom finansirale lokalne samouprave ili državni budžet. Takođe se za cijeli niz objekata prema djelatnostima navode mogući popusti koje opštine mogu dati investitorima.
Sada je na snazi jedan zakon koji obuhvata izgradnju objekata i prostorno planiranje, a sada se kroz dva zakona, u skladu sa evropskim standardima, predviđa razdvajanje tih oblasti na dva posebna zakona. Treći zakon koji uskoro treba da bude pripremljen, i čini sistem sa prethodna dva, odnosiće se na novi način legalizacije nelegalnih objekata.
U obrazloženju predloga Zakona o izgradnji navodi se da sadašnja rješenja iz zajedničkog zakona nisu donijela očekivani doprinos o podsticanju izgradnje i rješavanju problema iz ove oblasti.
“Politike planiranja prostora, izgradnje objekata i legalizacija objekata nijesu zaživjele i velikim dijelom sistem funkcioniše kroz prelazne odredbe zakonskog rješenja. Težište javnih ovlašćenja u oblasti izgradnje objekata bilo je na urbanističko-građevinskoj inspekciji i, s tim u vezi, postojeće rješenje u dijelu ispunjavanja uslova građenja putem prijave radova nije dalo očekivane rezultate. Ovo, prije svega u odnosu na očekivani doprinos privlačenju investicija i konkurentnosti Crne Gore na investicionom tržištu”, navedeno je u obrazloženju predlagaća Ministarstva prostornog planiranja i urbanizma.
Oni smatraju da oblasti uređenja prostora i izgradnje objekata treba značajno reformisati i stalno unapređivati, kako bi se stvorili uslovi za podsticanje preduzetničke inicijative i ulaganje stranog i domaćeg kapitala, za kvalitetnu izgradnju i valorizaciju prostora i u konačnom podstakao cjelovit razvoj države.
“Postojeća zakonska rješenja nijesu dala očekivani doprinos lakoći tržišnog načina privređivanja i efikasnosti i jednostavnosti administrativnih procedura”, navedeno je u obrazloženju.
Građevinska dozvola se vraća kao glavni uslov građenja i donosiće se u roku od 30 dana upravnim aktom i koji podliježe upravnoj i sudskoj zaštiti. Za hotele i turistička naselja, objekte od opšteg interesa i sa preko 3.000 kvadrata građevinsku dozvolu izdaje Ministarstvo a za ostale lokalne samouprave. Građevinska dozvola se izdaje samo na glavni projekat, tehnički pregled je uveden kao obavezujući za sve objekte osim za porodičnog stanovanja. Procijenjeno je da za porodične stambene zgrade proceduru treba pojednostaviti tako što više ne bi bila obavezujuća revizija tehničke dokumentacije, stručni nadzor i tehnički pregled, već samo izjava projektanta da je projekat urađen u skladu sa zakonom i pravilima struke i uz izjavu izvođača da je izgrađen u skladu sa građevinskom dozvolom, glavnim projektom i da je podoban za upotrebu.
Ministarstvo u obrazloženju predloga zakona o prostornom planiranju navodi da su dosadašnja rješenja dovela do degradacije prostora, da su nova u skladu sa evropskim direktivama.
“Brojne promjene koje su se dogodile u sveukupnom razvoju Crne Gore bile su praćene i posljedicama koje su se neposredno odražavale na prostor, noseći sa sobom mnoge veoma kompleksne probleme i konflikte, i time otežavajuće ili čak ograničavajuće uslove za dalji razvoj naše države. Uprkos činjenici da ova djelatnost ima poseban društveni i državni interes, ona ga u praksi nema, već su i dalje prisutne intencije da se njeni produkti u cjelini tretiraju kao roba, što je, pored ostalog, dovelo do njene sadašnje degradacije”, navedeno je u obrazloženju.
Rješenje ovih problema i uvođenje evropskih standarda planiraju kroz decentralizaciju poslova planiranja prostora, institucionalizaciju izrade planskih dokumenata (kroz državno i opštinska preduzeća), smanjenje administrativnih procedura pri sprovođenju planskih dokumenata (formiranje Geoportala za urbanističko-tehničke uslove), uspostavljanje kvalitetnijeg inspekcijskog nadzora,…
Značajna novina u predlogu Zakona o prostornom planiranju je i to što se institut javne rasprave o planskim dokumentima podiže na značajno veći nivo, sa mnogo većim pravima.
Javna rasprava će sada trajati najmanje 30 dana, umjesto dosadašnjih 15.
“Obrađivač je dužan da, zavisno od obima i složenosti planskog dokumenta, organizuje jedno ili više javnih izlaganja nacrta planskog dokumenta, radi obrazlaganja predloženih planskih rješenja zainteresovanoj javnosti. Na javnim izlaganjima obrađivač je dužan da daje preliminarne odgovore na pitanja, mišljenja, predloge i sugestije date od strane zainteresovane javnosti”, navedeno je u zakonu.
Izvještaj sa javne rasprave mora da bude završen u roku od 30 dana. Obrađivač će i revidentu tog plana dostaviti izvještaj sa javne rasprave na saglasnost. Izvještaj mora da sadrži detaljne odgovore na sve dostavljene primjedbe.
Do sada se dešavalo da nakon javne rasprave obrađivač skoro u potpunosti izmijeni plan u odnosu na verziju koja je bila na javnoj raspravi. Sada se predviđa da ukoliko se korigovani nacrt planskog dokumenta bitno razlikuje od verzije koja je bila na javnoj raspravi, mora organizovati ponovna javna rasprava.
