Lider opozicionog bjeloruskog narodnog fronta Rihor Kastusjou, koji je služio dugu zatvorsku kaznu, pušten je nakon što je autoritarni vladar u zemlji potpisao zakon o masovnoj amnestiji povodom 80. godišnjice oslobođenja Bjelorusije od nacističke Njemačke.
Kastusjouov zet Dzmitri Antončik, koji živi u Poljskoj, rekao je za Radio Slobodna Evropa da je 67-godišnji političar pušten na slobodu 3. jula.
Kastusjou, predsjednički kandidat 2010. godine, osuđen je u septembru 2022. za zavjeru radi preuzimanja vlasti i osuđen na 10 godina zatvora. Proveo je više od tri godine u zatvoru uključujući i vrijeme provedeno u pritvoru.
Dok je bio u zatvoru, Kastusjouu je dijagnostifikovan rak.
Grupa za ljudska prava „Vesna“ (Proljeće) saopštila je 3. jula da su ukupno četiri politička zatvorenika, uključujući dvije žene, puštena iz zatvora prema zakonu o amnestiji koji je objavljen ranije tokom dana. Vjasna nije pominjala imena oslobođenih, navodeći razloge privatnosti.
Autoritarni vladar Aleksandar Lukašenko potpisao je zakon 2. jula. Prema zvaničnom saopštenju, amnestijom će biti obuhvaćeno 7.850 osuđenika, od kojih će 2.090 biti pušteno na slobodu, dok će za 800 osoba biti oproštene preostale uslovne kazne, a za 40 osoba će biti ukinut administrativni pritvor. Zatvorske kazne za 260 osoba biće zamijenjene kaznama nalik na uslovni otpust, dok će za 4.550 osuđenika kazne biti skraćene za godinu dana.
Lukašenko je 2. jula rekao da bi neki od onih koji služe zatvorske kazne zbog učešća u masovnim protestima 2020. godine protiv zvaničnih rezultata predsjedničkih izbora koji su ga proglasili pobjednikom mogli da budu pušteni na slobodu. Lukašenko je, međutim, naglasio da će uglavnom „teško bolesni, uglavnom osobe oboljele od raka“ imati pravo na prijevremeno puštanje na slobodu.
Od 3. jula u Bjelorusiji ima 1.409 političkih zatvorenika koje su priznale grupe za ljudska prava, dok bi stvarni broj osuđenih po politički motivisanim optužbama mogao biti veći.
Grupa za ljudska prava „Vesna“ saopštila je ranije da je od 1. maja u Bjelorusiji bilo najmanje 254 politička zatvorenika sa teškim zdravstvenim stanjem ili invaliditetom.
Lukašenkov dekret kaže da se „amnestija neće primjenjivati na osobe uključene u ekstremističke i terorističke aktivnosti“.
Od masovnih protesta 2020. kojima se osporava zvaničan rezultat predsjedničkih izbora za koje su mnogi u Bjelorusiji i inozemstvu rekli da su namješteni, bjeloruske vlasti su dodale više od 4.000 u registar ekstremista. Bjeloruski KGB je od tada dodao više od 400 osoba na listu „terorista“.
Lukašenko, 69, je na vlasti od 1994. On je pooštrio kontrolu nad zemljom od izbora u augustu 2020. uhapsivši, ponekad nasilno, više od 35.000 ljudi. U strahu za svoju sigurnost, većina članova opozicije pobjegla je iz zemlje.
Zapad je odbio da prizna rezultate izbora i ne smatra Lukašenka legitimnim liderom zemlje. Mnoge zemlje su uvele sankcije Bjelorusiji kao odgovor na suzbijanje neslaganja u zemlji.
