Nikada u istoriji toliko ljudi u jednoj godini neće imati priliku da izađe na biračka mjesta, s obzirom da se izbori tokom 2024. održavaju u više od 60 zemalja svijeta, kao i u Evropskoj uniji.
U svim tim državama ukupno živi oko 49 odsto stanovništva planete, a smatra se da oko dvije milijarde ima pravo glasa, prenosi Tajm (Time).
No, kako prosto održavanje izbora nije garant poštovanja demokratije i izborne volje, kao ni toga da će proces biti fer i pošten, pojedini izbori privlače mnogo pažnje.
Pojedine trke, poput one u Rusiji, djeluje da su već odlučene, dok pitanja poput toga ko će naredne četiri godine sjedeti u Bijeloj kući izazivaju čitav niz nedoumica.
Primjera radi, u Bangladešu je četvrti put zaredom za premijerku izabrana Šeik Hasina , iako je glavna opoziciona partija bojkotovala izbore, na koje je izašlo manje od 40 odsto birača, a izvori za BBC spekulišu da bi čak i te brojke mogle biti fabrikovane.
Slično tome, na parlamentarnim izborima za premijera Pakistana, zemlje u kojoj nijedan premijer nikada nije do kraja završio mandat, birači neće na listićima čak ni imati ime najpopularnijeg političara Imrana Kana , koji po osudi za korupciju služi kaznu zatvora.
Pakistan je istorijski rival Indije, dijeli krhke granice sa Iranom i Avganistanom, blizak je Kini, dok su odnosi sa Sjedinjenim Državama komplikovaniji, te izbor novog premijera nije bitan samo za narod, već i cijeli region.
Sa druge strane, djeluje da je u nekim trkama pobjednik već poznat.
Dok teško da iko u Rusiji može da ugrozi fotelju Vladimira Putina , planirani predsjednički izbori u Ukrajini, koji bi po Ustavu morali da budu održani 31. marta, vjerovatno će biti odloženi.
Sprovedene ankete govore da 80 odsto ispitanika ne želi izbore dok traje vanredno stanje, a prošlog novembra je ukrajinski predjsednik Volodimir Zelenski rekao da nije vrijeme „za farsu kakvu samo Rusija očekuje od Ukrajine”.
Ankete u Velikoj Britaniji, još jednoj zemlji čije se biračke kutije globalno prate, pokazuju da dio glasača vjeruje da je vrijeme za smjene. Premijer Riši Sunak kazao je kako će opšte izbore raspisati u drugoj polovini 2024. godine, i ako je vjerovati istraživanjima javnog mnjenja koje je objavio BBC, odlaganje je razumnjivo. Ankete tvrde da se nakon brojanja listića Sunak neće vratiti u Dauning strit, tj. da će poslije 14 godina vlasti Konzervativnu stranku zamijeniti Laburistička.
A očekuje li se smjena vlasti i u Bijeloj kući pitanje je koje zanima ne samo Amerikance, već i ostatak svijeta.
Bivši predsjednik Donald Tramp (najvjerovatniji kandidat Republikanske partije) samouvjereno predviđa svoj povratak u Ovalni kabinet, dok ostaje da se vidi da li će demokrate ponovo kandidovati aktuelnog lidera Džoa Bajdena , o čijem se narušenom zdravlju sve češće govori, ali koji se vidi kao jedini oponent koji bi Trampovom drugom mandatu mogao da stane na put.
Ovo su izbori koji su održani od početka godine ili su najavljeni u narednih 11 mjeseci:
INDIJA Populacija: 1.44 milijarde građana Izbori: Opšti izbori za Dom naroda Datum: April – maj
EVROPSKA UNIJA Stanovništvo: 448 miliona (ukupno 27 država članica EU)
Izbor: Izbori za Evropski parlament Datum: 6.-9. juna
SJEDINJENE AMERIČKE DRŽAVE Populacija: 341 milion građana Izbori: Predsjednički, Senat i Predstavnički dom
Datum: 5. novembar
INDONEZIJA Populacija: 279 miliona građana Izbori: Predsjednički, Regionalno predstavničko vijeće, Predstavnički dom Datum: 14. februar
PAKISTAN Populacija: 243 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: 8. februar
BANGLADEŠ Populacija: 174 miliona građana
Izbori za Narodnu skupštinu održani su 7. januara. Vladajuća stranka Avami liga osvojila je većinu, što je bio očekivan ishod, budući da su opozicione stranke bojkotovale izbore.
RUSKA FEDERACIJA Populacija: 144 miliona građana Izbori: Predsjednički Datum: 15.-17. mart
MEKSIKO Populacija: 129 miliona građana Izbori: Predsjednički, Senat, Predstavnički dom Datum: 2. jun
ISLAMSKA REPUBLIKA IRAN Populacija: 89.5 miliona građana
Izbori: Islamska konsultativna skupština, Savjet eksperata Datum: 1. mart
VELIKA BRITANIJA Populacija: 67.9 miliona građana Izbori: Donji dom Datum: Očekuje se druga polovina 2024, ali moraju da se održe do 28. januara 2025.
JUŽNA AFRIKA Populacija: 60.7 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: Očekuje se maj – avgust
REPUBLIKA KOREJA (JUŽNA KOREJA) Populacija: 51.8 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: 10. april
ALŽIR Populacija: 46 miliona građana Izbori: Predsjednički Datum: Očekuje se u decembru
UKRAJINA Populacija: 37.4 miliona građana IzborI: Predsjednički Datum: Najvjerovatnije odloženi do kraja vanrednog stanja
UZBEKISTAN Populacija: 35.4 miliona građana Izbori: Zakonodavni dom Datum: Očekuje se u oktobru, rok do decembra
GANA Populacija: 34.4 miliona građana Izbor: Predsjedništvo, Parlament Datum: 7. decembar
MOZAMBIK Populacija: 34.4 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Skupština Republike Datum: 9. oktobar
MADAGASKAR Populacija: 30.7 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: Rok do maja
BOLIVARSKA REPUBLIKA VENECUELA Populacija: 29.1 miliona građana IzborI: Predsjedništvo Datum: Očekuje se u decembru
DEMOKRATSKA NARODNA REPUBLIKA KOREJA (SEVERNA KOREJA) Populacija: 26.2 miliona građana Izbori: Vrhovna narodna skupština Datum: 10. april
TAJVAN Populacija: 23.9 miliona građana
Predsjednički i izbori za Zakonodavni juan (ostrvski parlament) održani su 13. januara, a pobjedu je odnio Laj Čing Te , koji je rekao da dijeli iste stavove sa svojom prethodnicom, te da je Tajvan nezavisna zemlja, na šta je Kina poručila da će se „suprotstaviti separatističkim aktivnostim“.
S obzirom na to da su tenzije između SAD i Kine sve više usredsređene na Tajvan — samoupravno ostrvo za koje Peking tvrdi da je njihovo — pobjednik izbora i njegova uloga mogli bi da odrede putanju geopolitike i globalne ekonomije u godinama koje dolaze.
SIRIJSKA ARAPSKA REPUBLIKA Populacija: 23.8 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: Tek treba da bude određen
MALI Populacija: 23.6 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: Zakazani za februar, hunta ih odložila na neodređeno vreme iz „tehničkih razloga“
ŠRI LANKA Populacija: 21.9 miliona građana Izbor: Predsjedništvo, Parlament Datum: Tek treba da bude određen
RUMUNIJA Populacija: 19.7 miliona građana Izbor: Predsjedništvo, Senat, Predstavnički dom Datum: Očekuje se novembar – decembar
ČAD Populacija: 18.6 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: Očekuje se u oktobru
SENEGAL Populacija: 18 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: 25. februar
KAMBODŽA Populacija: 17 miliona građana Izbori: Senat Datum: 25. februar
RUANDA Populacija: 14.3 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Predstavnički dom Datum: 15. jul
TUNIS Populacija: 12.5 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: Očekuju se u jesen
BELGIJA Populacija: 11.7 miliona građana Izbori: Predstavnički dom Datum: 9. jun
DOMINIKANSKA REPUBLIKA Populacija: 11.4 miliona građana Izbori: Predjsedništvo, Senat, Predstavnički dom Datum: 19. maj
JORDAN Populacija: 11.4 miliona građana Izbori: Predstavnički dom Datum: Očekuju se u novembru
JUŽNI SUDAN Populacija: 11.2 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Nacionalno zakonodavno tijelo Datum: Očekuje se u decembru
ČEŠKA REPUBLIKA Populacija: 10.5 miliona građana Izbori: Senat Datum: Tek treba da bude određen
AZERBEJDŽAN Populacija: 10.4 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: 7. februar
PORTUGAL Populacija: 10.2 miliona građana Izbori: Skupština Republike Datum: 10. mart
BJELORUSIJA Populacija: 9.5 miliona građana Izbori: Predstavnički dom Datum: 25. februar
TOGOLEŠKA REPUBLIKA Populacija: 9.2 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: Očekuje se početkom 2024
AUSTRIJA Populacija: Devet miliona građana Izbori: Nacionalni savjet Datum: Očekuje se 29. septembar
SALVADOR Populacija: 6.4 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Zakonodavna skupština Datum: 4. februar
SLOVAČKA Populacija: 5.7 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: Tek treba da bude određen
FINSKA Populacija: 5.5 miliona građana Prvi krug predsjedničkih izbora u Finskoj održan je 28. januara, a u drugom će se naći Aleksandar Stub iz Nacionalne koalicione partije i Peka Havisto, kandidat liberalne Zelene partije. Drugi krug izbora održaće se 11. februara.
MAURITANIJA Populacija: 4.9 miliona građana IzborI: Predsjedništvo Datum: 22. jun
PANAMA Populacija: 4,5 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Narodna skupština Datum: 5. maj
HRVATSKA Populacija: Oko četiri miliona građana Za hrvatske građane, ova 2024. je superizborna godina; najmanje će tri puta izlaziti na biračka mjesta kako bi izabrali 151 zastupnika u Sabor, 12 predstavnika za Evropski parlament i predsjednika države, najvjerovatnije u dva kruga.
GRUZIJA Populacija: 3.7 miliona građana Izbor: Predsjedništvo, Parlament Datum: Parlamentarni izbori 26. oktobra, a datum predsjedničkih izbora tek treba da bude određen.
MONGOLIJA Populacija: 3,5 miliona građana Izbori: Veliki narodni kural, mongolski vrhovni organ autoriteta vlasti Datum: Očekuje se u junu
URUGVAJ Populacija: 3.4 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Senat, Predstavnički dom Datum: 27. oktobar
REPUBLIKA MOLDAVIJA Populacija: 3.4 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: Očekuje se u novembru
LITVANIJA Populacija: 2.7 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Sejm (parlament) Datum: Predsjednički izbori 12. maja, a parlamentarni izbori 13. oktobra
BOCVANA Populacija: 2.7 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: očekuje se u oktobru
NAMIBIJA Populacija: 2.6 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Narodna skupština Datum: Tek treba da bude određen
GVINEJA BISAO Populacija: 2.2 miliona građana Izbori: Predsjedništvo Datum: Tek treba da bude određen
SJEVERNA MAKEDONIJA Populacija: 2.1 miliona građana Izbori: Predsjedništvo, Skupština Datum: Predsjednički izbori 24. aprila, a parlamentarni izbori 8. maja.
MAURICIJUS Populacija: 1.3 miliona građana Izbori: Narodna skupština Datum: Očekuje se u novembru
KOMORI Populacija: Oko 860.000 stanovnika Predsjednički izbori održani su 16. januara, a dio opozionih kandidata ih je bojkotovao. Predsjednik Azali Asumani izabran je za četvrti mandat, sa 63 odsto podrške, piše BBC. Ipak, svega 16 odsto birača učestvovalo je na njima, a nakon proglašenja rezultata izbili su protesti.
BUTAN Populacija: Oko 790.000 stanovnika Izbori za Narodnu skupštinu održani su 9. januara. Bivši premijer Tšering Tobgaj , ispred Narodne demokratske partije, odnio je pobjedu sa 30 od 47 osvojenih poslaničkih mjesta. Foreign Policy ocenio je izbore u Butanu kao svijetlu tačku demokratije u Južnoj Aziji.
SOLOMONOVA OSTRVA Populacija: Oko 750.000 stanovnika Izbori: Narodna skupština Datum: Očekuje se u aprilu
MALDIVI Populacija: Oko 520.000 stanovnika Izbori: Narodni medžlis (parlament) Datum: Očekuju se između početka marta i kraja maja
ISLAND Populacija: Oko 380.000 stanovnika Izbori: Predsjedništvo Datum: 1. jun
KIRIBATI Populacija: Oko 140.000 stanovnika Izbori: Predsjedništvo, Dom Skupštine Datum: Tek treba da bude određen
SAN MARINO Populacija: Oko 35.000 stanovnika Izbori: Veliko i Generalno vijeće Datum: Očekuje se u decembru
PALAU Populacija: Oko 20.000 stanovnika Izbori: Predsjedništvo, Senat, Dom delegata Datum: 12. novembar
TUVALU Populacija: Oko 11.000 stanovnika
Izbori za premijera i svega 16 skupštinskih mjesta održani su 26. januara. Privukli su pažnju svijeta jer je Tuvalu jedna od svega 12 država na svijetu koja održava diplomatske odnose sa Tajvanom. Njihov susjed u Tihom okeanu, Nauru, je promijenio politički kurs sa Tajvana na Kinu, samo par dana nakon predsjedničkih izbora u Tajvanu. Kruže spekulacije da bi Tuvalu mogao da isprati Nauru nakon ovih izbora.
