Privredni ambijent koji podržava razvoj pomoći će diversifaciji privrede, ali njen napredak i valorizacija razvojnih potencijala zahtijevaju promišljenu ekonomsku politiku, podršku strateškim sektorima i unapređenje poslovnog okruženja, saopštila je predsjednica Privredne komore (PKCG), Nina Drakić.
„Kvalitetan ambijent za privređivanje najsigurniji je način za smanjivanje sive ekonomije, koja je prepreka ne samo državi, već i svakom privredniku koji poštuje njene propise“, rekla je Drakić na godišnjem sastanku privrednika sa premijerom i ministrima, koji organizuje PKCG.
Ona je kazala da je crnogorska ekonomija u ovoj godini zabilježila pozitivne trendove, iako su spoljni faktori bili nepovoljni. Rast bruto domaćeg proizvoda (BDP) u prva tri kvartala ove godine bio je, kako je navela, na nivou od oko šest odsto, što Crnu Goru svrstava među evropske zemlje sa najvećom stopom rasta.
„Ipak, činjenica je da je to dominantno rezultat rasta potrošnje prouzrokovane prilivom nerezidenata iz Rusije, Ukrajine i Turske. Makroekonomski pokazatelji impliciraju da su u sektoru turizma i energetike rezultati bolji nego u predpandemijskom periodu, a treba reći da je uprkos neusklađenosti na tržištu rada došlo i do rasta zaposlenosti“, saopštila je Drakić.
Prihodi od turizma su, prema njenim riječima, premašeni 49 odsto u odnosu na prethodnu godinu, dok su u poređenju sa 2019, koja je bila godina izuzetnih rezultata, porasli 34 odsto.
„Uvozna zavisnost ekonomije je ostala naglašena i u tekućoj godini, a nije došlo do poboljšanja pokazatelja kada je izvoz u pitanju. Obim direktnih stranih investicija je u padu. Pored toga što je smanjenje na nivou od 47 odsto u odnosu na prethodnu godinu, ne smijemo zatvoriti oči pred činjenicom da su ulaganja u nekretnine bila dominantna“, kazala je Drakić.
Ona je navela da je u prvih devet mjeseci zaposlenost porasla devet odsto, usljed oporavka ekonomije u prošloj godini i poreskoj reformi vezanoj za tržište rada. Drakić je, međutim, upozorila da je zabrinjavajuće to što je, uz prijetnju tržištu rada usljed depopulacije, na raspolaganju loša ponudu kadra sa nedostatkom vještina.
„Turizam, kao izuzetno važna grana privrede, zavisi od uvoza radne snage, nerijetko iz udaljenih zemalja. Uz sve to, procedure zapošljavanja stranih sezonskih radnika veoma su skupe i kompleksne, te time naglašeno destimulativne za turističku privredu, ali i druge grane koje zavise od uvoza radne snage. Situacija je slična i u građevinarstvu i poljoprivredi“, saopštila je Drakić.
Ona je podsjetila da PKCG kao rješenje odavno predlaže uvođenje kategorije stalnog sezonskog radnika.
U PKCG smatraju da je nepredvidljivost poslovnog ambijenta usporila i mnoge domaće investicije, te da je nužno da kreatori politika pokrenu zamajac investicija kroz ulaganja u infrastrukturu, čime se domaćim kompanijama stvara prostor za nove poslove.
Privreda, prema riječima Drakić, očekuje da se izrade projekti kapitalnog karaktera, koji bi mogli biti finansirani iz Zapadnobalkanskog investicionog okvira, čije korišćenje bi svakako pokrenulo zapošljavanje privrede.
„Posebno destimulativno djeluje to što su u poslednje vrijeme privreda, odnosno privrednici stigmatizovani, kao da se gubi iz vida da su poslodavci oni koji stvaraju vrijednost, zapošljavaju ljude i ispunjavanjem zakonom propisanih obaveza doprinose punjenju budžetu. Stoga je važno da se dobro razumijemo“, poručila je Drakić.
Ona je govorila i zakonima koji predstavljaju ozbiljnu biznis barijeru, među kojima je Zakon o privrednim društvima. Drakić je navela da privreda smatra da bi trebalo donijeti novi propis koji će biti na pravi način normiran i u dovoljnoj mjeri posvećen regulisanju uloge privrednog društva i preduzetnika, a ne kao aktuelni sadržati niz protivrječnosti.
„Zakon o radu je jedan od sistemskih propisa i mora imati rješenja koja neće biti opterećenje privredi usljed promjena koja se dešavaju na tržištu rada. Zakon o porezu na dodatu vrijednost (PDV) sa stopama koje propisuje u poljoprivredi, prehrambenoj industriji i turizmu izaziva niz prepreka, te ga u tom smislu treba izmijeniti“, saopštila je Drakić.
Ona smatra da je neophodna i dosljedna primjena pravila u pogledu rokova za povraćaj PDV-a, jer je povrat spor i privredu dovodi u nepovoljniji položaj u odnosu na konkurenciju.
„Pomenuću i Zakon o porezu na nepokretnosti čijim izmjenama privreda očekuje propisivanje gornje granice stope poreza na 0,5 odsto kako bi se ujednačio fiskalni tretman privrednih subjekata u svim opštinama. Privreda očekuje i izmjenu Zakona o porezu na dobit, odnosno oslobađanje obaveze plaćanja poreza u slučaju reinvestiranja dobiti u proizvodne kapacitete i unapređenje tehnološkog procesa“, kazala je Drakić.
Ona je dodala da izazov pristupu finansijama i dalje otežava razvoj, posebno mikro i malih preduzeća, te da su sredstva na tržištu su skupa i do njih se teško dolazi zbog zahtjevnih procedura i obezbjeđenja koje banke traže.
Drakić je podsjetila premijera Milojka Spajića i ministre da je PKCG otvorena za dijalog i saradnju na poboljšanju uslova poslovanja, ta da oni cijenimo da su njihovi stavovi vrijedni pažnje i da mogu doprinijeti napretku.
