Dok pokušava da ukine dinar na Kosovu i Metohiji od kojeg živi 87.000 Srba i njihove porodice, Priština je kao valutu u albanskim sredinama uvela evro praktično na „crno“. Evropska centralna banka navela je da to nije legalno sredstvo plaćanja, s obzirom na to da su Albanci jednostrano usvojili evropsku valutu 2002. godine. Sada, takođe na silu, Aljbin Kurti pokušava da protera dinar kao jedno od obeležja državnosti Srbije i tako polako sklapa svoj mozaik u kojem su već tzv. kosovska dokumenta i automobilske tablice.
Diplomatska borba Beograda, koji pokušava da ukaže da je najava ukidanja platnog prometa sa centralnom Srbijom sumanuta odluka koja može da dovede do humanitarne katastrofe, je u toku, ali je pitanje da li Zapad želi da spriječi Prištinu u tom naumu ili će zažmuriti na jednostrane poteze kao i mnogo puta do sada. Sa druge strane, ne može se računati ni na bilo kakav dogovor sa Kurtijem, jer on do sada nijedan nije sproveo.
Direktor Kancelarije za KiM Petar Petković izjavio je da kada hoćete da ukinete plate i penzije, stipendije, socijalna primanja, jasno je da želite da se obračunate sa srpskim narodom.
– Riječ je o protivpravnoj odluci i snažno smo se suprotstavili ovakvom načinu gaženja srpskog naroda na KiM. Krenuli smo sa brojnim diplomatskim kontaktima, sastancima sa bankarskim sektorom, poštom, predočili smo katastrofalne posledice te odluke. Očekujem da se ispuni ono što je izaslanik EU Miroslav Lajčak rekao, a to je da se nada rešenju koje se neće završiti sa negativnim posljedicama. Jer ako Besnik Bisljimi govori da dinar ne može na prostor KiM, da su oni koji koriste dinar prekršioci zakona, pa hajde onda da otvorimo i pitanje statusa evra na prostoru KiM, koji nije zakonsko sredstvo plaćanja. Jedinu valutu na KiM odobrila je Narodna banka, a ta valuta jeste dinar, ne evro. Kada pogledate i Briselski sporazum i formiranje Zajednice srpskih opština, sve vrijeme se govori o transakcijama u dinarima.
Prema nezvaničnim saznanjima „Novosti“ Beograd, za svaki slučaj, traži i alternativna rešenja preko Poštanske štedionice u čijim ekspoziturama na Kosovu i Metohiji se podiže novac, ali i eventualno preko neke posredničke banke. S druge strane, Evropska komisija i dalje analizira odluku Prištine i traži pojašnjenja tim povodom. Njen portparol, Peter Stano istakao je da se od Beograda i Prištine očekuje da izbegavaju nekoordinisane akcije, koje ne idu u prilog normalizaciji odnosa:
– I dalje analiziramo i tražimo pojašnjenja o toj odluci, razlozima za njeno donošenje, motivacijama i mogućim implikacijama.
Koordinator Nacionalnog konventa za Poglavlje 35 Dragiša Mijačić rekao je da se oko 40.000 plata, 32.000 penzija, oko 10.000 socijalnih pomoći i oko 5.000 primanja poljoprivrednim domaćinstvima isplaćuje iz budžeta Srbije.
– Budžet Kancelarije za Kosovo i Metohiju iznosi 104,4 miliona evra, dok je Vlade Kosova za opštine sa srpskom većinom opredijelila 41,6 miliona evra. Kosovo nema finansijske mogućnosti da pokrije troškove obrazovanja, zdravstva i socijalne zaštite srpskoj zajednici koje plaća Srbija. Ove brojke predstavljaju redovne transfere, dok se kapitalne investicije dopunjuju. Prema izjavi predsjednika Vučića iz 2022. godine, razvojni projekti i kapitalna ulaganja Srbije u srpskim sredinama na Kosovu iznose 800 miliona evra! Značajan dio tih investicionih sredstava završava kod albanskih građevinskih kompanija, prodavnicama, kao i u kosovskom budžetu, što takođe doprinosi saradnji među zajednicama i socijalnoj koheziji između Albanaca i Srba na Kosovu.
Mijačić smatra da je Uredba Centralne banke Kosova o zabrani gotovinskih transfera za dinare pokušaj da se stvori nova realnost na terenu koja će ograničiti funkcionisanje institucija koje finansira Republika Srbija pre nego što se formira ZSO.
– Kao i sve druge jednostrane odluke kosovske Vlade u prošlosti, primjena uredbe CBK će sigurno stvoriti političku nestabilnost i bezbjednosne poremećaje u oblastima naseljenim Srbima. To će takođe povećati siromaštvo u srpskim sredinama i njihovo nepovjerenje prema kosovskoj Vladi.
Prema riječima diplomate Zorana Milivojevića, mera koju je donela Centralna banka tzv. Kosova dovodi u pitanje normalan život i opstanak srpskog naroda.
– Ovo je mjera koja je u funkciji strategije prištinskih vlasti da se dovede u pitanje opstanak Srba i da se osnaži kosovska državnost. Jedna je od mjera koja prati i druge mere sa simbolima državnosti, kao što je pitanje vojske. Priština je donijela ovu mjeru u isto vrijeme kada se Srbija suočava sa pritiskom da prihvati priznanje tzv. Kosova.
Predsjednik Odbora za Kosovo i Metohiju Milovan Drecun je istakao da je prekid platnog prometa Prištine sa centralnom Srbijom predstavlja možda do sada najozbiljnije ugrožavanje opstanka srpskog naroda:
– Bez finansijske podrške koja stiže iz Beograda, koja samo preko Kancelarije za KiM godišnje iznosi preko 100 miliona evra, ne može se računati na to da srpski narod može da opstane na KiM. Zabrana dinara je prijetnja opstanku Srba na KiM. Srbija će određenim međunarodnim aktivnostima uspeti da ublaži tu mjeru ili pronađe neko rešenje koje bi omogućilo da Beograd može i dalje da finansira srpski narod na KiM.
