Za izbor visokih lokalnih funkcionera sekretara sekretarijata, direktora direkcija i uprava ubuduće će biti dovoljno da imaju VI stepen obrazovanja (bečelor), dok će rukovodioci službi koje se hijerarhijski nalaze ispod njih, na drugom nivou vlasti, morati da imaju veći VII1 stepen obrazovanja.
To piše u nacrtu Zakona o lokalnim službenicima i namještenicima kojeg je pripremila radna grupa Ministarstva javne uprave.
Za treći nivo lokalne vlasti rukovodilac stručne službe biće potreban VI stepen obrazovanja, a za četvrti nivo vlasti gdje su pomoćnici starješine organa lokalne uprave i pomoćnici rukovodioca posebne službe nacrtom se predviđa VII1 nivo obrazovanja.
Za sva ova četiri nivoa vlasti do sada je bio potreban VII1 stepen obrazovanja. Tako da će, ukoliko ovaj zakon zaživi, za izbor funkcionera na višem nivou lokalne vlasti biti potreban niži nivo obrazovanja, a da će za službenike koji su na tri nivoa vlasti ispod njih biti potreban viši nivo obrazovanja.
Opštinski sekretari, direktori direkcija i uprava u praksi se postavljaju na osnovu političkih dogovora i kvota stranaka koje preuzmu lokalnu vlast, iako i sadašnji zakon, kao i ovaj nacrt, predviđaju formalnu političku neutralnost prilikom njihovog izbora. Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi oni se biralju na javnom konkursu.
Krajem prošle godine pripremljen je i nacrt Zakona o državnim službenicima i namještenicima gdje je takođe za visoke državne funkcionere, sekretare ministarstava, direktore direktorata i uprava, rukovodioce organa i službi,… snižen kriterijum obrazovanja na VII1 na VI.
I u nacrtu Zakona o lokalnim službenicima i namještenicima, radna grupa koristi isto obrazloženje zbog čega je za visoke lokalne funkcionere snizila potrebni kriterijum obrazovanja.
“Uzimajući u obzir izmjenu obrazovnog sistema, prema kojoj više ne postoji nivo kvalifikacije obrazovanja VII1, predloženim izmjenama ovog zakona za sva zvanja u okviru službeničkih kategorija propisuje se VI nivo kvalifikacije obrazovanja, na koji način se vrši usklađivanje u sistemu. Na ovaj način takođe omogućiće se većem broju kandidata pristup državnoj upravi, odnosno već nakon trogodišnjih studija i stečenog iskustva kandidati će moći da se prijavljuju na oglase, odnosno konkurse”, navedeno je u obrazloženju.
Ovo obrazloženje je potpuno isto kao kod nacrta Zakona o državnim službenicima i namještenicima, iako postoji razlika da su za sve visoke državne funkcionere spustili nivo obrazovanja na VI stepen, dok u nacrtu Zakona o lokalnim službenicima i namještenicima za funkcionere na drugom i četvrtom nivou vlasti zadržan postojeći nivo obrazovanja VII1, iako u obrazloženju tvrde da u sadašnjem obrazovnom sistemu više ne postoji VII1 nivo kvalifikacija.
Takođe u nacrtu Zakona o lokalnim službenicima i namještenicima za funkcionere glavni gradski arhiteka i menadžer opštine ostao je traženi nivo ubrazovanja od VII1.
Nacrtom se smanjuje nivo obrazovanja sa VII1 na VI i za ekspertsko-rukovodni kadar – načelnik, rukovodilac, šef, koordinator, kao i sa samostalne i više savjetnike i inspektore.
Šesti stepen obrazovanja su takozvane bečelor diplome, koje se dobijaju nakon trogodišnjeg školovanja, a njih “proizvodi” i veliki broj privatnih fakulteta u Crnoj Gori i susjednim zemljama.
U obrazloženju nije objašnjeno zašto u zakonu za visoki opštinski rukovodeći nije sadašnji uslov od VII stepena prevedeno u nove nazive četvorogodišnjeg ili petogodišnjeg visokog obrazovanja, već su sniženi obrazovni kriterijumi.
Ministarstvo javne uprave u septembru je objavilo javni poziv za konsultovanje zainteresovane javnosti povodom pripreme Nacrta zakona o lokalnim službenicima i namještenicima.
U vezi prethodnog nacrta Zakona o državnim službenicima i namještenicima, iz Sindikata uprave i pravosuđa, koji su imali predstavnika u radnoj grupi za izmjenu zakona, saopštili su da ova izmjena o snižavanju stručnih kvalifikacija nije bila dogovorena na radnoj grupi.
Predsjednik ovog granskog sindikata Nenad Rakočević kazao je da su oni protiv ovakvih izmjena jer se dodatno urušava sistem funkcionisanja javne uprave, obesmišljava obrazovanje i omogućava napredovanje kadrova sa sumnjivim diplomama, kao i da su ove izmjene motivisane jedino uskopolitičkim interesima.
“Da uslov nivoa kvalifikacije obrazovanja za navedena kadrovska mjesta bude šesti nivo obrazovanja ili tri godine bečelor diplome, je uvođenje kod nas opšte poznato veoma sumnjivo stečenih diploma na pozicije koje bi pokrivale najveće državne funkcije. Umjesto da se konačno krene u sređivanje stanja u visokom obrazovanju, kroz legalan način, bečelor diploma koja u Crnoj Gori predstavlja diplomu prvog nivoa visokog obrazovanja, u trajanju od tri akademske godine, odnosno predstavlja ukupno 180 ECTS, stimulišu se sve buduće i sadašnje generacije, da sa ovim nivoom obrazovanja, mogu veoma lako kroz političku pripadnost ili neki nepotistički način, sjesti u fotelje donosioca najvažnijih državnih odluka”, kazao je tada Rakočević “Vijestima”.
Nacrt zakona predviđa da lokalni funkcioneri moraju biti politički neutralni u svom radu, da se pridržavaju javnog interesa i da se u toku radnog vremena uzdržavaju od ispoljavanja političkih uvjerenja.
“Lokalni službenik, odnosno namještenik vrši poslove politički neutralno i nepristrasno, u skladu sa javnim interesom. Lokalni službenik, odnosno namještenik dužan je da se uzdržava od javnog ispoljavanja svojih političkih uvjerenja u toku radnog vremena”, navedeno je u nacrtu zakona.
Kršenje ove odredbe smatra se težom povredom službene dužnosti za što je ukoliko se dokaže predviđena kazna – umanjenje zarade za 20 do 40 odsto u periodu od dva do šest mjeseci, a u slučaju ponavljanja ili teže povrede člana zakona moguće je i prestanak radnog odnosa.
Slično i sada piše u zakonu o lokalnoj samoupravi: “Zabranjeno je političko organizovanje u organima lokalne uprave. Lokalni službenik, odnosno namještenik vrši poslove politički neutralno i nepristrasno, u skladu sa javnim interesom i dužan je da se uzdržava od javnog ispoljavanja svojih političkih uvjerenja”.
Iako političke strane nakon lokalnih izbora i javno objavljuju kvote o podjelama funkcionerskih mjesta u lokalnim samoupravama.
Prema nacrtu zakona i dalje će biti zabranjeno “dovoditi u povlašćeni, odnosno neravnopravan položaj lokalnog službenika, odnosno namještenika u ostvarivanju njegovih prava i obaveza ili mu uskraćivati, odnosno ograničavati prava, a naročito zbog političke, nacionalne, rasne, polne ili vjerske pripadnosti ili po osnovu drugog ličnog svojstva”.
