Izvršni odbor Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), koji je objavio Izvještaj o Crnoj Gori za 2024. godinu, pozdravio je snažnu posvećenost crnogorskih vlasti evropskim integracijama, ukazujući da treba iskoristiti zamah nakon formiranja nove Vlade za neophodne strukturne reforme i napredak u procesu pristupanja EU, saopšteno je iz Ministarstva finansija (MF).
MMF je, kako stoji u saopštenju MF-a, potvrdio snažan ekonomski oporavak nakon kovid pandemije i značajno poboljšanje fiskalne pozicije.
“Stoga, ohrabruju vlasti da nadograđuju dosadašnja dostignuća efektivnim učvršćivanjem fiskalne politike, daljim jačanjem nadzora finansijskog sektora i diversifikacijom privrede, uz stručnu podršku MMF-a gdje je to potrebno”, kazali su iz tog vladinog resora.
Iz MF-a navode da pozdravili su posvećenost fiskalnoj opreznosti u definisanim okvirima (60 odsto BDP-a) i planove da se kreira i usvoji fiskalna strategija te implementira nova srednjoročna strategija upravljanja dugom.
“Saglasni su da će održavanje nultog primarnog bilansa pomoći u održavanju duga ispod 60 odsto bruto – domaćeg proizvoda (BDP)”, kazali su iz MF-a.
MMF je, dodaju, konstatovao da se prema projekcijama predviđa fiskalni deficit od 2024. godine, uz postepeni rast duga, usljed potreba za finansiranjem.
“Navedeni deficit biće prvenstveno odraz novih ulaganja u postojeće kapitalne, odnosno infrastrukturne projekte (škole, bolnice, vrtići, postorjenja za otpadne vode i vodosnabdijevanje i dr), među kojima je najznačajnija dalja izgradnja preostalih dionica auto-puta, koja će zahtjevati dodatna sredstva da bi se svi projekti finansirali. Kao što smo i ranije naveli, glavni osnov za dodatno finansiranje budžeta biće finansiranje projekata koji su ključni za unapređenje ekonomskog i socijalnog života građana”, pojasnili su iz resora ministra Novice Vukovića.
Dakle, navode da Ministarstvo finansija, bez obzira na planirane brojne razvojne projekte i godišnje pozajmice koje država obezbjeđuje dominantno zbog vraćanja starih dugovanja, “upravlja odgovorno javnim dugom, što definišemo strateški”.
“Dodatno, podaci na osnovu kojih su rađene MMF projekcije, u periodu misije krajem januara i početkom februara, ne uključuju mjere na fiskalnoj strani koje će biti sprovedene Fiskalnom strategijom, kao i očekivano smanjenje troška zaduženja na međunarodnom tržištu, što se i ogleda u posljednjoj emisiji obveznica u martu ove godine. Izvršni odbor MMF-a je saglasan da će biti potrebne mjere prilagođavanja, da bi se dug učvrstio na prag od 60 odsto BDP-a na srednji i dugi rok, u skladu sa važećim Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, čime se šalje snažan signal fiskalne odgovornosti”, naveli su iz MF-a.
Među ključnim nalazima iz izvještaja misije, prema njihovim riječima, je i to da se fiskalna pozicija značajno poboljšala posljednjih godina, nakon što je javni dug, koji je dostigao vrhunac od 107 odsto BDP-a 2020. godine, pao na procijenjenih 61,5 odsto.
“Naglašavaju i da su vlasti uspješno izašle na međunarodno tržište u martu ove godine. MMF ističe da su vlasti bolje iskoristile međunarodna tržišta, emisijom obveznica po povoljnijim stopama u odnosu na osnovne projekcije MMF-a. MMF navodi da su strukturne fiskalne reforme od suštinske važnosti za zdrave javne finansije, uključujući jačanje administracije Poreske uprave, poboljšanje targetiranja socijalne potrošnje, obuzdavanje rasta plata u javnom sektoru i poboljšanje nadzora nad državnim preduzećima”, naveli su iz MF-a.
Između ostalog, konstatuju da crnogorska ekonomija “izgleda znatno zdravije” te da je imala koristi od snažnog turizma i povećane potrošnje, kako zbog reformi iz 2022. godine, tako i zbog priliva imućnijih ruskih i ukrajinskih državljana.
“Stopa nezaposlenosti je pala na najniži istorijski nivo, a očekuje se rast BDP-a od 3,7 odsto u ovoj godini i dalje održavanje rasta na tri odsto u srednjem roku”, naveli su iz resora.
Iz MF-a su kazali da izuzimajući nove “šokove” na međunarodnom tržištu cijene roba i značajnije povećanje plata, “očekuje se da će se razlika između inflacije u Crnoj Gori i eurozoni, koja trenutno iznosi 1,7 procentnih poena, dalje smanjuje”.
“MMF u preporukama, između ostalog, navode da se ekonomska volatilnost zemlje može ublažiti diverzifikacijom ekonomije, posebno u proizvodnji obnovljive energije, održavanjem snažnih javnih finansija podržanih srednjeročnom fiskalnom strategijom, jačanjem nadzora nad bankarskim sistemom uz istovremeno snaženje okvira za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma i većim iskorišćavanjem ogromnog potencijala žena u radnoj snazi”, zaključuju iz Ministarstva finansija.
