Za razliku od mnogih evropskih zemalja koje zabranjuju upotrebu pametnih telefona u školama, Estonija ne samo da ih dozvoljava, već podstiče njihovu upotrebu kao sredstvo za učenje, prenosi “Gardijan”. U estonskim učionicama telefoni su dio nastavnog procesa, a od septembra učenicima će biti dodijeljeni i lični AI nalozi u okviru nove nacionalne inicijative.
Kako navodi britanski list, Estonija na taj način još jednom potvrđuje svoj status evropskog lidera u obrazovanju. Uprkos malom broju stanovnika, svega 1,4 miliona, ova baltička zemlja je u najnovijem PISA testiranju iz 2022. zauzela prvo mjesto u Evropi u matematici, prirodnim naukama i kreativnom razmišljanju, dok je u čitanju bila druga, odmah iza Irske.
Ovakvi rezultati, dodaje “Gardijan”, nijesu slučajni. Estonija sistemski ulaže u digitalne alate i obrazovne tehnologije. Najnoviji korak u tom pravcu je program AI Leap, čiji je cilj da učenike i nastavnike osposobi za rad sa vještačkom inteligencijom. U saradnji sa kompanijom OpenAI, Estonija će postati ogledni teren za primjenu AI u školstvu.
Planirano je da do 2027. godine 58.000 učenika i 5.000 nastavnika dobije besplatan pristup najnaprednijim AI alatima, a program će krenuti već ovog septembra sa šesnaestogodišnjacima i sedamnaestogodišnjacima.
Kristina Kalas, ministarka obrazovanja i istraživanja Estonije, izjavila je tokom posjete Londonu, gdje je prisustvovala Forumu svjetskog obrazovanja da je svjesna “skepticizma i opreza” koji većina evropskih zemalja ima kada su u pitanju mobilni uređaji i tehnologija
“Međutim, u estonskom slučaju, društvo u cjelini je daleko otvorenije i sklonije upotrebi digitalnih alata i servisa. Nastavnici nisu izuzetak”, kazala je Kalas. Ona je dodala da u Estoniji ne postoje zabrane korišćenja mobilnih telefona u školama. Naprotiv, pametni telefon se smatra sastavnim dijelom izuzetno uspješne digitalne obrazovne politike te zemlje. “Iskreno, nisam čula da imamo bilo kakvih problema”, rekla je. “Škole same uspostavljaju pravila, koja se poštuju na lokalnom nivou. Koristimo mobilne telefone u obrazovne svrhe.”
Dodala je da će na lokalnim izborima, koji se održavaju u oktobru ove godine 16-godišnjaci imati pravo da glasaju. “ Želimo da koriste mobilne telefone za ispunjavanje svoje građanske dužnosti, da učestvuju na izborima, da dođu do informacija i da analiziraju političke platforme”, kazala je. Istakla je da bi bilo nelogično zabraniti učenicima korišćenje mobilnih telefona u školama, dok im se istovremeno omogućava da glasaju onlajn putem istih uređaja. “Bilo bi zbunjujuće za šesnaestogodišnjake da im kažemo: glasaj preko telefona, ali ne koristi ChatGPT za učenje”, navodi ona.
Kalas naglašava da Estonija ne uvodi zabrane, već daje preporuke, posebno za mlađu djecu od 12–13 godina, kako (ne) treba koristiti telefone. Većina škola sama reguliše upotrebu: telefoni se ne koriste tokom odmora, a na časovima samo ako nastavnik zatraži, u svrhu konkretnih zadataka.
Umjesto da se opire novim tehnologijama, Estonija ih prihvata još od 1997. godine, kada je program Tiigrihüpe (Tigrov skok) doveo do masovnih ulaganja u računare i mrežnu infrastrukturu. Sve škole su ubrzo povezane na internet, a današnja faza uključuje mobilne telefone i vještačku inteligenciju kao logičan nastavak tog puta, ističe “Gardijan”.
Kalas je u Londonu govorila o “AI revoluciji” koja znači kraj klasičnih eseja i prelazak sa tradicionalnog modela učenja – pamćenje, ponavljanje, primjena – ka usmenim ispitima i razvoju viših kognitivnih sposobnosti. Po njenim riječima, pošto AI već može da obavlja mnoge zadatke bolje i brže, mladi treba da razvijaju viši nivo mišljenja.
“Suočavamo se s evolutivnim izazovom: ili ćemo se razviti u bića koja brže i dublje razmišljaju, ili će tehnologija preuzeti našu svijest”.
