Zvanični rezultati objavljeni u četvrtak potvrdili su porazan poraz dugogodišnjeg crnogorskog lidera Mila Đukanovića na predsedničkim izborima za vikend, signalizirajući njegov odlazak sa političke scene male balkanske države nakon više od 30 godina na vlasti.
Ekonomski stručnjak Jakov Milatović, politički novak, pobedio je u nedeljnom drugom krugu predsedničkih izbora sa oko 59 odsto glasova, prema konačnim zvaničnim rezultatima.
Đukanović je vodio Crnu Goru do nezavisnosti od mnogo veće Srbije 2006. i do članstva u NATO 2017. godine.
Milatovićeva pobjeda odražava zamor birača od Đukanovića — koji je dva puta bio predsjednik i sedam puta premijer — kao i razočaranje etabliranim političarima. Iako je predsjedavanje u velikoj mjeri ceremonijalna funkcija u Crnoj Gori, ono utiče na politička kretanja u zemlji.
Đukanović je podneo ostavku na mesto predsednika najveće crnogorske stranke, centrističke Demokratske partije socijalista. Stranka, koju je Đukanović vodio 25 godina, u četvrtak je imenovala privremenog lidera.
Đukanović je na partijskom sastanku rekao da će ostati kao član. On je rekao da je izborni učinak stranke bio „nezadovoljavajući“, ali ne tako nizak s obzirom na ono što je nazvao „uticajem određenih faktora izvan Crne Gore“ – što se odnosi na negativnu propagandu protiv njega iz Srbije i Srpske pravoslavne crkve tokom kampanje.
Ovo je bio prvi Đukanovićev poraz na izborima otkako je ušao u politiku u bivšoj jugoslovenskoj republici početkom 1990-ih. Tokom decenija na vlasti, ovaj 61-godišnjak je od prosrpskog komuniste prešao u prozapadnog političara.
Milatović (36) je prvi put u politiku ušao 2020. godine nakon što je završio školovanje u Britaniji i Sjedinjenim Državama.
Ishod nedjeljnih izbora vjerovatno će uticati na prijevremene parlamentarne izbore zakazane za 11. jun. To glasanje je zakazano zbog višemjesečnog zastoja u vladi koji je zaustavio članstvo Crne Gore u Evropskoj uniji i uznemirio Zapad dok rat bjesni u Ukrajini.
Iako Milatovićeva grupa Evropa sada nije formalno deo vladajuće koalicije u zemlji, njegova predsednička kandidatura dobila je podršku klimavog saveza koji uključuje stranke koje se zalažu za bliže veze sa susednom Srbijom, kao i sa Rusijom.
Milatović je demantovao Đukanovićeve navode da vladajuća koalicija gura Crnu Goru pod srpski i ruski uticaj.
Od izbora, Milatović je obećao da će zadržati zemlju na putu ka članstvu u EU, ojačati veze sa NATO-om i pridržavati se međunarodnih sankcija Rusiji zbog njene agresije u Ukrajini. Takvi stavovi su razbesneli srpske nacionaliste koji su se nadali da će se okrenuti od Đukanovićeve prozapadne politike i svrstati malu balkansku državu sa Srbijom i Rusijom.
