Javna rasprava o nacrtu Studije zaštite rijeke Mrtvice sa okolinom, koja je trebalo da traje do 5. jula, biće produžena na predlog mještana tog područja, koji su prihvatili predstavnici Agencije za zaštitu životne sredine i Opštine Kolašin.
Kako je odlučno, narednih dana biće organizovani razgovori u svim mjesnim zajednicama, kako bi što više vlasnika imanja i mještana dobilo potpunu informaciju o mjeri i načinima uticaja zaštite na njihov život i imovinu.
Nacrtom studije je predloženo da kanjon Mrtvice sa okolinom bude park prirode (PP), na koji se primjenjuju smjernice iz kategorije IV za upravljanje zaštićenim područjima prirode Međunarodne unije za zaštitu prirode (IUCN). U tu kategoriju, kako podsjećaju u nacrtu, koji je na predlog Opštine obradila Agencija, spadaju zaštićena područja čiji je prioritetni cilj zaštita/očuvanje određenih vrsta ili staništa. Veliki dio područja u toj kategoriji „zahtijeva redovne, aktivne intervencije za zadovoljavanje potreba određenih vrsta ili za održavanje staništa, ali to nije uslov za ovu kategoriju upravljanja zaštićenim područjima“.
Na centralnoj javnoj raspravi, koja je održana juće u Kolašinu, mještane tog dijela opštine je zanimalo i da li će u upravljačkim organima PP biti mjesta za predstavnike MZ, te na koji način će se dijeliti prihodi i da li će biti opredijeljeni za poboljšanje uslova na selima.
Mještani su kazali da jesu za zaštitu prirode, ali ne žele da to bude „na štetu stanovništva“. Sugerisali su da se povede računa o privatnoj imovini, te tražili da svaki vlasnik imanja bude upoznat sa uslovima koji važe za određeni stepen zaštite. Podsjetili su i na, kako tvrde, „loše iskustvo gazdovanja ribljim fondom u rijekama“, ali i na „loše iskustvo sa obećanjima nadležnih na lokalnom i državnom nivou“. Interesovalo ih je i kakvi su propisi kada je riječ o gradnji u pojedinim zonama budućeg PP.
Nacrtom Studije je predviđeno da u budućem PP postoje zone zaštite II i III. Područje koje je obrađeno u Studiji zaštite nalazi se na teritoriji opštine Kolašin, a odnosi se i na dio toka rijeke Morače. Mrtvica je desna pritoka Morače, duga je 20 kilometara, teče podnožjem sjeverne i sjeveroistočne strane planine Maganik. Izvori, odnosno vrela Mrtvice nalaze se na padinama Vojinovca iznad sela Višnje, na visini od 1.650 metara nadmorske visine.
Kanjon Mrtvice, kako piše u nacrtu Studije, nije samo geomorfološki i hidrogeološki fenomen,“već i veoma interesantan i specifičan skup raznolikih zajednica živoga svijeta, u kojima su na poseban način integrisani fizički, hemijski i biološki sistemi“.
„U kanjonu rijeke Mrtvice registrovali smo 122 vrste mahovina, što predstavlja 1/5 flore mahovina Crne Gore“, konstatovano je, između, ostalog u tom dokumentu.
Podaci o biodiverzitetu budućeg zaštićenog područja „kanjon rijeke Mrtvice sa okolinom“ obezbijeđeni su u okviru terenskih istraživanja koji su izvršena tokom 2022. godine. U okviru istraživanog područja (slivno područje Morače do Smokovca) kanjon rijeke Mrtvice je prepoznat kao Važno biljno stanište – Important plan Area (IPA) u Crnoj Gori.
Zahtjev Agenciji za izradu Studije podnijela je, prije dvije godine, Opština Kolašin, na inicijativu nevladinih organizacija Eko-tim i TNC. U nastavku postupka, to jest nakon što dokument prođe javnu raspravu, trebalo bi da se donese Akt o proglašenju zaštićenog područja. Nacrtom su definisani i mogući načini upravljanja PP, pa se Opštini preporučuje, pored odluke o PP da donese i Odluku o određivanju upravljača do formiranja preduzeća koje će preuzeti ulogu upravljača uz nadzor Sekretarijata za zaštitu životne sredine. Za potrebe izrade studije sprovedeno je i istraživanje javnog mnjenja, koje je pokazalo da većina ispitanika želi zaštitu tog prostora.
