Ponižavajući spektakl za Rusiju nakon što su dva drona preletjela zidove Kremlja, njenog istorijskog sjedišta moći, podstakao je različite teorije o tome ko je to učinio i zašto – međutim za Vladimira Putina taj incident bi se mogao pokazati korisnim u političkom smislu, ističe agencija Rojters.
Mada su dronovi uništeni prije nego što su uzrokovali ozbiljnu štetu, incident je naglasio očiglednu ranjivost centralne Moskve od neprijateljskih dronova, dok su ljutiti analitičari doveli u pitanje efikasnost ruske vazdušne odbrane.
Napad dronom na Kremlj bio bi najozbiljnije prodiranje u ruski vazdušni prostor otkad je njemački tinejdžer Matijas Rust spustio svoj jednomotorni avion na ivicu Crvenog trga 1987. godine, podsjeća agencija AP.
Mada je saopštenje o napadu, pa čak i ako je lažiran, rizikovalo da podrije povjerenje ruskih građana u česte tvrdnje o vojnoj superiornosti, stiče se utisak da je unutar Rusije to samo pojačalo narativ koji podržava Kremlj da je rat u Ukrajini egzistencijalne prirode za rusku državu i narod.
Budući da se incident dogodio uoči godišnje parada 9. maja na Dan pobjede u Drugom svjetskom ratu koja se organizuje na Crvenom trgu u Moskvi, što je svojevrsni sveti događaj za mnoge Ruse, i u vrijeme kada Rusija prema navodima Zapada trpi teške gubitke uz malo napredovanje u Ukrajini, pojedini poznavaoci prilika u Kremlju vjeruju da bi se moglo raditi o insceniranom događaju čiji se tvorci nadaju da će imati efekat opšteg ujedinjenja oko zastave.
”To je pokušaj da se okupi sve sveto u jednom saopštenju”, kazao je Aleksandar Baunov, bivši ruski diplomata komentarišući reakciju Kremlja.
Prema verziji Kremlja, meta navodnog napada bili su Putin, ruska zastava na vrhu zgrade Senata u Kremlju, i bacanje sjenku na Dan pobjede”, kazao je Baunov u govoru objavljenom na jednom kanalu na Jutjubu. “Oni pokušavaju da okupe ljude oko ovog (navodnog) propalog napada. Zapravo se radi o patriotskoj mobilizaciji”, kazao je Baunov.
Takvo jedinstvo, potencijalno zasnovano na kombinaciji bijesa, straha i patriotizma, moglo bi biti korisno u vrijeme kada se Rusija priprema za dugoočekivanu ukrajinsku kontraofanzivu za koju se Kijev nada da će povratiti djelove okupirane teritorije.
Nakon što je Putinov kabinet okarakterisao incident sa dronovima kao ukrajinski pokušaj ubistva predsjednika, što Kijev negira, političari širom ruskog političkog spektra pozvali su na osvetu i traže od Moskve da ono što nazivaju “specijalnom vojnom operacijom” u Ukrajini sprovodi na mnogo oštriji način.
Pojedini analitičari sa Zapada pitaju se da li je Rusiji ostala ijedna opcija eskalacije sukoba, osim upotrebe taktičkog nuklearnog oružja u Ukrajini, što je scenario koji čak i najtvrdokorniji ruski nacionalistički analitičari ne zagovaraju.
Međutim, Rojters ističe da Moskva ima još opcija za eskalaciju, pored onih koje bi na zapadu bile okarakterisane kao varvarske i nezakonite, poput gađanja ukrajinske predsjedničke administracije i drugih vladinih zgrada u centralnom Kijevu i otvorenog pokušaja ubistva ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog i članova njegovog tima u ciljanoj kampanji.
Bivši predsjednik Dmitrij Medvedev i Vladimir Solovjov, jedan od najistaknutijih prokremljovskih TV komentatora, obojica su zagovarali upravo takvu akciju nakon incdidenta sa dronom.
Jedan od načina za Kremlj da u Ukrajini utre put za takvu akciju bilo bi da zvanično svoju kampanju u Ukrajini okarateriše kao protivterorističku operaciju, nešto što zagovaraju nacionalistički političari.
Takođe, može označiti ukrajinsku vladu kao terorističku organizaciju, a njene zapadne pristalice poput Sjedinjenih Država kao sponzore terorizma, o čemu je govorio Vjačeslav Volodin, predsjednik donjeg doma ruskog parlamenta.
”Kijevski nacistički režim mora biti prepoznat kao teroristička organizacija. On nije manje opasan od Al Kaide”, naveo je Volodin u saopštenju.
”Političari u zapadnim zemljama koje pumpaju oružje u režim Zelenskog treba da shvate da nijesu postali samo sponzori, već i direktni saučesnici u terorističkoj aktivnosti”.
Prema Semu Griniju, jednom od autora knjige o Putinu i profesoru na Kings koledžu u Londonu, takav potez mogao bi otvoriti put za ruske vlasti da dodatno pojačaju represiju kod kuće.
”Ja bih tražio znake da li Kremlj pojačava retoriku o terorizmu i označavanju SAD i drugih država kao sponzora terorizma”, kazao je Grini. “To bi otvorilo ogroman novi prostor za progon svih ruskih državljana koji imaju kontakta sa zapadnim vladama, i samim tim značilo logični nastavak postojeće politike”.
Još jedna opcija na raspolaganju Putinu, mada bi vjerovatno bila nepopularna, jeste naređenje novog talasa vojne mobilizacije za regrutovanje i obuku dodatnih vojnika za rat. Zakoni su nedavno dopunjeni kako bi se omogućilo elektronsko dostavljanje poziva i smanjila mogućnost izbjegavanja nakon što su desetine hiljada regruta napustile zemlju.
Incidenti poput ovog sa dronom mogu pružiti političko pokriće. Rojters podsjeća da je Rusija izuzetno centralizovan i kontrolisan politički sistem i da Putinu nijesu potrebni drugi političari koji traže odmazdu da bi uradio ono što ionako želi.
Međutim, za velike političke promjene i odluke koje će vjerovatno biti nepopularne kod šire javnosti kod kuće ili koje će naići na osudu zapada ipak je potrebno određeno pokriće, iako ga kritičari smatraju nelegitimnim, kako bi se objasnile i opravdale takve akcije.
Istraga o incidentu sa dronom će sigurno razotkriti nedostatke u sistemima ruske vazdušne odbrane. To bi moglo biti okidač za smjene ili širu reformu vlade ukoliko je to ono što Putin želi.
