Milatović je saopštio je 19. oktobra da je odlučio da bivšem mitropolitu crnogorsko-primorskom Srpske pravoslavne crkve (SPC) Amfilohiju posthumno dodijeli najviši državni orden.
„Vijesti“ su pisale da je Milatović odlučio da Amfilohiju posthumno dodijeli najviši državni orden iako se on dodjeljuje predsjednicima država i liderima međunarodnih organizacija.
Dedeić je kazao da državna odlikovanja nijesu puki protokolarni čin, već moralni pečat države, izraz njenih temeljnih vrijednosti i poruka budućim pokoljenjima o tome koga i zbog čega Crna Gora uzima za uzor.
„Ako ordeni gube moralni smisao, onda se briše razlika između časti i sramote, između služenja i zloupotrebe vjere, između istine i propagande. Moralni i duhovni smisao državnog priznanja – Ordeni i državna priznanja moraju da slave mir, pravednost i univerzalno služenje čovjeku, a ne ideološke podjele. U srcu hrišćanske etike stoji jasan poziv na mirotvorstvo i ljubav prema bližnjemu: ‘Blago mirotvorcima, jer će se sinovi Božiji nazvati’ (Mt 5:9) ‘Ko kaže: Ljubim Boga, a mrzi brata svoga, lažljivac je’ (1Jn 4:20)“, kazao je Dedeić u saopštenju objavljenom na sajtu CPC.
Istakao je da se dodjela najvišeg državnog ordena „ličnosti čiji su javni istupi i postupci tokom devedesetih godina često raspirivali nacionalne i vjerske podjele“, ne može smatrati činom pomirenja.
„To je čin koji relativizuje moralnu i istorijsku odgovornost i ranjava povjerenje među građanima Crne Gore.
Država koja teži evropskoj budućnosti mora da nauči lekciju iz prošlosti: nagrada ne smije postati oruđe zaborava. Pomirenje bez istine nije pomirenje – to je odustajanje od pravde. Kanonska osuda etnofiletizma i etička nespojivost – Hrišćansko učenje jasno osuđuje etnofiletizam – poistovjećivanje Crkve s jednom nacijom – koji je kanonski proglašen duhovnom jeresi na Carigradskom saboru još u 19. vijeku. Nagrađivanje nasljeđa obilježenog tom ideologijom nije čin vjerskog poštovanja, nego povreda same suštine Evanđelja i duha sekularne, građanske i evropske Crne Gore“, rekao je.
Prema njegovim riječima, duhovni vođa koji je kroz javne izjave negirao crnogorski identitet, nazivao Crnu Goru „lažnom državom“, a njene građane „prekrštenim Srbima“, ne može biti simbol državnog mira niti graditelj evropske budućnosti.
„Takvo djelovanje stoji u direktnoj suprotnosti s Hristovom zapoviješću jedinstva: ‘Koji sije razdor među braćom, omražen je Gospodu’ (Priče 6:19). Povreda prava i opasan institucionalni presedan – Prema zakonskim odredbama, Orden Crne Gore na Velikoj Ogrlici dodjeljuje se isključivo ‘predsjednicima ili suverenima država i liderima međunarodnih organizacija’. Dodjela takvog ordena domaćem vjerskom velikodostojniku, i to posthumno, prekoračuje zakonske granice i narušava dostojanstvo najvišeg državnog priznanja. Ovaj čin stvara opasan presedan – Srpska pravoslavna crkva je simbolički uzdignuta na nivo kvazi-suverene institucije unutar Crne Gore, čime se podriva ustavni princip sekularizma i jednakost svih vjerskih zajednica. Takav čin ne jača državu, već je čini taocem jednog ideološkog narativa koji negira njenu samostalnost i identitet“, istakao je Mihailo.
Dodao je da se time ne krši samo duh, već i slovo Ustava Crne Gore, koji, kako je kazao, jasno propisuje da su država i vjerske zajednice odvojene i ravnopravne.
„Etika, istina i opasnost istorijskog revizionizma – Zvanično obrazloženje da je pokojni Mitropolit bio ‘graditelj društvenog mira’ stoji u potpunoj suprotnosti s njegovim ratnohuškačkim, antizapadnim i antievropskim djelovanjem. Kako država koja počiva na antifašizmu, sekularizmu i evropskim vrijednostima može nagraditi ličnost koja je javno negirala te iste principe? Nagrada za takvo nasljeđe postaje revizija istine i ‘amnezija u metalu sa lentom’ – pokušaj da se odgovornost pretvori u zaslugu, a netrpeljivost u navodnu vrlinu. Hrišćanski ideal i državna etika zahtijevaju predanost viziji mira: ‘Mačevi da postanu plugovi… narod na narod neće dizati mača’ (Is 2:4b). Moralna amnezija i nepravda prema antiratnoj i građanskoj Crnoj Gori – Ova odluka predstavlja dubok čin moralne amnezije i institucionalne izdaje prema antiratnoj, građanskoj i ekumenskoj Crnoj Gori – prema svim građanima, aktivistima, medijima i nevladinim organizacijama koji su, tokom proteklih decenija, hrabro i posvećeno gradili mir, toleranciju i evropski put naše države“, kazao je Dedeić.
On je rekao i da nagrađivanje ideologije koja je dovela do podjela šalje opasan signal da je moralna hrabrost onih koji su u najtežim trenucima gradili mir manje vrijedna od politike isključivosti.
„Istovremeno, ovo označava i kulminaciju višedecenijske institucionalne i moralne nepravde prema Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi (CPC). CPC je, od svog obnavljanja, dosljedno stajala na braniku mira, državne samobitnosti, sekularizma i evropske orijentacije. Ignorisanje ovog istorijskog i etičkog stava, dok se nagrađuje institucija koja sistematski negira njen identitet i pravo na postojanje, čin je diskriminacije koji država Crna Gora ne smije da praktikuje ni da toleriše. Poziv na Istinu i Pravdu – Pozivamo Vas, gospodine Predsjedniče, da preispitate ovu odluku u svjetlu moralne i istorijske odgovornosti i da autoritetom svoje funkcije usmjerite Crnu Goru ka istinskom pomirenju utemeljenom u istini, a ne ka simbolima i ličnostima koji trajno dijele društvo. Pozivamo sve pravoslavne vjernike, a naročito Crnogorce, da se okupimo oko svoje Crnogorske pravoslavne crkve – Crkve mira, dostojanstva i duhovne slobode – i da zajedno obnovimo i jačamo vjeru u istinu, u pravdu i u državu koja poštuje svakog građanina bez izuzetka. Jer Crna Gora može biti pravedna samo ako je slobodna, a slobodna samo ako je istinita i pravedna“, zaključio je Dedeić.
