U ponedjeljak, 14. avgusta, sa programom Stvaranje naslijeđa, kojim su i trajno zabilježene četiri festivalske porudžbine crnogorskih kompozitora, završen je XXII KotorArt, sa svoja dva segmenta – Don Brankovi dani muzike i Pjaca od filozofa.
Od 13. jula do 14. avgusta Festival je realizovao 37 glavnih i preko 100 pratećih programa. Tokom 33 festivalska dana, KotorArt je okupio umjetnike iz zemlje, regiona i svijeta, i učinio da Kotor bude centar umjetnosti, kreativnih i pažljivo osmišljenih programa, sa odabranim, društveno odgovornim i aktuelnim temama.
Festival se održava pod pokroviteljstvom Uneska, Ministarstva kulture i medija, kao i Opštine Kotor. Realizaciju ovogodišnjeg KotorArta značajno su podržali dugogodišnji i novi sponzori, kao i vjerni prijatelji, koji su prepoznali značaj djelovanja Festivala: Evropska Unija i Desk za Kreativnu Evropu, Ministarstvo javne uprave, Žičara Kotor-Lovćen, Fondacija za otvoreno društvo, Porto Montenegro, Regent Porto Montenegro, Luštica Bay, Henley & Partners, Montenegro Sotheby’s Realty, Delegacija Evropske Unije u Crnoj Gori, ambasade Italije, Njemačke, Mađarske, Austrije i Kine u Crnoj Gori, Italijanski kulturni centar u Beogradu, Umjetnička asocijacija Šangaja, Ministarstva kulture Hrvatske i Sjeverne Makedonije, kao i drugi brojni važni partneri iz zemlje i inostranstva.
“KotorArt se zahvaljuje medijskim pokroviteljima Radio Televiziji Crne Gore i Media Birou, kao i svim televizijskim kućama u Crnoj Gori, svim štampanim i elektronskim medijima i portalima koji prate Festival, izvještavaju sa događaja i čine da programski sadržaji, koncepti, ideje i vrijednosti koje Festival baštini, dođu do crnogorske javnosti. Objavljeno je preko 2000 medijskih tekstova, a sadržaj na društvenim mrežama su došle do gotovo 2 miliona ljudi”, izjavili su iz PR službe Festivala.
Festival je, tradicionalno, započeo 13. jula, na Dan državnosti Crne Gore, koncertom pod nazivom Put oko svijeta, na kojem je publika čula jedinstvenu i istinsku zvijezdu svjetske muzičke scene, Nemanju Radulovića sa ansamblom Double Sens. Svečani koncert je zaokružen izvođenjem aranžmana Kola Bokeljske mornarice. Uslijedili su koncerti svjetski afirmisanog ansambla za renesansnu muziku iz Rima Mare Nostrum i legendarnih Zagrebačkih solista, koji ove godine obilježavaju 70 godina postojanja. Trogodišnji evropski projekat #synergy uspješno je završen sa premijernim izvođenjem 12 poručenih kompozicija, a više od 30 izvođača i kompozitora su, nakon Kotora, nastavili koncertnu turneju i predstavili nova djela na reonimranim festivalima – partnerima na ovom projektu u Ljubljani, Dubrovniku, Beogradu, Trebinju, Tirani i Prištini.
Publika je imala priliku da prisustvuje na dva jedinstvena pijanistička događaja u intimnom prostoru Samostanskog kompleksa crkve Sv. Nikole u Prčanju. Intime Ratimira Martinovića ostaće u trajnom sjećanju publike, kako zbog otkrivanja raskošnog pijanističkog opusa Vasilija Mokranjca, tako i zbog lakoće izvođenja njegovog kompleksnog muzičkog jezika. Kemal Gekić, jedan od najistaknutinijih pijanista svoje generacije, na koncertu pod nazivom Carte Blanche, djelima Šopena i Lista, vodio je publiku na putovanje 19. vijekom, u period tada popularnih muzičkih salona.
Ekskluzivni koncert pod nazivom Vienna Calling! solista Bečke filharmonije, okupljenih pod nazivom Platform K+K, koji vodi harizmatični violinista i koncert majstor Kiril Kobančenko oduševio je publiku Porto Montenegra, a održao se u saradnji sa Rubix festivalom. Pored ovog, publika je imala priliku da prisustvuje još jednom vrhunskom koncertu kamerne muzike, pod nazivom Muzika za kraj vremena. Renomirani umjetnici, klarinetista Aleksandar Tasić, violončelista Dmitrij Prokofjev, violinistkinja Nadežda Artamonova, i pijanista Bojan Martinović su ovom prilikom izveli jedno od najznačajnijih djela 20. vijeka, Kvartet za kraj vremena Olivijea Mesijana.
KotorArt talenti, važna festivalska platforma za mlade, bila je prilika da se publici predstave najbolji đaci kotorske muzičke škole “Vida Matjan”, kao i najbolji studenti cetinjske Muzičke akademije, dok su mladi violončelista Sari Šaćiri i violinistkinja Dea Nicaj dobili priliku da održe solističke koncerte. U okviru iste platforme održan je i prvi KotorArt forum mladih umjetnika, koji je donio, po riječima Ratimira Martinovića, “najljepše zvuke ovogodišnjeg Festivala”. Mladi su aktivno promišljali umjetničku, kulturno-političku i edukativnu scenu Crne Gore, i ponudili moguća rješenja za njeno unaprijeđenje bazirana na iskustvima iz različitih evropskih zemalja Evrope u kojima studiraju i rade. Učesnici Foruma mladih umjetnika bili su pijanisti Andrija Jovović i Miljana Nikolić, sopranistkinja Petra Radulović, violončelisti Sari Šaćiri, Eden Sekulović i Kosta Popović, violinisti Viktor Huter, Vukica Rašović i Dušan Obrenović, kao i kompozitor Marko Kovač. Ove mlade profesionalce, kroz fokus grupe i debate, vodile su moderatorke Marija Ružić Stojanović, direktorica programa za jačanje kapaciteta OCD institucija i medija, i Sara Mandić, pijanistkinja i menadžerka u kulturi i medijima.
KotorArt bio je domaćin i Omladinskog orkestra Zapadnog Balkana, u okviru novog festivalskog projekta podržanog od Kreativne Evrope, zatim Nacionalnog njemačkog džez orkestra mladih, Makedonskog kamernog orkestra Profundis sa pijanistkinjom Emom Popivodom, austrijskog umjetnika na štajerskoj harmonici, Jakoba Štajnkelnera, beogradske Grupe 3, kao i mađarskog world music ansambla Cimbalibend. Festival je ugostio i preko 60 kineskih umjetnika, profesora, saradnika i studenata cijenjenog šangajskog konzervatorijuma, održavši dva koncerta sa renomiranim umjetnicima i finalnu etapu prvog međunarodnog takmičenja Ciao 2023. Za one najmlađe, realizovana su tri izvođenja različitih opera za djecu udruženja Visoko C, na tri različite lokacije.
Uz podršku novih partnera, žičare Kotor-Lovćen, ponovo su organizovani koncerti popularne muzike, a u okviru serijala Kotor Cable Car. Sa Ljetnje pozornice umjetnički su se oglasili jedna od najrenomiranijih hrvatskih klapa Cambi, jedinstveni Damir Urban, kao i maestro gitare Vlatko Stefanovski.
Festival je organizovao i promociju knjige Život Meduse: likovna svjedočanstva, putovanja i stradanja Lloydova parobroda, autora Željka Brguljana, zatim izložbu slika Itaka admirala prof. dr Antuna Sbutege. Takođe, na programu su se našle i dvije izuzetne predstave, svojevrsna antifašistička američka monodrama Ilijada, i dramsko čitanje teksta Urotnici, autora Igora Štiksa i Vladimira Arsenijevića, sa renomiranim glumcima beogradske pozorišne scene u režiji Borisa Liješevića, o važnosti nadnacionalnog na prostorima zemalja Balkana.
U okviru Pjace od filozofa, realizovan je trodnevni programa Fox Feminae. Gošće prve večeri bile su neke od najznačajnijih umjetnica regiona, Andrijana Vešović, Lejla Kalamujić, kao i svjetski afirmisana slovenačka dirigentkinja, kompozitorka i rediteljka Karmina Šilec, koja je i ovogodišnja dobitnica bijenalne nagrade Darinka Matić Marović. U okviru ove večeri, nastupio je i vokalni ansambl Collegium+, pod vođstvom dirigentkinje Dragane Jovanović. Drugo veče je bilo posvećeno zaboravljenim operama Jovana češkog kompozitora Jaroslava Vogela i i Milica italijanskog kompozitora Marka Ancoletija iz 19. vijeka, koje su inspirisane Crnogorkama. Predstavljanje i izvođenje arija bilo je povjereno renomiranim solistima i muzikolozima. Ovo je nastavak rada festivalske Istraživačke jedinice kojom rukovodi Dobrila Boba Popović, sa misijom izučavanja i izvođenja velikih djela evropske muzičke baštine inspirisanih Crnom Gorom. Posljednje veče Pjace od filozofa obilježila je panel diskusija na teme ženskih prava, uz učešće Maje Raičević, Amire Fazlagić, Jelene Vukasović, te Dragane Jovanović, moderatorke i urednice cijelog segmenta.
Lokacije na kojima su se ovi umjetnički događaji realizovali su Pjaca ispred Katedrale sv. Tripuna, Pjaca od muzeja, Pjaca od kina, Trg od oružja, Crkva sv. Duha, Ljetnja pozornica, Kreativni hab Kotor, Samostanski kompleks crkve sv. Nikole i Bogorodičina crkva u Prčanju, zgrada Doma Vojske u Tivtu, amfiteatar Luštice Bay, kao i druge interesantne ambijentalne cjeline poput Gornjeg Stoliva, Pomorskog muzeja i gotovo svih kotorskih pjaca.
“Korišćenjem velikog broja različitih lokacija, sa idejom što potpunijeg doživljaja raznovrsnog umjetničkog programa kojima je prisustvovala kako domaća tako i strana publika, KotorArt se definitivno svrstava u jedan od produkciono najzahtjevnijih festivala u regionu. Zahvaljujemo se našim partnerima, medijskim prijateljima, a najviše vjernoj publici na izuzetnoj posjećenosti, podršci svim našim idejama i misiji koju Festival ima. Programski koncepti koji prate vrijeme, reaguju na dešavanju koja su aktuelna u društvu i okruženju, još jednom potvrđujući vitalnost KotorArta, njegovu tematsku aktuelanost, turističku atraktivnost, društvenu odgovornost, programsku diverzifikovanost i umjetničku izuzetnost”, izjavili su iz PR službe festivala.
Međunarodni festival KotorArt održao se uz pokroviteljstvo Uneska, Ministarstva kulture i medija i Opštine Kotor, podršku Evropske unije, kao i podršku značajnih sponzora i široke mreže partnera iz zemlje i inostranstva.
