Milioni eura odlivaju se iz opštinskih i državnog budžeta jer administracija ne odgovara na zahtjeve za slobodan pristup informacijama (SPI).
Međutim, iz Zajednice opština Crne Gore tvrde da pojedine nevladine organizacije (NVO) i advokati zloupotrebljavaju sistem kako bi uzeli velike pare, pa predlažu produžavanje roka za dostavljanje infrormacija, smanjenje advokatskih tarifa i uvođenje portala otvorenih podataka.
Iz Advokatske komore su Televiziji Vijesti kazali da će se ovom temom baviti u srijedu.
Nakon što, po slovu zakona, pošalju zahtjeve za slobodan pristup informacijama, a nadležni im ne odgovore u roku od 15 dana, neki, kroz angažovanje advokata koji podnose žalbe i pokreću sudski postupak, dobro naplate ćutanje administracije.
“U pitanju desetine miliona eura, tokom dužeg vremenskog perioda, ali postaje simptomatično da se taj broj zahtjeva uvećava, da se povećava i broj subjekata“, rekla je Mišela Manojlović, generalna sekretarka Zajednice opština.
Među njima se ističu neke NVO koje opštinskim i državnim organima šalju veliki broj zahtjeva za informacije, koje su čak i zastarjele ili ne postoje, a kad ih ne dobiju, njihovi advokati se žale. Ove i žalbe zbog poreza na nepokretnost tako godinama prazne kase opština.
“Najveći do sada izdatak iz budžeta biće jednog advokata u iznosu od 3 miliona. Imamo takođe i slučajeve gde se podnose tipske žalbe uredno spakovane u paketima istog dana i organima uprave i nadležnom Upravnom sudu. Troškovi su različiti, u nekom rasponu od 70.000 do 140.000 eura. Ovdje imamo evidentnu zloupotrebu, koju je prepoznala i Evropska unija i u poslednjem izveštaju o Crnoj Gori se konstatuje i preporučuje da se, dakle, preduzmu mjere“, rekla je Manojlović.
Pravo je javnosti da zna kako se radi, ugovara, zapošljava u organima koje finansiraju građani i po tom osnovu nema dileme da su zahtjevi za SPI opravdani, tim prije što bi u glomaznoj državnoj administraciji trebalo da ima ko da odgovori.
U Zajednici opština, ipak, sumnjaju da se to pravo zloupotrebljava jer pojedini advokati šalju i do 1.000 tipskih žalbi.
Advokatska komora, koju je Televizija Vijesti pitala da li je preduzela nešto da to provjeri, na ovu temu će razgovarati na sjednici Upravnog odbora u srijedu.
“Napominjemo da za vrijeme mandata postojećeg Upravnog odbora nije bilo disciplinskih prijava od strane državnih organa, pravnih ili fizičkih lica po ovom osnovu“, rekli su iz Advokatske komore.
Pitanje je ipak, šta činiti, kako se ogromni iznosi i dalje ne bi odlivali iz kase građana? Manojlović kaže da su od Advokatske komore tražili da smanji tarife za ove usluge sa 200 na 50 eura. Rješenje vide i u produženju roka za dostavljanje informacija.
“Produžiti rok u kome se odlučuje o slobodnom pristupu sa 15 dana na 30. Taj rok je propisan, recimo, u Nemačkoj, Francuskoj i Austriji. Plus još 60 dana se može produžiti ako se radi o obimnim informacijama. Takođe, portal otvorenih podataka jedna od rješenja i obavezna digitalizacija arhiva svih centralnih i lokalnih organa, privrednih društava“, kazala je Manojlović.
Dugogodišnje zloupotrebe prava, makar djelimično, trebalo bi da ograniči izmijenjeni Zakon o upravnom sporu, jer se odluka za ćutanje administracije može donijeti bez usmene rasprave pred sudom, čime se ukidaju ti advokatski troškovi.
Dok se čekaju ostala rješenja, poziva se na etiku i odgovornost jer pravo na slobodan pristup informacijama treba svako da koristi, ali ne da bi razvijao biznis od novca svih nas.
