Dosadašnji pokušaji lokalne uprave, ali i upozorenja Uneska nisu urodili plodom da se ne dozvoli dalji rad restorana “Verige 65” na ulazu u tjesnac, i novom nacrtu Programa privremenih objekata do 2028.
Opština Kotor zatražila je od Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine (MDUP) da iz Programa privremenih objekata u zoni morskog dobra za period 2024-2028. godina, koji će s euskoro naći na Vladi, izbriše ugostiteljski objekat “Verige 65” na Turskom rtu na ulazu u tjesnac Verige iz pravca Kotorskog zaliva.
“Nismo saglasni sa ucrtavanjem nepokretnog privremenog objekta na lokaciji 1.1 (Turski rt) za područje Opštine Kotor u Programu privremenih objekata u zoni morskog dobra 2024-2028. godina. Prema izvještaju zajedničke reaktivne monitoring misije Centra za svjetsku baštinu Unesko/Icomos za dobro svjetske baštine – prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora koja je održana 2018. godine se navodi: “Treba ograničiti ‘privremeno’ postojanje objekta na Turskom rtu. Definicije u Planu za postavljanje objekata privremenog kataktera treba izmijeniti kako bi se njegova primjena ograničila na istinski privremene strukture, koje se očigledno mogu vratiti u prvobitno stanje i privremeni su, a saglasnost na njih vremenski ograničiti”, navodi se u dopisu koji je Opština Kotor uputila MDUP-u.
Administracija kotorskog gradonačelnika Vladimira Jokića (Demokrate) podsjetila je resor na čijem je čelu Janko Odović da je Unesko/Icomos misija 2018. ovu preporuku uputila tadašnjem Ministarstvu održivog razvoja i turizma, Ministarstvu kulture, Opštini Kotor i Savjetu za baštinu, ali da se uprkos tome, ništa nije uradilo, već je MORT kojim je tada rukovodio Pavle Radulović (DPS) godinu kasnije, “privremeni” ugostiteljski objekat na Turskom rtu uvrstio i u tada novi Program privremenih objekata u zoni morskog dobra za period 2019-2023. godina. Osim brisanja “nepokretnog privremenog objekta” sa Turskog rta, Opština Kotor je od MDUP-a tražila i da se izbriše lokacija 11.14 – štand za prodaju suvenira na ulazu u gradski park jer “postojeći objekat nije u skladu sa ambijentalnom cjelinom”.
Po do sada važećem Programu privremenih objekata u zoni morskog dobra egzistira štand u obliku drvene brvnare, više primjeren Durmitoru i obali Crnog jezera nego primorskom mediteranskom ambijentu. Inače, kontroverzni “nepokretni privremeni objekat” na Turskom rtu sagradila je 2015. godine firma “Hefesta” iz Herceg Novog kojoj je država omogućila da na najljepšem vidikovcu u Boki sa kojeg puca pogled na Perast i ostrva Gospe od Škrpjela i Svetog Đorđa, napravi luksuzni ugostiteljski objekat površine 190 kvadrata u osnovi sa terasama od 260 kvadrata. Taj objekat pod čudnim je okolnostima ucrtan u izmijenjeni Program privremenih objekata u zoni morskog dobra za period 2013-2015. godina, koji je donijelo tadašnje Ministarstvo održivog razvoja i turizma sa ministrom Branimirom Gvozdenovićem (DPS) na čelu.
Izmjene Programa usvojene su u aprilu 2015. upravo na inicijativu “Hefeste” koja se povezuje sa manekenkom Jelenom Šćepanović , bliskom prijateljicom tadašnjeg premijera i lidera DPS-a Mila Đukanovića . Ovim izmjenama je na lokaciji u Verigama koja spada u područje prirodne i kulturno-istorijske baštine Kotora zaštićene od strane UNESCO-a, na do tada netaknutoj obali Turskog rta, ucrtan “montažni objekat sa terasom, površine cca 190m2”. Gradnju objekta koji nikako nije bio montažni, već čvrsti od betona i kamena, što je podrazumijevalo raskopavanje obale skoro do nivoa mora, aminovala je i Agencija za zaštitu životne sredine na čijem je čelu tada bio Ervin Spahić (SDP) kao i Uprava za zaštitu kulturnih dobara koju je vodila Anastazija Miranović (DPS), iako je ta lokacija spadala u zaštićeno prirodno i kulturno-istorijsko područje pod zaštitom Uneska. I tadašnje rukovodstvo JP Morsko dobro je toj firmi izadavalo urbanističko-tehničke uslove koji odgovaraju projektu koji je “Hefesta” već ranije bila napravila i čak antidatiralo određene dokumente drugih organa kako bi omogućilo sprovođenje nauma hercegnovske firme da na jednoj od najatraktivnijih lokacija u Boki napravi luksuzni restoran sa vidikovcem.
Tadašnji direktor Turistilče organizacije Kotora Mirza Krcić je zbog svega toga čak javno optužio MORT i ministra Gvozdenovića da su u ovom slučaju “privatne stavili ispred javnih interesa”, a lokalna uprava Kotora nakon što je koalicija predvođena Demokratama smijenila DPS sa vlasti, žestoko se protivila postavljanju tog “privremenog objekta” na Verigama i više puta tražila njegovo uklanjanje. Njihova obraćanja i prijave koje su podnosili tadašnjem vrhovnom državnom tužiocu Ivici Stankoviću i glavnom specijalnom državnom tužiocu Milivoju Katniću takođe nisu imale nikakvog efekta, a DPS-om predvođena državna i uprava JP Morskog dobra su luksuzuni restoran koji je u međuvremenu dobio ime “Verige 65”, ponovo ucrtale i u Program privremenih objekata u zoni morskog dobra za period 2019-2023. godina.
Važenje aneksa posljednjeg ugovora Morskog dobra sa “Hefestom” od 25. aprila 2019. koji su toj firmi onogućavali držanje tog “privremenog objekta”, međutim, istekla su 31. decembra prošle godine, od kada “Verige 65” na Turskom rtu postoje bez formalno-pravno ikakvog uporišta u važećoj planskoj dokumentaciji i ugovorima Morskog dobra sa zakupcima lokacija u zoni morskog dobra.
Iz Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, kao ni iz JP Morsko dobro nisu odgovorili na pitanja “Vijesti” u vezi sa zatjevom Opštine Kotor da se ukloni “privremeni objekat” sa Turskog rta, odnosno zašto su ga ucrtali i u najnovijem Programu privremenih objekata u zoni morskog dobra za period 2024-2028. godina, uprkos jasnom protivljenu Opštine Kotor i Unesko/Icomos misije. Nije odgovoreno ni na pitanje zašto MDUP i Morsko dobro u ovom slučaju prioritet daju privatnim interesima zakupca ove lokacije u odnosu na javni i opšti interes koji reprezentuju stavovi Opštine Kotor i međunarodnih Unesko/Icomos eksperata za prirodnu i kulturnu baštinu.
Iako je Uprava za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore kojom je tada rukovodila Anastazija Miranović 2015. dala saglasnost na gradnju dvospratnog kameno-betonskog “privremenog objekta” na Turskom rtu, eksperti misije Unesko/Icomos su u svom izvještaju iz 2018. istakli da “zidana struktura objekta ima sve karakteristike stalnosti… ona je odgovor maloj katoličkoj kapeli iz venecijanskog perioda na suprotnoj tački (crkva Gospe od Anđela” na istoimenom rtu sa tivatskoj strani Veriga – prim-aut.), čineći da ona u upoređenju izgleda beznačajno…
Njeno prisustvo (zidane strukture na Turskom rtu – prim..aut) uklanja ilustraciju istorijske distinkcije, pošto je ova strana (Turski rt) istorijski neizgrađena. Prema mišljenju misije ona nanosi štetu Izuzetnoj univerzalnoj vrijednosti dobra”, napisali su prije šest godina stručnjaci Unesko/Icomos misije, ali to državni organi Crne Gore, uključujući i sadašnje MDUP, izgleda ne žele da čuju.
Taj ugostiteljski objekat nalazi se i u Programu privremenih objekata u zoni morskog dobra do 2028. koji će se uskoro naći na Vladi, pod nazivom “nepokretni privremeni objekat”.
U odjeljku “vrsta prema namjeni”, navodi se da se radi o vidikovcu sa parkiralištem i privremenim ugostiteljskim objektom sa terasom, dimenzija u osnovi 190 kvadrata i terasama oko objekta od 260 kvadrata.
“Objekat ima prizemnu etažu i suteren. Vidikovac obuhvata sljedeće sadržaje: parkiralište, postojeći ugostiteljski objekat (restoran), javnu rasvjetu, javni mobilijar – klupe, žardinjere sa cvijećem, teleskop za razgledanje, kante za smeće itd. Čitav prostor mora biti ograđen-siguran za posjetioce. Pojas oko vidikovca i morski dio mora biti saniran, ojačan zidovima i povezan sa vidikovcem stepenicama sa lijeve i desne strane. Uređenje dijela morske obale-već postojeći porat. Parkiralište prilagoditi za siguran i bezbjedan ulazak/izlazak sa/na lokaciju”, piše u predloženom programu.
