Vlada do kraja aprila treba da usvoji set zakona iz oblasti pravosuđa, borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, kao i medija, uz prateći početni bilans rezultata tužilaštva i sudstva, kako bi najkasnije u junu od Evropske komisije dobila Izvještaj o procjeni ispunjenosti privremenih mjerila (IBAR) za ključna pregovaračka poglavlja 23 i 24.
To je “Vijestima” rekao glavni pregovarač sa EU Predrag Zenović podsjećajući da za poglavlja 23 (pravosuđe i temeljna prava) i 24 (pravda, sloboda i bezbjednost) ima ukupno 83 privremena mjerila, od čega je, prema nedavnim neformalnim procjenama Evropske komisije, neispunjeno 31.
Prema novoj metodologiji pristupanja iz 2020, koju je prihvatila Crna Gora, ako se ne ispune prelazna mjerila za ključna poglavlja 23 i 24, koja se odnose na pravosuđe i vladavinu prava, nijedno drugo poglavlje neće moći da se zatvori. Crna Gora sa EU pregovora od 2012. godine i za taj period otvorila je sva 33 poglavlja, a privremeno zatvorila samo tri.
Iz Ministarstva evropskih poslova je u oktobru prošle godine, nakon sastanka šefova pregovaračkih grupa sa predsjednikom države Jakovom Milatovićem , saopšteno da su za zatvaranje spremna poglavlja koja se tiču oblasti javnih nabavki, privrednog prava, intelektualne svojine, preduzetništva i industrijske politike, te vanjskih odnosa, saobraćaja i energetike.
Zenović je kazao da ako ne bude “nepredviđenih distrakcija na evropskom putu”, IBAR bi Crna Gora mogla dobiti tokom belgijskog predsjedavanja EU, na Međuvladinoj konferenciji koja će biti održana najkasnije u junu ove godine.
“Do tada bi Crna Gora trebalo da ispuni sve nedostajuće korake koji vode do ispunjenja privremenih mjerila u poglavljima 23 i 24 i da pokaže nedvosmislenu političku volju za mjerila koja zavise od odnosa Vlade i Skupštine”, kazao je.
Na pitanje šta treba da bude urađeno do kraja aprila da bi se EK uvjerila da Crna Gora ispunjava sve što je potrebno za IBAR, odgovorio je da nakon opsežnog reformskog poduhvata od 2013. do danas, potrebno je realizovati i posljednje elemente određenih privremenih mjerila i tako zaokružiti proces zakonodavne i institucionalne reforme, uz prateći početni bilans ostvarenih rezultata u značajnim oblastima, koji zavise od rada tužilaštva i sudske vlasti.
“Na taj način ćemo u potpunosti demonstrirati EU partnerima da smo spremni da uđemo u završnu fazu pristupnih pregovora i zatvaranje preostalih poglavlja pravne tekovine EU. Imajući u vidu njihovu prirodu, najveći dio preostalih obaveza je u nadležnosti Ministarstva pravde i Ministarstva unutrašnjih poslova, kao ključnih institucija u okviru pregovaračkih poglavlja 23 i 24”, naveo je Zenović.
Do kraja aprila potrebno je, kako kaže, uložiti maksimalne napore kako bi Vlada utvrdila sistemske zakone u oblasti pravosuđa i borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, između ostalog izmjene i dopune: Zakona o Sudskom savjetu i sudijama, Zakona o Državnom tužilaštvu, Zakona o Specijalnom državnom tužilaštvu, Zakona o sprečavanju korupcije, Zakona o oduzimanju imovinske koristi stečene kriminalnom djelatnošću i Zakonika o krivičnom postupku.
“Takođe, do kraja aprila se očekuje i utvrđivanje medijskih zakona, koji su u završnoj fazi pripreme, konkretno Zakona o medijima, Zakona o javnom medijskom servisu RTCG i Zakona o audio-vizuelnim medijskim uslugama”, rekao je Zenović.
Jednaku važnost, kako je dodao, nose i strateška dokumenta za reformu pravosuđa i borbu protiv korupcije, kao i plan racionalizacije pravosudne mreže.
Iz Delegacije EU u Podgorici “Vijestima” su ranije rekli da Crna Gora treba da prioritetno sprovede reforme u oblasti vladavine prava u cilju ispunjenja privremenih mjerila u poglavljima 23 i 24.
“Vremenski okvir procesa pristupanja zasnovanog na zaslugama u potpunosti je u rukama Crne Gore. Ohrabrujemo Crnu Goru da zadrži dobar zamah i brzo ostvari rezultate u ključnim reformama vladavine prava, koje su predviđene privremenim mjerilima. Evropska komisija marljivo radi na pružanju podrške Crnoj Gori”, kazali su.
Zenović ističe da se veliki broj neispunjenih privremenih mjerila veže za sistemske zakone u oblasti pravosuđa i borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, kao i medijskih zakona.
“Tako da, uz druge važne aktivnosti na operativnom i tehničkom planu, navedena brojka djeluje dostižno ukoliko se nastavi s intenzivnom dinamikom u skladu s Dinamičkim planom aktivnosti Vlade za IBAR u pregovaračkim poglavljima 23 i 24 za mjerila u nadležnosti Vlade, te ažuriranjem i analizom bilansa rezultata tužilačkih aktivnosti i sudskih odluka u oblastima od značaja”, kazao je Zenović.
Premijer Milojko Spajić juče se sastao sa vrhovnim državnim tužiocem Miloradom Markovićem i poručio da od Državnog tužilaštva očekuju veliki doprinos za ispunjavanje privremenih mjerila, a u konačnom i za zatvaranje pregovaračkih poglavlja 23 i 24.
Spajić je na društvenoj mreži X napisao da je borba protiv svih vidova kriminala ključna za evropski put Crne Gore.
Evropski komesar za proširenje Oliver Varhelji nedavno je u intervjuu “Vijestima” rekao da bi Crna Gora na ljeto mogla da dobije završna mjerila.
“Završna mjerila – to ne znači mnogo običnim ljudima, ne kao meni ili drugima koji rade na ovome, ali za običnog čovjeka bi to trebalo značiti da, kada ispunimo ove kriterijume, možemo preći na sljedeću, konačnu fazu pristupnih pregovora, u kojoj počinjemo zatvarati poglavlja i dolaziti do konačnih sporazuma. Ako se to postigne, sve će zavisiti od Crne Gore kada želi postati članica”, kazao je.
Od ukupno neispunjenih privremenih mjerila za 23 i 24, 18 ih je u poglavlju 23, a 13 u poglavlju 24.
Tako na primjer, neispunjeno je mjerilo 7 u poglavlju 23, koje se odnosi na jačanju administrativnih kapaciteta Sudskog i Tužilačkog savjeta, zatim mjerilo 8 – jačanje sistema slučajne dodjele predmeta u svim sudovima s tri ili više sudija koristeći PRIS aplikaciju, kao i mjerilo 9 koje se odnosi na obezbjeđivanje početnog bilansa rezultata u pogledu redovnih provjera rada sudija i tužilaca.
Neispunjeno mjerilo 14 odnosi se na racionalizaciju pravosudne mreže i zatvaranje neodrživih malih sudova, a mjerilo 19 na pokazivanje kapacitete tijela za sprovođenje zakona i sudova da nezavisno rješavaju slučajeve ratnih zločina.
Nije ispunjeno ni mjerilo 21 koje predviđa uspostavljanje nove Agencije za sprečavanje korupcije s jasno definisanim mandatom i efektivnim nadležnostima.
“Ova Agencija treba da pokaže proaktivan stav, da ima neophodnu nezavisnost, dovoljno resursa, uključujući i zapošljavanje na osnovu zasluga, kao i obučeno osoblje i treba da bude dobro povezana s drugim relevantnim institucijama (i njihovim bazama podataka). Crna Gora osigurava da imenovanje šefa Agencije za sprečavanje korupcije bude transparentno, obavljeno na osnovu zasluga i objektivnih kriterijuma, uključujući i stručne sposobnosti”, predviđeno je ovim mjerilom.
U poglavlju 24 nijesu ispunjena mjerila koja se odnose na azil (razumno trajanje postupka, poboljšan procenat odobravanja azila…), zatim na modernizaciju infrastrukture i opreme na graničnim prelazima i između njih, sprovođenje namjenskog antikorupcijskog plana na granicama, racionalizacije i podsticanja specijalizacije ključnih institucija u borbi protiv organizovanog kriminala, usvajanje novih zakona o povraćaju imovine,… Nije ispunjeno ni mjerilo 23 koje predviđa da specijalni istražni tim u Specijalnom državnom tužilaštvu ima neposredan pristup relevantnim bazama podataka, kao ni 28 – uspostavljanje početnog bilansa ostvarenih rezultata efikasnih i djelotvornih istraga, gonjenja i presuda u slučajevima organizovanog kriminala.
