Iz IJZ-a su to saopštili povodom Svjetskog dana gojaznosti, koji se obilježava 4. marta i ima za cilj podizanje svijesti o rastućem globalnom problemu gojaznosti i promovisanje rješenja koja mogu pomoći ljudima da postignu i održe zdravu tjelesnu težinu
Gojaznost nije samo zdravstveni problem, već društveni izazov koji zahtijeva multisektorski pristup, poručili su iz Instituta za javno zdravlje (IJZ).
Iz IJZ-a su to saopštili povodom Svjetskog dana gojaznosti, koji se obilježava 4. marta i ima za cilj podizanje svijesti o rastućem globalnom problemu gojaznosti i promovisanje rješenja koja mogu pomoći ljudima da postignu i održe zdravu tjelesnu težinu.
„Ovogodišnja tema „Promjena sistema – zdraviji život“ naglašava potrebu za reformom zdravstvenih, prehrambenih i društvenih sistema, koji direktno utiču na rastuće stope gojaznosti u svijetu“, navodi se u saopštenju.
Iz IJZ-a su rekli da su se, prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, stope gojaznosti skoro utrostručile od 1975. godine, dok su se kod djece i adolescenata povećale čak pet puta.
Kako su naveli, ako se hitno ne sprovedu preventivne mjere, procjenjuje se da će dječja gojaznost porasti za 60 odsto u narednih deset godina, dostigavši 250 miliona djece do 2030.
„Ako se hitno ne sprovedu preventivne mjere, procjenjuje se da će broj gojaznih odraslih osoba do 2035. godine dostići 1,9 milijardi, a medicinski troškovi povezani s gojaznošću premašiti bilion dolara do 2025“, kaže se u saopštenju.
Kako su rekli iz Instituta, istraživanje o uhranjenosti sedmogodišnjaka u Crnoj Gori iz 2022. godine pokazalo je da oko 40 odsto djece ima prekomjernu tjelesnu masu ili gojaznost.
„Isto tako, istraživanje o ishrani (MONS) sprovedeno iste godine pokazalo je da oko 50 odsto žena starosti 15 do 49 godina ima obim struka veći od 80 centimetara, što je jedan od značajnih indikatora gojaznosti“, kaže se u saopštenju.
Na razvoj gojaznosti, kako su naveli iz IJZ-a, utiču brojni faktori, uključujući genetske predispozicije, porodične i društvene okolnosti, životnu sredinu i način ishrane, mentalno zdravlje, kao i dostupnost brze hrane.
Iz te zdravstvene ustanove su kazali da je gojaznost glavni faktor rizika za brojne nezarazne bolesti, uključujući dijabetes tipa 2, kardiovaskularne bolesti, hipertenziju, moždani udar, maligne neoplazme.
„Uprkos ozbiljnim zdravstvenim posljedicama, stigmatizacija osoba koje žive s gojaznošću i dalje je prisutna, često onemogućavajući pravovremeni pristup adekvatnom liječenju“, kaže se u saopštenju.
Ističe se da je za efikasno suzbijanje gojaznosti neophodan sveobuhvatan pristup, koji uključuje mjere na društvenom i individualnom nivou.
Iz IJZ-a su, govoreći o rješenjima za prevenciju gojaznosti, kazali da treba ograničiti marketing hrane s visokim sadržajem masti, šećera i soli, naročito usmjeren ka djeci.
Oni su rekli da proizvođači hrane mogu unapređenjem recepture smanjiti sadržaj masti, šećera i soli, da ugostitelji mogu smanjiti porcije, da treba oporezovati šećerna pića i podsticati konzumaciju zdravih namirnica.
Potrebno je, kako su naveli iz Instituta, stvarati sigurne prostore za fizičku aktivnost i edukovati stanovništvo o zdravim prehrambenim navikama od najranijeg uzrasta.
Govoreći o mjerama prevencije gojaznosti, iz IJZ-a su kazali da pojedinac treba da konzumira izbalansirane obroke, da poveća unos voća, povrća i cjelovitih žitarica, a smanji prerađenu hranu i slatka pića.
Potrebno je, kako su poručili, kontrolisati veličinu porcija – koristiti manje tanjire i izbjegavati prejedanje, piti dovoljno vode – zamijeniti slatke napitke vodom ili biljnim čajevima, održavati kvalitetan san.
Iz IJZ-a su istakli da treba biti fizički aktivan – minimum 150 minuta umjerene fizičke aktivnosti sedmično za odrasle i 60 minuta dnevno za djecu.
„Potrebno je i upravljati stresom – smanjiti emocionalnu ishranu kroz jogu, meditaciju i relaksaciju, kao i redovno pratiti zdravstveno stanje, jer godišnji pregledi pomažu u ranom prepoznavanju rizika“, navodi se u saopštenju.
Jedna od mjera prevencije, kako su kazali iz IJZ-a, odnosi se na edukaciju, jer informisanost o rizicima gojaznosti pomaže u donošenju zdravijih odluka.
„Gojaznost nije samo zdravstveni problem – to je društveni izazov koji zahtijeva multisektorski pristup“, ističe se u saopštenju.
Zdravstveni sektor, kako su rekli iz Instituta, ne može sam riješiti taj problem – potrebna je koordinacija između obrazovanja, poljoprivrede, prehrambene industrije, urbanizma, sporta i medija.
„Prepoznavanjem gojaznosti kao kompleksnog zdravstvenog problema, ali i šireg društvenog izazova, i preduzimanjem konkretnih mjera, možemo značajno smanjiti njen uticaj na zdravlje i kvalitet života svih građana“, naveli su iz IJZ-a.
