Broj ljekara koji su se usavršavali zahvaljujući sponzorstvima farmaceutskih kuća porastao je u prethodne tri godine, a po prvi put u 2023. i 2024. na ovakav vid edukacije odlazi i srednji medicinski kadar.
Prema podacima Kliničkog centra (KCCG), u 2020. i 2021. nije bilo ljekara, kao ni medicinskih sestara/tehničara, koji su uz sponzorstva farmaceutskih kuća odlazili na usavršavanje. U 2022. privatni farmaceutski sektor finansirao je usavršavanja za 68 ljekara, u 2023. za 114, a prošle godine za 80 ljekara. Podaci pokazuju i da se u prethodne dvije godine na isti način usavršavalo i 15 zaposlenih koji pripadaju srednjem medicinskom kadru.
Iz KCCG su, odgovarajući na pitanja “Vijesti”, saopštili da je finansiranje zaposlenih te ustanove za stručna i naučna usavršavanja jasno definisano “Pravilnikom o stručnom usavršavanju i naučnoistraživačkoj djelatnosti”, koji je odobren od Odbora direktora.
U tom pravilniku, u dijelu kontinuirane medicinske edukacije, navodi se da KCCG samostalno ili u saradnji sa drugim zdravstvenim ustanovama, naučnim i sličnim institucijama, udruženjima, farmaceutskim kućama i drugim subjektima može da organizuje stručne skupove (kurseve, simpozijume, seminare, predavanje i drugo) u cilju stručnog usavršavanja zaposlenih.
Piše i da zaposleni za odlazak na stručni skup može da obezbijedi sponzorstvo, ukoliko nije u sukobu interesa.
“Ukoliko sponzor nije u mogućnosti da uplati troškove kotizacije, smještaja ili puta organizatoru skupa ili agenciji koja je zadužena za organizaciju skupa, dostavlja Centru za nauku pismo namjere o sponzorstvu odlaska na stručni skup, sa navođenjem naziva skupa, broja učesnika, a poštujući principe nekonfliktnosti interesa i transparentnost. Na osnovu pisma namjere, KCCG zaključuje ugovor o sponzorstvu, koji mora da sadrži naziv organizacione jedinice kojoj su namijenjena novčana sredstva, naziv skupa, broj zaposlenih koji učestvuje na skupu, iznos i svrhu donacije (kotizacija, smještaj ili prevoz). Zahtjev za stručno usavršavanje, sa odgovarajućom dokumentacijom dostavlja se Centru za nauku, u skladu sa Procedurom za podnošenje zahtjeva i realizaciju stručnog usavršavanja koja čini sastavni dio ovog pravilnika”, navodi se u dokumentu iz juna ove godine.
Šef odjeljenja za istraživanje javnih politika Centra za monitoring i istraživanje (CeMI) Nemanja Stankov smatra da bilo kakva direktna povezanost ljekara i medicinskih radnika s farmaceutskim kompanijama nosi ozbiljan rizik od sukoba interesa, jer kompanije mogu pokušati da iskoriste tu povezanost kako bi uticali na praksu ljekara, posebno kada je riječ o propisivanju terapija i izboru ljekova.
“Donacije za stručno usavršavanje nijesu izuzetak. Ako bi donacija bila direktna i usmjerena na pojedinca, zdravstveni radnik bi prema Zakonu o zdravstvenoj zaštiti iz juna ove godine, morao da prijavi sumnju na sukob interesa etičkom komitetu ustanove u kojoj je zapošljen, a pošto se radi o novcu, otvara se pitanje da li bi takvu donaciju mogao uopšte da prihvati”, kaže on.
Stankov pojašnjava da naš normativni okvir uglavnom usmjerava donacije ka ustanovama zdravstvene zaštite, a ne pojedinicima. I to je, smatra, dobro rješenje koje treba dodatno osnažiti, jer se na taj način čuva profesionalna nezavisnost medicinskog osoblja i štiti interes pacijenata.
“Ono što je važno je preciznije regulisati način upravljanja donacijama na način da se pored formalnih oblika strukovnog usavršavanja poput specijalizacija i užih specijalizacija, jasno određe kriterijumi i sadržaj obuka koje potpadaju pod stručno usavršavanje”, ističe Stankov.
