Nivo mora u zalivu Boke Kotorske do 2100. godine može porasti u prosjeku za oko 20 centimetara. Ipak, uzimajući u obzir da se kopno na istočnoj obali Jadrana postepeno izdiže, realan uticaj porasta nivoa mora u zalivu na obalu i postojeću infrastrukturu mogao bi biti manji.
To su pokazali rezultati metodologije razvijene unutar MedSeaRise projekta, koji obuhvataju matematičke modele porasta nivoa mora za Boku Kotorsku, kao i procjene potencijalnih posljedica tog fenomena na obalnu infrastrukturu, plaže, kulturnu baštinu i ekosistem.
Rezultate je na završnoj konferenciji MedSeaRise projekta u Institutu za biologiju mora u Kotoru predstavio autor analize i vođa tima za pilot područje u Crnoj Gori, ekspert dr Tarzan Legović sa Instituta “Ruđer Bošković” iz Zagreba.
“Koristili smo jedinstvenu metodologiju koja omogućava da se rezultati upoređuju između svih partnera. Kada je riječ o Boki Kotorskoj, uzeli smo u obzir lokalne uslove i kretanja obale. Naš cilj nije bio da predvidimo dramatične promjene, već da damo realnu sliku onoga što nas očekuje. Prema sadašnjim modelima, nivo mora bi do kraja vijeka mogao porasti oko 20 centimetara, što je umjeren scenarij, ali je važno da se i takve promjene planiraju unaprijed, posebno kada govorimo o obalnoj infrastrukturi i mjestima koja su najniža u odnosu na more”, istakao je Legović.
Istraživanje je obuhvatilo dvije studije slučaja: antropogenu (za Kotor i Risan), sa fokusom na uticaj na luke, male marine, plaže i infrastrukturu, te ekosistemsku (za Tivatska solila), s ciljem procjene uticaja porasta nivoa mora i promjena temperature mora na biodiverzitet i morske ekosisteme. Procjene su rađene na osnovu lokalnih i mediteranskih podataka, objasnio je Legović.
Efekti porasta nivoa mora neće se manifestovati jednako u svim djelovima zaliva Boke. Neka područja mogla bi povremeno biti pod većim pritiskom tokom ekstremnih vremenskih prilika, dok će ekosistemi poput Solila biti osjetljivi na promjene u režimu plavljenja. Upravo zbog toga, ističu iz MedSeaRise projekta, potrebna je kontinuirana komunikacija između naučnika, lokalnih službi i planera kako bi se koristeći naučne podatke, uključio očekivani porast nivoa mora u buduće prostorne i razvojne planove, sa ciljem zaštite mora, priobalja, kulturne baštine i održivog razvoja Boke Kotorske.
Međunarodni projekat MedSeaRise – “Podrška prilagođavanju na porast nivoa Sredozemnog mora” od januara 2024. godine realizuju partneri iz Italije, Grčke, Francuske, Španije, Malte i Crne Gore. Projekat traje do 31. marta 2026. godine, finansiran kroz Interreg Euro-MED program Evropske Unije. Projekat MedSeaRise za cilj ima podršku prilagođavanju posljedicama klimatskih promjena, konkretno porasta nivoa mora na Mediteranu. U okviru projekta, naučne institucije iz šest zemalja Mediterana razvile su zajedničku metodologiju, odnosno matematičke modele procjene uticaja očekivanog porasta nivoa mora do 2100. godine na antropogene aktivnosti, infrastrukturu i nasljeđe, te biodiverzitet u obalnim zonama.
