Novi sektor počeo da prati bogataše iz gubitaških firmi, one koji imaju imovinu veću od prihoda, slučajeve neobjašnjivog bogaćenja i akumulacije imovine
Crna Gora još nema uspostavljen zakonodavni okvir kako bi osnovala finansijsku policiju, iako se već deceniju njeno formiranje najavljuje kao ključno u borbi protiv finansijskih malverzacija, poreskih utaja i prevara, korupcije i privrednog kriminala.
Iz Poreske uprave, u čijem sastavi bi trebalo da djeluje buduća finansijska policija, kazali su “Vijestima” da su dok čekaju stvaranje zakonskih osnova za formiranje finansijske policije, osnovali Sektor za utvrđivanje i naplatu neprijavljenih prihoda fizičkih lica.
Izmjena Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Poreske uprave, koja je omogućila formiranje ovog Sektora, stupila je na snagu 26. marta ove godine.
“U toku je kadriranje u novoformiranom sektoru, kao i stvaranje tehničkih uslova za rad. Pomenuti sektor čine tri odsjeka u kojima će biti angažovano između 10 i 15 službenika. Sektor će se baviti identifikovanjem i rješavanjem pitanja kao što su skriveni ili neprijavljeni izvori prihoda, bogati pojedinci koji upravljaju kompanijama koje prijavljuju gubitke ili umanjuju prihod, neslaganjem između prijavljenog prihoda i uočenog životnog stila, slučajevi neobjašnjivog bogaćenja i akumulacije imovine,… i slično”, naveli su “Vijestima” iz Poreske uprave.
U martu prošle godine premijer Milojko Spajić najavio je da će uz podršku italijanske “Guardia di Finanza” raditi na stvaranju crnogorske finansijske policije. Nakon sastanka sa predstavnicima ove italijanske institucije, koju je predvodio general Vito Đordano , Spajić je tada kazao da Vlada ima vrlo ambiciozan cilj u borbi protiv kriminala i da je na tom putu neophodna podrška najboljih kao što je “Guardia di Finanza”.
Ni tada nije najavljeno kada će ona biti formirana. Poreska uprava sada ima saradnju sa “Guardia di Finanza”, čija iskustva i način rada želi da preuzme.
“Poreska uprava se obratila zahtjevom preko Generalnog sekretarijata Vlade za pomoć italijanske ‘Guardia di Finanza’ po pitanju metodologije za procjenu životnog stila i indirektnu procjenu prihoda, profilisanje rizika kod fizičkih lica sa velikom imovinom i složenim vlasničkim strukturama, tehnike terenskih istraga u okviru ekonomskog i finansijskog nadzora, alata i analitičkog okvira za otkrivanje neprijavljenih prihoda i neosnovanog bogaćenja, modela saradnje sa finansijskim institucijama i drugim izvorima podataka radi provjere imovine”, navedeno je “Vijestima” iz ove institucije.
Iz Poreske uprave jačaju saradnju sa bankama kako bi dobijali ključne podatke za rad novog sektora i buduće finansijske policije.
“Tokom prethodne godine Poreska uprava je potpisala Memorandum o saradnji sa Udruženjem banaka, te razmjenom podataka ima mogućnost da prati prihode preko uplata kod poslovnih banaka i da poređenjem ovih podataka sa podnijetim poreskim prijavama identifikuje nepodnosioce. Tri komercijalne banke su već u različitim fazama testiranja sistema razmjene podataka, a očekuje se da će sve banke do kraja godine biti u sistemu”, naveli su iz Poreske uprave.
Na pitanje kada će biti ozvaničeno formiranje finansijske policije, iz ove institucije nisu mogli biti konkretni.
“Nakon postavljanja zakonodavnog okvira, definisanja institucionalnih procedura, zakonskih ovlašćenja i mehanizama međuinstitucionalne saradnje možemo očekivati formiranje finansijske policije po uzoru na italijansku”, kazali su iz Poreske uprave.
Finansijska ili poreska policije najavljuje se još od novembra 2014. godine, kada je iz Vlade saopšteno da kreću u njeno formiranje i da će njen glavni zadatak biti borba protiv privrednog kriminala, korupcije i sive ekonomije. Zatim je naredne godine izmijenjen Zakon o poreskoj administraciji i usvojen Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Poreske uprave, kojoj je dodat poseban sektor Poreske policije.
Iz Vlade je tada saopšteno da će Finansijska policija biti visokostručni organ, i da će zajedno sa policijskim odsjekom za borbu protiv privrednog kriminala i Specijalnim tužilaštvom biti udarna pesnica u borbi protiv koruptivnih radnji u privredi, otkrivanju krivičnih djela protiv platnog prometa i privrednog poslovanja.
“Sektor za poresku policiju će vršiti poslove koji se odnose na: borbu protiv poreskih utaja, sive ekonomije, koordinaciju aktivnosti sa drugim organima na suzbijanju pojava sprečavanja pranja novca, organizovanog kriminala, koruptivnih radnji u privredi, otkrivanju krivičnih djela protiv platnog prometa i privrednog poslovanja, kao i drugih krivičnih djela iz oblasti poreskog i privrednog kriminaliteta”, pisalo je prije devet godina u Vladinoj Informaciji.
U martu 2016. godine za njenog načelnika imenovan je Miodrag Martinović do tada službenik Ministarstva unutrašnjih poslova. Prije izbora Martinovića, tadašnji ministar finansija Radoje Žugić je birao dvojicu drugih kandidata, koji su prije izbora odustajali od te funkcije.
Provjere za radno mjesto šefa poreske policije tada su prošla četiri kandidata Đorđe Ivanović , Vladan Delić , Miodrag Martinović i Gina Radenović . Žugić je prvo izabrao Ivanovića, koji je zatim odustao, a nakon njega Delića koji takođe odustaje.
Treći na listi je bio Martinović, koji je prema podacima “Vijesti” prihvatio tu funkciju, ali je i on imenovan tek nakon što je to Žugiću naredila Upravna inspekcija.
Žugić 20-tak dana nakon imenovanja Martinovića predlaže ukidanje Poreske policije.
I pored ovih očekivanja, ništa se nije desilo. U novi sektor niko nije zapošljavan, nisu urađeni podzakonski akti o nadležnostima i ovlašćenjima, odnosno Martinović je bio njegov jedini zaposleni bez jasnih ovlašćenja. Krajem 2018. godine Poreska policija je i formalno izbrisana iz sistematizacije.
Poreska policija ponovo je najavljena u novembru 2019. godine kada se sa predstavnicima italijanske “Guardia di Finanza” sastao tadašnji direktor Poreske uprave Miomir Mugoša , međutim ništa se konkretno nije desilo.
I nakon demokratskih promjena 2020. godine više puta je najavljivano formiranje finansijske policije kao glavnog alata u borbi protiv finansijskog kriminala, ali se to još nije desilo.
I u prošlogodišnjoj Vladinoj Fiskalnoj strategiji za period od 2024. do 2027. najavljeno je formiranje Finansijske policije. Iako je već istekla prva od tri godine iz tog perioda, još nisu ispunjeni ni preduslovi za njeno osnivanje.
“U cilju kreiranja povoljnijeg poslovnog ambijenta kroz sprečavanje nelegalnog poslovanja i suzbijanja korupcije, Ministarstvo finansija će predložiti zakonsko rješenje kojim će se stvoriti formalne pretpostavke za formiranje finansijske policije. Kako bi se iskoristila ekspertiza koja u ovoj oblasti ima Italija, već je uspostavljena komunikacija i održan niz sastanaka sa relevantnim državnim institucijama ‘Guardia di Finanza’ Republike Italije, na kojima je konstatovano postojanje prostora za saradnju, kroz obuku budućih kadrova finansijske policije od strane ‘Guardia di Finanza’, s obzirom na to da ova italijanska posebna policija ima školu za specijalizaciju u oblasti borbe protiv finansijskih malverzacija. Imajući u vidu trenutnu decentralizovanost institucija koje vrše kontrolu u ovoj oblasti, Vlada Crne Gore smatra da bi formiranjem finansijske policije ovaj organ mogao znatno lakše da se bori, kako sa korupcijom na najvišem nivou, tako i sa svim vrstama finansijskih malverzacija”, piše u fiskalnoj strategiji od prije godinu.
