Sveti Grigorije Palama se praznuje u Pravoslavnoj Crkvi 14. novembra, ali je ovom velikom svetitelju Crkve Hristove posvećena i druga nedjelja Vaskršnjeg posta. Bio je Mitropolit solunski i istaknuti pravoslavni bogoslov i zastupnik isihazma. Rođen je u Carigradu u poznatoj porodici porijeklom iz Anadolije u Maloj Aziji. Oko 1318. godine, sa svoja dva brata Grigorije je došao na Svetu Goru.
Za sveštenika je rukopoložen u Solunu 1326. godine, a zatim kao otšelnik živi u okolini Verije u Tesaliji, da bi se ponovo vratio na Svetu Goru 1331. godine, a već 1337. godine dolazi u bogoslovski sukob sa Varlaamom Kalabrijskim, sholastičarem sa Zapada i nominalistom. Spor je nastao oko pitanja mogućnosti viđenja tavorske svjetlosti, što su Varlaam i Grigorije Akindin i njihove pristalice osporavali smatrajući da je Bog nesaznatljiv.
Oni su još oštro osporavali sozercateljnu praksu isihasta (tihovatelja) i mogućnost viđenja nestvorenih božanskih energija. Grigorije Palama je između 1338. i 1341. godine napisao tri Trijade u odbranu svetih isihasta. Svetogorski monasi su imali svoj svešteni sabor 1340–1341. godine i izdali su Svetogorski tomos u kome su odlučno branili svoje pravoslavno-hrišćanske stavove.
Carigradski sabor u hramu Svete Sofije 1341. stao je na stranu Grigorija Palame i svetogorskih isihasta, a Varlaama i njegove pristalice sabor je osudio kao jeretike. Varlaam je poslije osude otišao na Zapad kome je duhovno i pripadao. Njegovu osudu su potvrdili i potonji sabori u Carigradu 1347, 1351, 1352. i 1368. godine.
Grigorije Palama je izabran za Arhiepiskopa solunskog 1347. godine, ali je stupio na dužnost, zbog ondašnjih političkih prilika, tek 1350. godine. Na putu od Soluna do Carigrada 1354. godine zarobili su ga Turci, ali su ga iz ropstva otkupili i oslobodili Srbi. Umro je 1359. godine, a za svetitelja je proglašen 1368. godine od strane carigradskog patrijarha Filoteja, koji mu je napisao žitije.
Bogoslovlje Svetog Grigorija Palame je biblijski utemeljeno i govori o čovjeku kao duhovno-fizičkom biću. Isihastičkim (tihovateljskim) duhovnim metodom i opitom kroz usavršavanje moguće je da čovjek svojim fizičkim očima vidi nestvorenu, vječnu božansku svjetlost i energiju. Grigorije Palama i isihasti jasno razlikuju božansku suštinu koja je nesaznatljiva i božansku energiju koja je ljudima pristupačna. Sveti Grigorije Palama se praznuje u Pravoslavnoj Crkvi 14. novembra, a posvećena mu je i druga nedjelja Vaskršnjeg posta.
Varlaam i sholastičari su se držali racionalizma u filosofiji i bogoslovlju. Držali su da je poznanje Boga samo misaono, dok suštinsko poznanje Boga nije moguće spoljašnjim čulima. Nasuprot ovome, Crkva, pozivajući se na autoritet Predanja i Svetih Otaca, odbacuje takvo shvatanje. Varlaam je, doduše, dugo vremena boravio na Istoku, na Svetoj Gori, središtu monaštva i autentične hrišćanske duhovnosti.
Varlaamu je smetao način života i podvig monaha i hrišćana uopšte, koji je tada bio nepoznat na Zapadu, odnosno već u to vrijeme bio izgubljen. Zapadni monasi su uglavnom živjeli u svijetu i za svijet. Varlaamu je posebno zasmetalo duhovno iskustvo monaha isihasta koji su pokazivali da je moguće opitno iskustvo božanske energije i svjetlosti. Varlaam ih je zbog toga nazivao obmanjivačima, masalijanima i pupkogledcima (omfalopsihiti). Govorio je još da je tavorska svjetlost stvorena i propadljiva.
Atonski monasi su ovakvim napadima bili veoma uznemireni i obratili su se Grigoriju Palami koji je odmah počeo da piše protiv Varlaama. Varlaam, opet, piše svoje djelo Protiv masalijana.
Grigorije Palama je imao podršku carigradskog patrijarha Filoteja, carice Ane, zatim careva Jovana Paleologa i Jovana Kantakuzina. Isihasti sa Grigorijem Palamom na čelu, u tim sporenjima su tvrdili da tavorska svjetlost koju su apostoli vidjeli prilikom Hristovog preobraženja, iako nije sama suština Božja, jeste nerazlučno savečna božanskoj suštini i ona je prirodno svojstvo i energija Božanstva. Ta svjetlost nije suština Božja, već energija, blagodat i slava koja se daje svetima iz suštine Božje.
U Sinodiku koji se čita u Nedjelju Pravoslavlja unijeta je anatema onima koji božansku svjetlost smatraju za Božju suštinu. Anatema je i onima koji misle da Bog nema fizičku energiju, već samo suštinu, i da nema razlike između suštine i energije. Anatema je i onima koji misle da je energija stvorena i da je Božanstvo složeno zato što se razlikuje suština i energija, prenosi SPC.
