Nevladina organizacija za ljudska prava „Crnogorski komitet pravnika za zaštitu ljudskih prava“ (CKP) apelovao je na Specijalno državno tužilaštvo (SDT) da pokrene predistražni postupak u vezi sa zločinom nad albanskim regrutima u Baru, od 1. aprila 1945. godine.
Iz CKP su dali punu podršku i pridružili se krivičnoj prijavi koju je ranije podnio aktivista za ljudska prava Aleksandar Zeković, utemeljenoj na dokumentima i svjedočenjima koji upućuju na razmjere i ozbiljnost zločina.
„Na dan 1. aprila 1945. godine, u Baru su stotine, a prema nekim procjenama i hiljade, nenaoružanih regruta sa Kosova, albanske i bošnjčke nacionalnosti, brutalno likvidirane od strane pripadnika tadašnje partizanske jedinice. Zločin je počinjen bez suđenja, bez otpora i bez vojne potrebe, i do dana današnjeg nije dobio ni pravni ni istorijski epilog. Taj događaj, poznat i kao Tivari masakr, ostaje mračna mrlja nad državnim integritetom Crne Gore i nasleđem antifašističke borbe“, piše u saopštenju koje potpisuje izvršni direktor CKP Velija Murić.
Dodaje se da se o zločinu decenijama ćutalo.
„U službenim istorijama bivše Jugoslavije, zločin nije bio pomenut. Arhivi su bili zatvoreni, a porodice žrtava, osuđene na tišinu i zaborav. Danas, 80 godina kasnije, Crna Gora više nema izgovor da ćuti. Ovaj zločin, prema savremenim standardima međunarodnog prava, ima karakteristike ratnog zločina i kao takav ne zastarijeva. Iako su neposredni izvršioci i naredbodavci vjerovatno preminuli, moralna, politička i pravna obaveza države da utvrdi činjenice, prizna zločin i oda poštovanje žrtvama, ostaje na snazi“.
Pozvali su Specijalno državno tužilaštvo da pokrene postupak u skladu sa normama o nezastarivosti ratnih zločina.
Traže da se otvori vojni i državni arhive iz 1945. godine, ispita odgovornost nadređenih i komandne strukture tadašnjih jedinica, kao i da se u saradnji sa istoričarima, nevladinim sektorom i međunarodnim partnerima, pravno dokumentuje istinu.
Dodaju da pokretanje tog procesa nije čin osude prošlosti već akt savjesti jedne savremene, evropski orijentisane države.
„Pozivamo Vladu Crne Gore, predsjednika države i sve političke aktere da se jasno i nedvosmisleno izjasne o ovom događaju. Tražimo da Skupština Crne Gore donese rezoluciju o osudi zločina u Baru, da se u Baru podigne dostojanstveno memorijalno obeležje i da se žrtve konačno imenuju, prepoznaju i upišu u kolektivnu istoriju države kojoj su služile“.
Ćutanje o ovakvom zločinu, dodaje se u saopštenju nije neutralno, već je „produženo saučesništvo u nepravdi koja traje osam decenija“.
„Ako Crna Gora želi da bude društvo pravde i pomirenja, ovaj ispit mora položiti. U ime prava, u ime pravde: Mi, članovi i članice organizacije ‘Crnogorskog komiteta pravnika za zaštitu ljudskih prava i sloboda’, stojimo uz porodice žrtava, uz sve koji decenijama nose istinu bez priznanja, i uz sve one koji vjeruju da je suočavanje sa prošlošću preduslov slobodne i časne budućnosti. Suočavanje sa Tivarskim masakrom je danas više od istorijskog to je test savremenog ljudskog dostojanstva Crne Gore“, piše u saopštenju.
