Libanac Sajed Hasan Nasralah, koji je likvidiran u izraelskom napadu u petak, vodio je Hezbolah kroz decenije sukoba s Izraelom, nadgledajući njegovu transformaciju u vojnu snagu s regionalnim uticajem. On je postao jedna od najistaknutijih arapskih ličnosti posljednjih decenija – uz podršku Irana.
Njegova smrt predstavlja razoran udarac za Hezbolah koji se suočava s dramatičnom eskalacijom izraelskih napada. To je takođe veliki udarac za Iran, s obzirom na ključnu ulogu koju je igrao u regionalnoj „osovini otpora“ koju podržava Teheran.
Hezbolah je danas potvrdio smrt Nasralaha, koji je 32 godine vodio tu grupu. Hezbolah je u saopštenju naveo da će nastaviti borbu protiv Izraela „u znak podrške Gazi i Palestini, i u odbrani Libana i njegovih postojanih i časnih ljudi“.
Izraelska vojska je ranije saopštila da je Nasralah eliminisan u „ciljanom napadu“ u petak na podzemno sjedište grupe ispod stambene zgrade u Dahiehu, južnom predgrađu Bejruta pod kontrolom Hezbolaha.
„Vojska je eliminisala… Hasana Nasralaha, vođu terorističke organizacije Hezbolah,“ napisao je portparol izraelske vojske Avičaj Adrae na mreži Iks.
Rojters piše da će pristalice pamtiti Nasralaha po tome što se suprotstavio Izraelu i prkosio Sjedinjenim Državama. Za neprijatelje, on je bio vođa terorističke organizacije i posrednik šiitske islamističke teokratije Irana u borbi za uticaj na Bliskom istoku.
Njegov regionalni uticaj bio je vidljiv tokom skoro godinu dana sukoba izazvanog ratom u Gazi, kada se Hezbolah uključio ispaljivanjem raketa na Izrael iz južnog Libana, u znak podrške svom palestinskom savezniku Hamasu. Njegov primjer su slijedile jemenske i iračke grupe, djelujući pod okriljem „osovine otpora“.
„Pred nama je velika bitka“, rekao je Nasralah u govoru 1. avgusta na sahrani glavnog vojnog komandanta Hezbolaha, Fuada Šukra, koji je ubijen u izraelskom napadu na južna predgrađa Bejruta pod kontrolom Hezbolaha.
Međutim, kada su hiljade pripadnika Hezbolaha ranjene, a desetine ubijene u eksplozijama njihovih komunikacionih uređaja u očiglednom izraelskom napadu prošle sedmice, ta bitka je počela da se okreće protiv njegove grupe.
Odgovarajući na napade na komunikacionu mrežu Hezbolaha u govoru 19. septembra, Nasralah je obećao da će kazniti Izrael.
„Ovo je obračun koji će se desiti. Njegova priroda, obim, način i vrijeme je sigurno ono što ćemo zadržati za sebe i u najužem krugu, čak i unutar nas samih,“ rekao je. Od tada nije održao nijedan javni govor.
Izrael je u međuvremenu dramatično pojačao napade, ubio nekoliko viših komandanata Hezbolaha u ciljanim udarima i pokrenuo masivno bombardovanje oblasti Libana pod kontrolom Hezbolaha, u kojem su ubijene stotine ljudi.
Pristalice će pamtiti Nasralaha po tome što se suprotstavio Izraelu i prkosio Sjedinjenim Državama. Za neprijatelje on je bio vođa terorističke organizacije i posrednik šiitske islamističke teokratije Irana u borbi za uticaj na Bliskom istoku
Nasralaha su i neprijatelji priznavali kao vještog govornika. On je koristio svoja obraćanja da motiviše bazu Hezbolaha, ali i da iznese promišljene prijetnje, često mašući prstom dok to radi.
Postao je generalni sekretar Hezbolaha 1992. godine, sa samo 35 godina, kao javno lice nekada tajanstvene grupe koju je osnovala Iranska revolucionarna garda 1982. godine kako bi se borili protiv izraelskih okupacionih snaga.
Izrael je ubio njegovog prethodnika, Sajeda Abasa al-Musavija, u helikopterskom napadu. Nasralah je vodio Hezbolah kada su njegovi gerilci konačno istjerali izraelske snage iz južnog Libana 2000. godine, čime je okončana 18-godišnja okupacija.
Sukob s Izraelom je u velikoj mjeri definisao njegovo vođstvo. Rojters podsjeća da je 2006. proglasio „božansku pobjedu“ nakon što je Hezbolah 34 dana ratovao s Izraelom, i zaradio poštovanje mnogih običnih Arapa koji su odrasli posmatrajući kako Izrael pobjeđuje njihove vojske.
Međutim, počeo je da izaziva sve više podjela u Libanu i širem arapskom svijetu kako se područje djelovanja Hezbolaha proširilo na Siriju i dalje, odražavajući intenziviranje sukoba između šiitskog Irana i sunitskih arapskih monarhija u Zalivu, koji su saveznici SAD-a.
Dok je Nasralah angažman Hezbolaha u Siriji – gdje se borio na strani predsjednika Bašara al-Asada tokom građanskog rata – predstavljao kao kampanju protiv džihadista, kritičari su optužili grupu da postaje dio regionalnog sektaškog sukoba.
Kod kuće, Nasralahovi kritičari su smatrali da je regionalni avanturizam Hezbolaha nametnuo nepodnošljiv teret Libanu, navodeći nekada prijateljske arapske zemlje Zaliva da izbjegavaju tu zemlju, što je doprinijelo njenom finansijskom kolapsu 2019. godine.
Rat u Gazi, podstaknut napadom Hamasa na Izrael 7. oktobra, izazvao je najteži sukob Hezbolaha s Izraelom od 2006. godine, i koštao tu grupu stotina boraca, uključujući glavne komandante.
„Plaćamo cijenu za našu podršku Gazi i palestinskom narodu, i za zalaganje za palestinsku stvar“, rekao je Nasralah u govoru 1. avgusta.
Nasralah je odrastao u siromašnom kvartu Karantina u Bejrutu. Njegova porodica potiče iz sela Bazurije na pretežno šiitskom jugu Libana, koji je danas političko središte Hezbolaha. Bio je dio generacije mladih libanskih šiita čiji je politički pogled oblikovan iranskom Islamskom revolucijom 1979. godine.
Prije nego što je postao vođa grupe, često je provodio noći s gerilcima na prvoj liniji fronta koji su se borili protiv izraelske okupacione vojske. Njegov sin tinejdžer, Hadi, poginuo je u borbi 1997. godine. Prema pisanju Rojtersa, taj gubitak mu je dao legitimitet među njegovom glavnom šiitskom bazom u Libanu.
Nasralah je poznat i po prijetnjama moćnim neprijateljima.
Usred eskalacije regionalnih tenzija nakon izbijanja rata u Gazi, uputio je suptilnu prijetnju američkim ratnim brodovima u Mediteranu, poručivši im: „Pripremili smo se za flote kojima nam prijetite.“
On je 2020. obećao da će američki vojnici napustiti region u kovčezima nakon što je iranski general Kasem Sulejmani ubijen u američkom napadu dronom u Iraku.
Izrazio je žestoko protivljenje Saudijskoj Arabiji zbog njene oružane intervencije u Jemenu, gdje je, uz podršku SAD-a i drugih saveznika, Rijad pokušao da zaustavi proiranske Hute.
Kako su regionalne tenzije rasle 2019. nakon napada na saudijska naftna postrojenja, rekao je da Saudijska Arabija i Ujedinjeni Arapski Emirati treba da obustave rat u Jemenu kako bi se zaštitili.
„Ne kladite se na rat protiv Irana jer će vas uništiti“, rekao je u poruci upućenoj Rijadu.
Pod Nasralahovim vođstvom, Hezbolah se takođe sukobio s protivnicima kod kuće u Libanu.
On je 2008. optužio libansku vladu – koju su tada podržavali Zapad i Saudijska Arabija – da je objavila rat time što je zabranila unutrašnju komunikacionu mrežu njegove grupe. Nasralah je obećao da će „odsjeći ruku“ koja je pokušala da je demontira.
To je izazvalo četvorodnevni građanski rat između Hezbolaha i boraca sunita i Druza, a šiitska grupa je preuzela polovinu glavnog grada Bejruta.
On je oštro negirao bilo kakvu umiješanost Hezbolaha u ubistvo bivšeg premijera Rafika al-Haririja 2005. nakon što je tribunal kojima ima podršku UN optužio četiri člana te grupe.
Nasralah je odbacio tribunal – koji je 2020. godine konačno osudio trojicu njih u odsustvu zbog ubistva – kao alat u rukama neprijatelja Hezbolaha.
