Pošto su na dopunskim izborima u dva engleska okruga koje sada vladajući konzervativci drže godinama, izabrani kandidati opozicione Laburističke stranke, premijer Velike Britanije Riši Sunak je danas pozvao glasače i svoju uznemirenu Konzervativnu stranku da se okupe oko njega.
Ishod tih djelimičnih izbora, mada u samo dva okruga, jača strahovanje konzervativaca da će, poslije 14 godina na vlasti, pretrpjeti veliki poraz na opštim izborima koji se u Velikoj Britaniji očekuju za manje od godinu dana.
Po anketama Torijevci – što je popularan naziv za Konzervativnu stranku, konzistentno imaju između 10 i čak 20 procentnih poenta manju podršku od Laburista, stranke centralno-ljevičarskog opredjeljenja.
Na jugozapadu Engleske, u okrugu Kingsvud, mjesto u donjem domu britanskog Parlamenta osvojio je kandidat laburista Damijen Igan, a u okrugu Velingboro u centralnoj Engleskoj za poslaničko mjesto izborio se laburista Džen Kičen, pokazuju danas objavljeni rezultati.
U oba ova okruga konzervativci su 2019. godine pobijedili s velikom većinom.
Međutim, na specijalnim dopunskim izborima ove godine suočili su se sa urušavanjem podrške biračkog tijela.
Na tim izborima predstavnici laburista bili su prvi, predstavnici konzervativaca bili su drugi, a predstavnici Britanske reformske stranke – nekadašnje Bregzit partije bili su treći.
To pokazuje da se konzervativci suočavaju s pritiscima i ljevice i desnice.
Dok lider laburista Kir Starmer ocjenjuje da rezultati odražavaju želju naroda za promjenom, Sunak je pozvao glasače da se „drže našeg plana jer počinje da donosi promjene koje zemlja želi i koje su joj potrebne“.
„Jasno je da smo kao zemlja kroz mnogo toga prošli u posljednjih nekoliko godina, ali zaista vjerujem da smo od početka ove godine na pravom kursu“, rekao je Sunak novinarima.
Izbori u dva okruga, na kojima su konzervativci izgubili, održani su jer je jedan torijevski poslanik podnio ostavku u znak nezadovoljstva što se stranka nedovoljno drži planova o „zelenoj tranziciji“ Velike Britanije, a drugi je smijenjen usljed optužbi za siledžijsko ponašanje i seksualni prestup.
Od posljednjih opštih izbora, konzervativci su izgubili na deset specijalnih izbora – više nego bilo koja britanska administracija još od 1960-ih godina do danas.
Samo otkada je Sunak došao na vlast, konzervativci su izgubili šest poslaničkih mjesta, a dobili jedno.
Sunak je u oktobru 2022. godine zamijenio na funkciji stranačku koleginicu Liz Tras čije su odluke žestoko potresle britansku privredu, pa je ona postala premijer sa najkraćim stažom u istoriji Velike Britanije.
Sunak je već peti konzervativni premijer od 2016. godine. On je donekle uspio da povrati stabilnost zemlje, ali nije uspio da oživi popularnost svoje stranke koja je na vlasti od 2010. godine. Tokom te vladavine zavedene su nepopularne mjere štednje, Velika Britanija je izašla iz Evropske unije, teško prošla kroz globalnu pandemiju kovida-19 i ušla u doba rata u Ukrajini što je izazvalo najveća poskupljenja decenijama unazad i nedavno konstatovanu recesiju britanske privrede.
