Euforija socijaldemokrata (SPD) njemačkog kancelara Olafa Šolca povodom pobjede na regionalnim izborima nad ultradesnicom juče je splasnula kada je postalo jasno da će im biti potrebna pomoć proruske populističke stranke da bi vladali.
SPD je osvojio prvo mjesto u svom tradicionalnom uporištu Brandenburg, sa 31 odsto glasova zahvaljujući taktičkom glasanju protiv ultradesnice, prenio je Rojters.
Međutim, njegova pobjeda nije zamaskirala nastavak porasta podrške populističkim strankama na obje strane političkog spektra koji prijeti političkoj stabilnosti u najvećoj ekonomiji Evrope.
Ultradesnica, sa kojim druge stranke odbijaju da formiraju koaliciju, osvojila je rekordnih 29 odsto podstaknuta glasovima mladih, dok su tri glavne stranke s kojima bi SPD tradicionalno razmatrao koaliciju loše prošle.
Ljevičarski savez Sara Vagenkneht (BSW) je zauzeo treće mjesto samo devet mjeseci nakon osnivanja i postao ključni faktor, što je nezgodna stvarnost za SPD, s obzirom na to da BSW zahtijeva od bilo kog partnera da podrži hitne mirovne pregovore o Ukrajini i suprotstavi se postavljanju američkog oružja dugog dometa u Njemačkoj.
Pobjeda socijaldemokrata u Brandenburgu nije zamaskirala nastavak porasta podrške populističkim strankama koji prijeti političkoj stabilnosti u Njemačkoj
I ultradesničarska Alternativa za Njemačku (AfD) i BSW, obje protiv NATO-a i naklonjene Rusiji, te protivnice migracije, podstiču i koriste brige povodom krize troškova života, neregularne imigracije i vjerovanje da to što Njemačka šalje oružje Ukrajini produžava rat koji je Rusija započela.
Rojters navodi da je većina tih tema, naročito pitanje podrške Ukrajini, savezni poslovi koji su daleko izvan nadležnosti regionalnih vlada.
“Političku stabilnost neće biti lako postići”, rekao je aktuelni premijer iz SPD-a Ditmar Vojdke.
Zeleni i liberalni FDP nisu prešli prag od pet odsto neophodan za ulazak u parlament, dok su konzervativci pali na četvrto mjesto sa samo 11,4 odsto. Koalicija SPD-a i konzervativaca imala bi jedan mandat manje od potrebne većine u regionalnom parlamentu.
“Ovo potvrđuje trend iz dva ranija izbora ovog mjeseca, gdje politički centar, barem na istoku Njemačke, više ne može formirati vladu bez pomoći radikalnih snaga s ljevice i desnice”, navela je konsultantska firma Eurasia Group u bilješci, dodajući da će to pojačati moć i jednog i drugog ekstrema da određuju agendu.
Očekuje se da BSW ima ključnu ulogu i u dvije druge istočne pokrajine gdje će tradicionalnim strankama gotovo sigurno trebati njihovi glasovi da vladaju ako ostanu pri stavu da ne sarađuju sa AfD.
Prema ocjeni Rojtersa, Šolc će dobiti samo kratak predah od debate unutar SPD-a da li je on prava osoba da vodi stranku na saveznim izborima sljedeće godine. Kritičari kažu da je on neodlučan lider i da nespretno komunicira.
Prema izlaznoj anketi javnog servisa ARD, tri četvrtine birača SPD-a u Brandenburgu nisu bili motivisani uvjerenjem, već su željeli da odbiju AfD. Izlaznost je bila rekordnih 72,9 odsto.
Ovo potvrđuje trend da politički centar, barem na istoku Njemačke, više ne može formirati vladu bez pomoći radikalnih snaga s ljevice i desnice
Rojters piše da je Vojdke tokom kampanje držao distancu od Šolca, najnepopularnijeg njemačkog kancelara, i da je kritikovao politiku savezne koalicije i stalne prepirke.
Ankete pokazuju da podrška SPD-u na nacionalnom nivou iznosi 15 odsto, što je pad sa 25,7 odsto na izborima 2021. AfD ima oko 20 odsto podrške, a opozicioni konzervativci 32 odsto.
Gradonačelnik Minhena, trećeg po veličini grada u Njemačkoj, je među političarima SPD-a koji su sugerisali da bi trebalo razmotriti da predlože popularnog ministra odbrane Borisa Pistorijusa (64) kao kandidata stranke na izborima 2025.
Međutim, ne očekuje se povlačenje Šolca (66), koji je već objavio namjeru da se kandiduje za drugi mandat.
Ipak, Šolcu neće biti ništa lakše s obzirom na slab rezultat njegovih koalicionih partnera, Zelenih i Slobodnih demokrata, navodi Rojters, uz ocjenu da bi to moglo dodatno podstaći tenzije u Berlinu.
