Kineski predsjednik Si Đinping biće okružen liderima nekih od najteže sankcionisanih zemalja svijeta – Rusije, Sjeverne Koreje, Irana i Mjanmara – na vojnoj paradi naredne sedmice u Pekingu, u znak solidarnosti protiv Zapada.
Ruski predsjednik Vladimir Putin i sjevernokorejski lider Kim Džong Un prisustvovaće paradi povodom “Dana pobjede” 3. septembra, kojom se obilježava kraj Drugog svjetskog rata nakon zvanične kapitulacije Japana – što će biti prvi put da se njih dvojica zajedno pojavljuju u javnosti sa Sijem.
Očekuje se i da će iranski predsjednik Masud Pezeškijan biti na podijumu dok desetine hiljada vojnika budu marširale kineskom prijestonicom, zaokružujući četvorku koju su zapadni politički i ekonomski analitičari opisali kao “Osovina prevrata”, piše Rojters.
Šef vojne hunte Mjanmara Min Aung Hlaing, koji rijetko putuje u inostranstvo, takođe će prisustvovati, saopštilo je kinesko Ministarstvo spoljnih poslova.
Gotovo nijedan zapadni lider neće biti među 26 šefova država ili vlada koji će prisustvovati paradi, za koju politički analitičari kažu da će pokazati Sijev uticaj na zemlje odlučne da preoblikuju svjetski poredak kojim dominira Zapad.
“Si Đinping pokušava da pokaže da je veoma snažan, da je i dalje moćan i dobro prihvaćen u Kini”, rekao je Alfred Vu, vanredni profesor na Školi javne politike Li Kuan Ju Nacionalnog univerziteta Singapura.
“Kada je Si bio samo regionalni lider, ugledao se na Putina i u njemu vidio tip vođe od kojeg može učiti – a sada je svjetski lider. To što je i Kim uz njega dodatno naglašava da je Si danas takođe globalni lider.”
Gotovo nijedan zapadni lider neće biti među 26 šefova država ili vlada koji će prisustvovati paradi, za koju politički analitičari kažu da će pokazati Sijev uticaj na zemlje odlučne da preoblikuju svjetski poredak kojim dominira Zapad
Labava koalicija država odlučnih da preoblikuju svjetski poredak kojim dominira Zapad, “Osovina prevrata”, nastoji da potkopa interese Sjedinjenih Država, bilo oko Tajvana ili blokiranjem pomorskih puteva, i da oslabi zapadne sankcije pružajući jedni drugima ekonomsku podršku, navode analitičari.
Rojters piše da su jedini zapadni šefovi država ili vlada koji će prisustvovati događajima u Pekingu Robert Fico, premijer Slovačke, članice Evropske unije (EU), i Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije.
Fico se protivi uvođenju sankcija Rusiji zbog njenog rata protiv Ukrajine i odstupio je od stava EU posjetom Moskvi. Vučić je takođe posjetio Moskvu u maju i želi dobre odnose s Rusijom i Kinom, ali tvrdi da Srbija ostaje privržena pristupanju EU.
Vučić je 25. avgusta izjavio da je sa ambasadorom Kine Li Mingom razmotrio agendu svog predstojećeg sastanka s predsjednikom Kine, ali tada nije rečeno kada i gdje će to biti.
Pomoćnik ruskog predsjednika Jurij Ušakov je rekao novinarima da će Putin i Vučić razgovarati tokom sastanka u Kini o rusko-srpskoj saradnji, uključujući saradnju u energetskom sektoru.
Rusija, koju Peking smatra strateškim partnerom, pogođena je višestrukim rundama zapadnih sankcija uvedenih nakon njene invazije na Ukrajinu 2022. godine, a njena ekonomija se nalazi na ivici recesije.
Putin, za kojim je Međunarodni krivični sud izdao nalog za hapšenje zbog optužbi za ratni zločin nezakonite deportacije stotina djece iz Ukrajine, posljednji put je boravio u Kini 2024. godine. Uglavnom je izolovan od strane Zapada i izbjegava da napravi veće ustupke u vezi s Ukrajinom, dok se američki predsjednik Donald Tramp muči da okonča rat.
Sjeverna Koreja, formalni saveznik Kine na osnovu sporazuma, je pod sankcijama Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija od 2006. godine zbog razvoja nuklearnog oružja i balističkih raketa. Kim je posljednji put posjetio Kinu u januaru 2019. godine.
“Njujork tajms” piše da su se veze između Sjeverne Koreje i Rusije naglo produbile nakon ruske invazije na Ukrajinu. Sjeverna Koreja je Moskvi obezbijedila prijeko potrebno oružje i vojnike. Zapadni zvaničnici sumnjaju da je Pjongjang zauzvrat od Moskve dobio hranu, naftu, novac i vojne tehnologije.
Međutim, kao dodaje “Tajms”, Sjeverna Koreja i dalje zavisi od Kine za gotovo cjelokupnu svoju spoljnu trgovinu. Kimovo putovanje u Peking ukazuje na to da želi da učvrsti taj odnos, dok istovremeno proširuje veze s Moskvom.
Između ostalog, Sjeverna Koreja se nada da će Peking ponovo početi da šalje kineske turiste u tu zemlju. Turizam je jedna od rijetkih industrija koje nisu obuhvaćene sankcijama UN.
Američki list piše da posljednjih mjeseci i Seul i Vašington nastoje da pridobiju Kima. Upravo ove sedmice, u Bijeloj kući, južnokorejski predsjednik Li Džae Mjong i Tramp su izrazili interesovanje za susret s Kimom. Li je čak predložio da Tramp u oktobru otputuje u Južnu Koreju kako bi prisustvovao samitu Azijsko-pacifičke ekonomske saradnje i pokušao da se tada sastane s Kimom. Prema saopštenju iz Li-jevog kabineta, Tramp je pokazao interesovanje za tu ideju.
Ali nema naznaka da Kim želi da razgovara s bilo kojim od njih. Sjeverna Koreja je saopštila da, iako Kimov lični odnos s Trampom “nije loš”, neće ponovo ulaziti u pregovore o smanjenju tenzija na Korejskom poluostrvu sve dok Vašington bude zahtijevao da se odrekne nuklearnog oružja.
Kina, druga najveća ekonomija na svijetu, kupuje oko 90 odsto iranskog naftnog izvoza pod sankcijama i nastavlja da nabavlja iz Mjanmara rijetke metale od ključne važnosti za proizvodnju vjetroturbina, medicinskih uređaja i električnih vozila.
Među ostalim liderima koji će prisustvovati paradi, koja će biti jedna od najvećih u Kini posljednjih godina, nalaze se bjeloruski predsjednik Aleksandar Lukašenko, indonežanski predsjednik Prabovo Subijanto i predsjednik Nacionalne skupštine Južne Koreje Vu Von-šik, saopštio je na konferenciji za novinare pomoćnik kineskog ministra spoljnih poslova Hong Lei.
Ujedinjene nacije će predstavljati pomoćnik generalnog sekretara Li Đunhua, koji je ranije obavljao različite dužnosti u kineskom Ministarstvu spoljnih poslova, uključujući i period kada je bio kineski ambasador u Italiji, San Marinu i Mjanmaru.
Bivši japanski premijer Jukio Hatojama prisustvovaće paradi, rekao je Hong. Nije pomenuo goste iz Italije ili Njemačke, druge dvije sile Osovine tokom Drugog svjetskog rata.
