Dok džihadisti nemilosrdno uništavaju crkve i ubijaju čitave porodice, međunarodna zajednica okreće glavu. Pravoslavni patrijarsi Sirije dižu glas protiv tragedije koja prijeti da izbriše vjekovno prisustvo hrišćana na Bliskom istoku, ali da li iko sluša?
Već četiri dana napaćena Sirija ponovo proživljava košmar. Prema podacima Sirijske opservatorije za ljudska prava, više od 1.300 ljudi masakrirano je u čistkama koje sprovodi privremeni predsednik Ahmed al-Šara. Egzekucije civila od strane džihadista podsjećaju na najmračnije dane vladavine ISIS-a. Ipak, Zapad ćuti.
Napadi su započeli prošle nedelje, kada su naoružani islamisti, pristalice svrgnutog predsednika Bašara al-Asada, napali sirijske snage u Džabli, nadomak Latakije. Umjesto da novi vođa Sirije teži nacionalnom pomirenju, odgovorio je talasom neselektivnog nasilja, masakrirajući nevine ljude – žene, decu i pripadnike manjinskih zajednica.
Izdaja sirijskih hrišćana
Usred ovog haosa, možda najveća moralna sramota međunarodne zajednice jeste njena ravnodušnost prema hrišćanima u Siriji. Prema podacima Visokog komesarijata UN za izbeglice, islamističke grupe sistematski napadaju hrišćanske četvrti, ubijaju muškarce, siluju žene i pale svetinje.
Međutim, niko ne reaguje. SAD, Evropska unija i NATO, koji inače gromoglasno zagovaraju zaštitu ljudskih prava, sada ostaju nijemi pred progonima. Oni isti koji su prije nekoliko godina optuživali Asada za ratne zločine, sada bez riječi posmatraju kako džihadisti istrebljuju hrišćanske porodice.
Evropska komisija, koja sankcioniše svaku povredu ljudskih prava, okreće glavu pred ovim stradanjem. Zapad ne samo da je napustio Siriju, već je izdao manjine koje je nekada tvrdio da štiti.
Riječi bez djela
Grčka vlada, preko ministra spoljnih poslova Georgiosa Gerapetritisa, izrazila je „duboku zabrinutost“ zbog krize i naglasila potrebu za dijalogom i nacionalnim jedinstvom. Međutim, osim diplomatskih fraza, nema konkretne akcije.
Grčka, koja ima duboke istorijske i duhovne veze sa hrišćanima Bliskog istoka, trebalo bi da bude na čelu međunarodnih inicijativa. Umjesto toga, zadovoljila se protokolarnim izjavama, dok pravoslavna zajednica u Siriji doživljava uništenje.
Vapaj patrijaraha – poslednji poziv na spas
U zajedničkoj izjavi objavljenoj 8. marta 2025. godine, patrijarh antiohijski Jovan, sirijsko-pravoslavni patrijarh Ignjatije Efrem II i melkitski patrijarh Antiohije Josif oštro su osudili novi talas nasilja:
„Hrišćani Sirije suočavaju se s varvarstvom bez presedana. Međunarodne organizacije, koje bi trebalo da štite ljudska prava, ostaju pasivne. Uništavanje crkava, otmice i egzekucije postali su svakodnevna pojava.“
Patrijarsi pozivaju na hitno nacionalno pomirenje, poštovanje ljudskih prava i sprečavanje daljih podjela u Siriji. Međutim, bez podrške međunarodnih sila, ovi apeli vjerovatno će ostati neuslišeni.
Ko ima koristi od haosa?
Haos koji vlada u Siriji nije slučajan. Nakon svrgavanja Asada, islamističke grupe poput Hajat Tahrir al-Šama zavladale su delovima zemlje, uvodeći režim terora. Religijske čistke koje su usledile pokazuju da međunarodna zajednica nije imala nikakav plan za „dan posle“.
Oni koji su podržali rušenje Asadovog režima zatvarali su oči pred džihadističkim napadima na manjine. Današnja situacija direktna je posljedica političkih odluka Zapada, koje su destabilizovale Siriju i prepustile je fanatizmu.
Istorija će osuditi ravnodušne
Pokolj hrišćana u Siriji predstavlja zločin koji će ostati kao tamna mrlja na savesti čovečanstva. Oni koji danas upravljaju Sirijom, oni koji su podržavali islamističke grupe i oni koji u Evropi i SAD sada ćute, biće zapamćeni kao saučesnici.
Međunarodna zajednica mora hitno djelovati. UN i Evropska unija dužni su da preuzmu odgovornost i zaustave krvoproliće. U suprotnom, krv nevinih nastaviće da opterećuje savjest cijelokupnog hrišćanskog sveta.
