Evropska unija i Francuska su juče najavile podsticaje u vrijednosti od pola milijarde eura kako bi privukle naučnike na evropski kontinent, nastojeći da iskoriste smanjenja federalnog finansiranja i sukobe američkog predsjednika Donalda Trampa s vodećim univerzitetima u Sjedinjenim Državama.
“Pozivamo istraživače širom svijeta da se ujedine i pridruže nam se… Ako volite slobodu, dođite i pomozite nam da ostanemo slobodni”, izjavio je francuski predsjednik Emanuel Makron na Univerzitetu Sorbona u Parizu, u društvu predsjednice Evropske komisije Ursulu fon der Lajen.
Zvaničnici su saopštili da će ovaj novac finansirati istraživačke projekte i pomoći univerzitetima da pokriju troškove dovođenja stranih naučnika koji bi pomogli u njihovoj realizaciji, prenio je Rojters.
Fon der Lajen je najavila paket podsticaja od 500 miliona eura i dodala da želi da države članice EU do 2030. godine ulažu tri odsto bruto domaćeg proizvoda u istraživanje i razvoj.
Makron je obećao 100 miliona eura iz Francuske, iako nije bilo odmah jasno da li je ta suma dodatak paketu EU.
Od dolaska na funkciju u januaru, Tramp je u više navrata napadao američke univerzitete, zamrzavanjem saveznog finansiranja, pokretanjem istraga, ukidanjem viza za strane studente i postavljanjem dodatnih zahtjeva. On tvrdi da je visoko obrazovanje pod uticajem ideologija koje naziva antisemitskim, antiameričkim, marksističkim i radikalno lijevim.
Tramp je prošle sedmice rekao da će njegova administracija ukinuti Harvardu pravo na oslobađanje od poreza, što je taj univerzitet nazvao nezakonitom zloupotrebom poreskih propisa u SAD.
Istoričar sa Univerziteta Stenford Robert N. Proktor izjavio je za Rojters da Tramp predvodi “libertarijanski desničarski napad na naučnu djelatnost” koji se priprema godinama.
“Možemo očekivati obrnuti odliv mozgova”, rekao je. “Nije riječ samo o Evropi, naučnici sve češće odlaze i u Kanadu i Aziju.”
Meredit Vitaker, predsjednica aplikacije za šifrovanu komunikaciju Signal, kazala je da je neizbježno da će najtalentovaniji gravitirati ka sredinama koje ih dočekuju raširenih ruku.
“Mislim da će istraživači, ljudi čiji su životi, znatiželja i opsesije motivisani određenim pitanjima i oblastima, i koji funkcionišu unutar intelektualnih zajednica – uvijek biti privučeni mjestima gdje imaju plodno tlo za svoj rad, gdje nisu ugroženi i gdje se njihovo istraživanje ne sputava niti iskrivljuje”.
Prijetnje akademskim karijerama na američkim univerzitetima kao što su Jejl, Kolumbija i Džons Hopkins, ulile su nadu evropskim političkim liderima da bi mogli profitirati od intelektualne migracije.
Međutim, kao ističe Rojters, s obzirom na to da evropski univerziteti raspolažu znatno manjim budžetima od američkih, ostaje da se vidi da li će uspjeti da premoste finansijski jaz neophodan za privlačenje vrhunskih američkih istraživača.
Prošlog mjeseca, Makron i Fon der Lajen su najavili da će nastojati da pozovu naučnike i istraživače iz cijelog svijeta u Evropu.
Francuska je u aprolu takođe pokrenula platformu „Izaberite Francusku za nauku“, kojom upravlja Nacionalna istraživačka agencija Francuske, a koja omogućava univerzitetima, školama i istraživačkim organizacijama da se prijave za sufinansiranje od države za gostovanje naučnika.
