Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država (SAD), Džozef Bajden, okrivio je ruskog predsjednika Vladimira Putina za smrt Alekseja Navaljnog, rekavši da „nije iznenađen“ ali da je „ogorčen“ zbog smrti ruskog opozicionog lidera.
„Ne znamo šta se tačno dogodilo, ali nema sumnje da je smrt Navaljnog posljedica nečega što su Putin i njegove siledžije uradili“, rekao je Bajden u Bijeloj kući u petak, 16. februara, nekoliko sati nakon što su ruske institucije koje se bave zatvorskim sistemom objavile da je Navaljni preminuo.
„Ruske vlasti će da pričaju svoju priču. Ali budite sigurni – Putin je odgovoran za smrt Navaljnog“, potcrtao je američki predsjednik, prenosi agencija Rojters.
Takođe je rekao da „razmatra“ dodatne korake kako bi kaznio Rusiju nakon smrti Navaljnog, odajući poštu lideru opozicije zato što se „hrabro“ suprotstavio Putinovoj vlasti, njenoj „korupciji“ i „nasilju“.
„Nema sumnje da je Putin odgovoran za smrt Navalnog. Ono što se dogodilo Navaljnom je još jedan dokaz Putinove brutalnosti. Niko ne bi trebalo da bude u zabludi…Putin ne napada samo građane u drugim zemljama, kao što vidimo u Ukrajini – on takođe čini užasne zločine protiv svog naroda“, naglasio je Bajden.
Bajden je na konferenciji za novinare u Bijeloj kući rekao da nije iznenađen, ali da je bijesan zbog smrti Navaljnog.
Rekao je i da razmatra dodatne korake da kazni Rusiju posle smrti Navaljnog.
„Razmatramo šta se još može uraditi. Razmatramo niz opcija i to je sve što sada mogu da kažem“, rekao je Bajden u odgovoru na pitanja novinara.
Navaljni se „hrabro suprostavljao korupciji, nasilju i svim lošim stvarima koje je radila Putinova vlada. U odgovoru na to, Putin je naredio da se (Navaljni) otruje, hapsi, krivično goni zbog izmišljenih krivičnih djela“, rekao je američki predsjednik i dodao da je Navaljni, „čak i u zatvoru, bio snažan glas za istinu“.
„Mogao je da bezbjedno živi u egzilu nakon pokušaja atentata 2020. godine, koji ga je gotovo ubio. Umjesto toga se vratio u Rusiju, znajući da će vjerovatno biti zatvoren, možda ubijen ako nastavi sa svojim radom. Uprkos tome, vratio se. Zato što je duboko vjerovao u svoju zemlju, u Rusiju“, istakao je Bajden.
Bijela kuća takođe je pozvala na istragu smrti Navalnog.
Bijela kuća i dalje traži dodatne informacije o smrti Navaljnog u ruskoj kažnjeničkoj koloniji u Arktičkom krugu, gdje je poslat prije manje od dva mjeseca.
Novi razvoj događaja, i Bajdenova reakcija, dodatno hladi od ranije loše odnose SAD i Rusije.
Navaljni (47) je bio jedan od vodećih kritičara Putina, a Bajden je 2021. uoči sastanka sa Putinom u Ženevi rekao da bi njegova smrt mogla imati ozbiljne posljedice po ruskog lidera.
Ruski opozicionar je od 2021. godine iza rešetaka, u avgustu prošle godine mu je zatvorska kazna produžena na 19 godina, a nedavno je poslat u zatvor „Polarni vuk“, koji se smatra jednim od najstrožih u ruskom zatvorskom sistemu.
Bajden i Putin su žestoko podijeljeni zbog ruske invazije na Ukrajinu koja je počela prije dvije godine, a američki lidera traži od republikanskih „tvrdolinijaša“ u Kongresu da podrže dodatnu finansijsku pomoć kojom bi se obezbijedilo oružje za ukrajinsku vojsku.
Predsjedavajući Predstavničkog doma, Majk Džonson iz Republikanske stranke, još nije predložio glasanje o zakonu o pomoći Ukrajini, koji je izglasan u Senatu ove sedmice.
Nakon smrti Navaljnog, Bajden je poručio da SAD i njihovi saveznici treba da iskoriste „sva moguća sredstva da se onemogući Putin u finansiranju njegovog ničim izazvanog rata u Ukrajini, i agresiji protiv baltičkih zemalja“.
„Istorija posmatra Predstavnički dom. Neuspjeh u pružanju podrške Ukrajini u ovom ključnom trenutku neće nikad biti zaboravljen“, upozorio je Bajden.
Potpredsjednica SAD, Kamala Haris, upozorila je, govoreći na Minhenskoj bezbjednosnoj konferenciji, da bi neuspjeh američkog Kongresa da odobri dodatnu pomoć za Ukrajinu bio „poklon“ ruskom predsjedniku.
Kako prenosi agencija DPA, ona je izjavila da je Ukrajini očajnički potrebno „ključno oružje i resursi“ dok se približava 24. februaru i drugoj godišnjici ruske invazije.
Obraćajući se evropskim saveznicama Kijeva, Haris je kazala: „Vi ste jasno poručili da će Evropa stajati uz Ukrajinu. Uvjeravam vas, predsjednik Džo Bajden i ja stojimo uz Ukrajinu.“
Na marginama konferencije, ona se sastala sa suprugom Alekseja Navaljnog, Julijom, te joj prenijela svoja „osjećanja tuge i bijesa“ zbog navoda o smrti ruskog opozicionara.
Nakon višemjesečnih pregovora, ranije ove nedjelje američki Senat je odobrio pomoć za Kijev u iznosu od 60 milijardi dolara.
Ipak, podrška za Ukrajinu se smanjuje među mnogim konzervativcima, te nije sasvim jasno da li će mjere pomoći dobiti podršku Predstavničkog doma, u kojem Republikanci imaju većinu.
Haris je rekla i da je smrt ruskog opozicionog lidera u zatvorskoj koloniji na Arktiku dodatni znak brutalnosti ruskog predsjednika.
Vijest o smrti Navalnog potresla je Minhensku bezbjednosnu konferenciju na kojoj su se svjetski lideri okupili da ojačaju jedinstvo protiv ruske dvogodišnje invazije na Ukrajinu.
Haris je bila skeptična u pogledu zvaničnog objašnjenja da je Navaljni umro nakon pada u zatvorskoj koloniji.
„Treba biti jasan, Rusija je odgovorna“, poručila je Haris.
Američki državni sekretar Entoni Blinken prethodno je rekao da vijest o smrti Navaljnog ukazuju na ono što je opisao kao „slabost i trulež“ sistema koji je izgradio predsjednik Rusije.
„Njegova smrt u ruskom zatvoru i fiksacija i strah od jednog čovjeka samo naglašavaju slabost i trulež u srcu sistema koji je Putin izgradio. Rusija je odgovorna za ovo“, kazao je Blinken.
Blinken se sastao sa suprugom Navalnog Julijom u Minhenu i izrazio saučešće, ako se potvrde izvještaji o njegovoj smrti, saopšteno je iz Stejt departmenta.
Savjetnik za nacionalnu bezbednost Džejk Saliven rekao je da SAD rade na tome da potvrde smrt ruskog opozicionara.
Saliven je rekao da, ako smrt Navalnog bude potvrđena, da je to „užasna tragedija“ i da imajući u vidu dugu i gnusnu istoriju tokom koje je ruska vlada više puta naudila svojim protivnicima, da se pokreću očigledna pitanja o tome šta se dogodilo“.
Kremlj odbacuje odgovornost. Portparol Dmitrij Peskov ocijenio je da su izjave zapadnih lidera o smrti Navaljnog neprihvatljive i „apsolutno sulude“, prenosi Interfaks.
Lider Pravedne Rusije, bliske Kremlju, Sergej Mironov naveo je da od smrti Navaljnog „koristi imaju neprijatelji Rusije“.
Bajden je upozorio je Putina poslije sastanka u Ženevi u junu 2021. godine da Rusija rizikuje da se suoči sa „katastrofalnim posljedicama“ ako Navaljni umre u zatvoru. Od tada, odnosi dvije zemlje su znatno pogoršani zbog ruskog rata u Ukrajini.
Nensi Pelosi, bivša predsedavajuća Predstavničkog doma Kongresa, koja takođe boravi na bezbjednosnoj konferenciji u Minhenu, rekla je za Glas Amerike da je smrt Navaljnog „strašna tragedija, kao što je i njegovo pritvaranje bila strašna tragedija“.
