Mađarska nastoji da udruži snage sa Češkom i Slovačkom kako bi u Evropskoj uniji formirala savez skeptičan prema Ukrajini, rekao je za portal „Politiko“ glavni politički savjetnik mađarskog premijera Viktora Orbana.
Prema njegovim riječima, Orban se nada da će se udružiti sa Andrejom Babišom, čija je desničarsko-populistička stranka pobijedila na nedavnim parlamentarnim izborima u Češkoj, kao i sa slovačkim premijerom Robertom Ficom, kako bi uskladili stavove uoči sastanaka lidera EU, uključujući i održavanje konsultacija prije samih samita.
Mada je čvrsta politička alijansa još daleko, njeno formiranje bi moglo značajno usporiti napore EU da finansijski i vojno podrži Ukrajinu, ocjenjuje briselski portal.
„Mislim da će do toga doći – i da će to biti sve vidljivije“, rekao je Balaž Orban, politički savjetnik mađarskog premijera, odgovarajući na pitanje o mogućnosti da savez, skeptičan prema Ukrajini, počne da djeluje kao blok u Evropskom savjetu.
„To je vrlo dobro funkcionisalo tokom migrantske krize. Tako smo mogli da se odupremo“, rekao je, podsjetivši na tzv. grupu Višegradska četvorka (V4), koju su činile Mađarska, Češka, Slovačka i Poljska, u vrijeme kada je u Varšavi na vlasti bila evroskeptična stranka Pravo i pravda.
Tadašnji poljski premijer Mateuš Moravjecki predvodio je taj savez kao njegov najveći član, a grupa „V4“ je promovisala „porodične“ politike, kao i strogu kontrolu spoljnih granica EU, protiveći se svakoj obaveznoj relokaciji migranata među državama članicama.
Višegradska četvorka se raspala nakon što je Rusija pokrenula svoju sveobuhvatnu invaziju na Ukrajinu, jer je Poljska zastupala oštar, „jastrebovski“ stav prema Moskvi, dok je Mađarska zauzela suprotan kurs, podsjeća Politiko.
Nova višegradska alijansa sada bi brojala tri, a ne četiri članice. Sadašnji poljski premijer iz redova desnog centra, Donald Tusk, čvrsto podržava Ukrajinu i malo je vjerovatno da bi ušao u bilo kakav savez sa Orbanom.
Fico i Babiš, međutim, dijele stavove mađarskog lidera o Ukrajini, pozivajući na dijalog sa Moskvom umjesto na ekonomski pritisak. Babiš je bio kritikovan zbog javno izraženog skepticizma prema daljoj evropskoj pomoći Kijevu, a aktuelni češki ministar spoljnih poslova upozorio je u intervjuu za „Politiko“ da bi Babiš, kao član Evropskog savjeta, djelovao kao Orbanova „marioneta“.
Ipak, moglo bi proći neko vrijeme prije nego što se bilo kakva verzija višegradske alijanse ponovo formira. Iako je ponovo izabran za premijera Slovačke 2023. godine, Fico se do sada nije formalno udružio sa mađarskim liderom u konkretnim oblastima politike. Babiš, pak, još nije formirao vladu nakon izborne pobjede svoje stranke.
Mađarska nastoji da širi svoje političke saveze u Briselu i izvan Evropskog savjeta, rekao je Balaž Orban.
Prema njegovim riječima, partija mađarskog premijera, Fides, koja je dio krajnje desne grupe „Patriote za Evropu“, mogla bi da proširi svoje partnerstvo u Evropskom parlamentu. Kao potencijalne saveznike naveo je desničarsku grupu Evropskih konzervativaca i reformista, krajnje desnu grupu „Evropa suverenih nacija“, ali i „neke ljevičarske grupe“.
Glavne stranke, poput desnog centra okupljenog u Evropskoj narodnoj partiji, mogle bi, prije ili kasnije da se okrenu protiv predsjednice Evropske komisije Ursule fon der Lajen, čime bi se urušila centristička većina koja je podržala njen reizbor, rekao je savjetnik.
„Dakle, ova rekonstrukcija (Višegradske četvorke) je u toku. Imamo treću po veličini poslaničku grupu u Evropskom parlamentu. Imamo mrežu trustova mozgova, koja je snažno prisutna ovdje u Briselu, a ima i transatlantsku dimenziju. I tražimo partnere, saveznike za svaku temu“, izjavio je Orban.
Mađarski premijer, koji je na vlasti već 15 godina, suočiće se sa borbom za reizbor naredne godine. Prema istraživanju Politika, opoziciona stranka Tisa, koju predvodi Peter Mađar, trenutno je popularnija od Orbanovog Fidesa.
Na pitanje o predstojećoj izbornoj kampanji, njegov savjetnik je rekao da će biti „teška, kao i uvijek“, optužujući Brisel za, kako je rekao, „organizovan i koordinisan napor da se pokuša zbaciti mađarska vlada“, što, prema njemu, uključuje i „političku podršku opoziciji“.
Evropska komisija, međutim, navodi da mjere za uskraćivanje sredstava Mađarskoj proizilaze iz toga što Budimpešta ne poštuje pravo EU, a ne iz političkih motiva.
