Kosovski premijer je rekao da je reakcija SAD na nerede pretjerana i da od Beograda zavisi hoće li kriza prerasti u širi sukob. On nije isključio mogućnost prijevremenih izbora na sjeveru Kosova
Premijer Kosova Aljbin Kurti izjavio je juče da je odluka Sjedinjenih Država da kazne Kosovo nakon nasilnih sukoba i iznenađujuća i pretjerana.
SAD i njihovi zapadni saveznici su oštro prekorili kosovske vlasti zbog odluke da postave gradonačelnike iz albanske zajednice u zgrade opština u oblastima sa srpskom većinom na sjeveru uprkos odzivu ispod tri odsto na lokalnim izborima. Vašington je otkazao učešće Kosova na vojnoj vježbi na čelu sa SAD i najavio nove mjere protiv Prištine.
“Imamo malo drugačiji pristup i mislim da su sankcije protiv Kosova nesrazmjerne i nefer,” izjavio je Kurti za “Politiko” na marginama GLOBSEC konferencije u Bratislavi. On je dodao da ga je “pretjerana reakcija” SAD iznenadila.
SAD su poručile da sada nemaju entuzijazma da pomognu Kosovu na putu ka članstvu u EU i NATO
SAD i Evropska unija su ocijenile da je upotreba sile za postavljanje novoizabranih gradonačelnika na sjeveru podrila napore za normalizaciju odnosa sa Srbijom.
Američki ambasador na Kosovu Džefri Hovenijer je rekao da SAD razmatraju druge mjere i da trenutno “nemaju entuzijazam” da pomognu Kosovu u njegovim naporima da stekne šire međunarodno priznanje ili napredak ka članstvu u EU i NATO”, prenio je BBC.
“Bio bih iznenađen ako bi bilo koji zvaničnik kosovske vlade mogao da posjeti SAD u ovom trenutku”, rekao je ambasador.
Američki državni sekretar Entoni Blinken je saopštio da Kurti i njegova vlada treba da osiguraju da izabrani gradonačelnici ispune svoje prelazne obaveze sa alternativnih lokacija izvan zgrada opština i povuku policijske snage oko tih zgrada.
Kurti je juče rekao da to ne može da uradi “sve dok je ova nasilna rulja ispred i prijeti da napadne”.
On je kazao da učesnici protesta na sjeveru grafitima sa slovom ‘Z’ “pokazuju divljenje prema ruskom despotskom predsjedniku i ruskoj vojnoj agresiji u Ukrajini, dok su neki od njih policajci u Srbiji i žandarmeriji”, prenio je portal KoSSev.
“Rulja da se vrati u Srbiju ili u zatvor na Kosovu, a onda smanjujemo prisustvo policije u opštinskim zgradama i normalizujemo situaciju”, rekao je Kurti.
Kurti tvrdi i da bi razumio da su Srbi na sjeveru mirno protestovali u aprilu, povodom održavanja izbora, ali ne i “rulje sa slovom Z koje pucaju na policajce, bacaju granate i viču ‘ubij, ubij’”.
Kosovski premijer je, sa druge strane, na forumu u glavnom gradu Slovačke pomenuo prijevremene izbore.
“Ukoliko žele mirne proteste sa zahtjevom za prijevremene izbore, imaju premijera koji je tokom cijelog svog života bio politički aktivista i više je nego spreman da ih sasluša, a čak možda i da se dogovori sa njima”, rekao je Kurti.
Premijer Kosova je optužio vladu Srbije za najnoviju eskalaciju tenzija. Na pitanje da li strahuje da bi kriza mogla prerasti u širi sukob, Kurti je upozorio da bi. Ali je dodao da to “zavisi” od Beograda.
Kurti je u jučerašnjem intervjuu nagovijestio da bi bio voljan da razgovara sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem ako sastanak bude ugovoren. Međutim, on je takođe uperio prst u zapadne prijestonice.
“Ono što vidimo od demokratskog Zapada je određeni stav popuštanja. Tako smo došli dovde”.
Ministar odbrane Srbije Miloš Vučević obišao je juče dio jedinica vojske i policije u rejonu Kopaonika, blizu granice sa Kosovom, nakon što je Vučić naredio da se podigne borbena gotovost Vojske Srbije na najviši stepen.
U saopštenju Stejt departmenta koje je potpisao Blinken, navedeno je i da Vučić i vlada Srbije treba da spuste nivo pripravnosti srpskih oružanih snaga i pozovu kosovske Srbe da prestanu da izazivaju KFOR i uzdrže se od daljeg nasilja.
“I Kosovo i Srbija treba odmah da se obavežu za ponovno učestvovanje u dijalogu za normalizaciju odnosa pod okriljem EU”, navedeno je u saopštenju.
Američki ambasador u Srbiji Kristofer Hil je juče rekao da bi moglo biti dodatnih poteza protiv Kosova, ali je odbio da elaborira, piše Rojters.
On je novinarima u Beogradu rekao da je “izuzetno važno” da obje strane shvate da je jedini put naprijed kroz briselski dijalog i uz stvaranje Zajednice srpskih opština, izrazivši nadu da će Srbija ostati fokusirana na nastavak evropskog puta, prenijela je Beta.
Francuski predsjednik Emanuel Makron naglasio je juče odgovornost kosovskih vlasti za pogoršanje situacije na Kosovu.
“Vrlo je jasno da postoji odgovornost kosovskih vlasti u aktuelnoj situaciji i nepoštovanje sporazuma, koji je bio važan i koji je bio zaključen prije samo nekoliko nedjelja”, rekao je Makron na konferenciji za novinare u Bratislavi.
“Vrlo smo jasno rekli kosovskim vlastima da je greška sprovoditi izbore”, rekao je Makron.
Francuski predsjednik je izrazio želju da zajedno vidi predsjednicu Kosova Vjosu Osmani i Vučića danas na margini samita Evropske političke zajednice koji se održava u Kišinjevu, u Moldaviji, zajedno sa njemačkim kancelarom Olafom Šolcom.
Šef diplomatije EU Žozep Borel i specijalni izaslanik EU za dijalog Srbije i Kosova Miroslav Lajčak pozvali su juče tokom razgovara u Bratislavi sa Kurtijem na smirivanje tenzija na sjeveru Kosova i traženje rješenja putem dijaloga. Lajčak će otputovati u Kišinjev da bi razgovarao sa Vučićem, objavio je Radio Slobodna Evropa.
Rusija podržava Srbe na Kosovu i smatra da njihova zakonska prava i interesi moraju biti zaštićeni, rekao je juče portparol Kremlja Dmitrij Peskov. On je dodao da Moskva sa zabrinutošću prati nemire na Kosovu.
“Bezuslovno podržavamo Srbiju i Srbe … Smatramo da sva zakonska prava i interesi kosovskih Srba moraju biti poštovani”, rekao je Peskov na konferenciji za novinare i dodao da ne smije biti prostora za “provokativne akcije”.
Pripadnici mirovnih snaga NATO su i juče čuvali zgrade opština na sjeveru Kosova, treći dan zaredom. Neredi su podstakli NATO da pošalje dodatne trupe u tu oblast nakon nasilja u ponedjeljak u kojem je povrijeđeno 30 vojnika KFOR-a i 52 srpska demonstranta.
Kosovski mediji su juče objavili da su demonstranti ispred zgrade Opštine u Zvečanu, koji su od poljskih pripadnika KFOR-a odvojenim barijerom od bodljikave žice, polomili stakla na jednom policijskom vozilu i dva automobiila medijskih kuća kosovskih Albanaca.
U gradovima na sjeveru koji su žarište krize juče je bilo uglavnom mirno.
Vojnici NATO su takođe stajali ispred zgrade Opštine u Leposaviću, gdje je gradonačelnik ostao u zgradi pošto je ušao u ponedjeljak usred protesta Srba.
Neke britanske diplomate su izrazile zabrinutost da SAD i EU prave grešku time što prijete Kosovu, piše “Gardijan”.
Bivši britanski izaslanik za zapadni Balkan Mark Dikinson je rekao da bi Lajčak trebalo da ostane po strani dok je predsjedavajuća Odbora za spoljnu politiku britanskog parlamenta Ališa Kerns upozorila SAD na nesrazmjerno kažnjavanje Kurtija.
“Stav koji se zauzima prema Kosovu je nesrazmjeran. Nedostatak odvraćanja prema Beogradu pokazuje nedostatak ravnoteže i stratešku nekoherentnost. Neuspjeh da se odvrati naoružana milicija i oni koji ih finansiraju i naoružavaju rizikuje da podstakne dalju eskalaciju”. Kerns je rekla da Kosovu treba dozvoliti da se pridruži Savjetu Evrope.
Dikinson je rekao da nema ništa protiv toga da se Kosovo u izvjesnoj mjeri optuži i kazni i da mu je prihvatljivo čak i da Vučić to izbjegne.
“Ali, ako EU ne uvidi da je i to uveliko doprinijelo ovoj katastrofi, možemo da očekujemo samo ponavljanja”.
Nasilje na sjeveru Kosova razotkrilo je neuspjeh politike Zapada, a za Vučića je dobrodošla prilika da odvrati pažnju sa činjenice da u Srbiji desetine hiljada ljudi traže njegovu ostavku jer podstiče atmosferu nasilja, piše bečki dnevnik “Štandard”.
U komentaru piše i da Kurti pokušava da profitira od sukoba na sjeveru Kosova, tako što “pokazuje mišiće, koje uopšte i nema jer bezbjednost Kosova zavisi isključivo od NATO i SAD”.
List ocjenjuje da Vučić zna kako da instrumentalizuje Zapad, pošto u svakom trenutku može da zaprijeti nasiljem na Kosovu.
“Zato ga EU, pa i uz pomoć njegovog prijatelja Viktora Orbana, smiruje sa mnogo novca i ljubaznih riječi, u duhu balkanske izreke: hrani prije svega najjačeg psa u čoporu, to je garancija da će on kontrolisati ostale”.
“Štandard” ocjenjuje da je ta politika popuštanja do sada bila potpuno bezuspješna jer nije dovela do toga da Vučić potpiše sporazum sa Kosovom, niti su se Srbi vratili u kosovske institucije koje su na njegov poziv napustili ili učestovali na izborima na Kosovu.
“Međutim, pod plaštom proširenja EU na Balkan, koje je u stvari već godinama mrtvo, SAD i EU se i dalje vježbaju u samozavaranju”, piše list, objašnjavajući to strahom Zapada da bi Moskva umjesto Vučića mogla da dovede nekog mnogo radikalnijeg ili da bi mogao da “izbije novi rat ako Srbija ponovo, kao 1990-ih, pokuša da povlači granice po etničkim linijama”.
