Hrvatska danas obilježava 30. godišnjicu vojno-policijske operacije „Oluja“, a centralna manifestacija se i ove godine održava u Kninu, u prisustvu državnog vrha i uz cjelodnevni program.
Godišnjicu operacije „Oluja“ Hrvatska obilježava kao Dan pobjede i domovinske zahvalnosti i Dan hrvatskih branitelja, u znak sjećanja na 5. avgust 1995. kada su hrvatske snage ušle u gotovo prazan Knin i istakle zastavu Hrvatske na Kninskoj tvrđavi.
Proslava 30. godišnjice operacije „Oluja“, koja je dovela do egzodusa više od 200.000 Srba iz Hrvatske i do kraja rata za nezavisnost te zemlje, počela je jutros u Kninu tradicionalnim bdenjem ulicama grada.
Poslije odavanja počasti poginulim i nestalim hrvatskim vojnicima u operaciji „Oluja“ počela je centralna svečanost na stadionu fudalskog kluba Dinara i na Kninskoj tvrđavi, gdje će biti tradicionalna ceremonija podizanja zastave Hrvatske.
Na stadionu će govoriti najviši zvaničnici Hrvatske, a imena 245 poginulih i nestalih hrvatskih vojnika u akciji „Oluja“ pročitaće njihovi sinovi.
Svečanost na stadionu biće završena prikazom sposobnosti pripadnika hrvatske vojske i policije i letačkim programom, a zatim će u crkvi biti služena misa.
Građani, koji su u Knin došli iz brojnih gradova Hrvatske, moći će tokom dana da pogledaju taktičko-tehnički skup naoružanja i opreme u centru grada.
Cjelodnevni program završava se večernjim koncertom u organizaciji Grada Knina, na kojem će nastupiti Hrvatske ruže i Miroslav Škoro, i vatrometom, navodi agencija HINA.
Operacija „Oluja“ je počela 4. avgusta 1995. rano ujutru, ofanzivom hrvatske vojske i policije i jedinica Hrvatskog veća odbrane (HVO) na područja Banije, Korduna, Like i sjeverne Dalmacije, koja su bila dio međunarodno nepriznate Republike Srpske Krajine.
Hrvatska je tom operacijom, u kojoj je učestvovalo 138.500 pripadnika hrvatske vojske i policije i HVO, uspostavila kontrolu nad posljednjim djelovima teritorije koje su držali pripadnici Vojske Republike Srpske Krajine.
Vlast Hrvatske, na čelu sa tadašnjim predsjednikom Franjom Tuđmanom, proglasila je kraj operacije „Oluja“ 7. avgusta uveče, iako su sporadični sukobi nastavljeni do 14. avgusta.
Operacija „Oluja“ se ubraja u jedno od najsurovijih etničkih čišćenja na području bivše Jugoslavije. Kao akciju etničkog čišćenja, operaciju „Oluja“ je okvalifikovao i Međunarodni sud pravde u Hagu, u obrazloženju presude iz februara 2015. godine.
Prema podacima Komesarijata za izbjeglice i migracije Srbije, tokom i poslije akcije „Oluja“ protjerano je više od 250.000 Srba, ubijeno ih je oko 1.700, a više od 700 se i dalje vodi kao nestalo.
Dokumentaciono-informacioni centar Veritas navodi da su ubijene 1.284 osobe srpske nacionalnosti i da se 619 vodi kao nestalo, i da je među njima 1.247 civila. Tri četvrtine stradalih bili su stariji od 60 godina, a među žrtvama su 564 žene, navodi Veritas.
Hrvatske nevladine organizacije i udruženja procenjuju da je tokom i poslije „Oluje“ ubijeno više od 600 civila, da je spaljeno više od 22.000 kuća, i da je Hrvatsku tada napustilo oko 150.000 njenih građana, čiji je povratak godinama bio sistemski otežavan i onemogućavan.
Za zločine nad civilima u „Oluji“, pred Haškim tribunalom se sudilo trojici hrvatskih generala. U prvostepenom postupku, Ante Gotovina je osuđen na 24, a Mladen Markač na 18 godina zatvora za učešće u udruženom zločinačkom poduhvatu sa ciljem trajnog uklanjanja Srba iz Hrvatske, dok je Ivan Čermak oslobođen. Žalbeno vijeće je preinačilo prvostepenu presudu većinom tri prema dva i pravosnažno oslobodilo Gotovinu i Markača.
U Srbiji je godišnjica „Oluje“ obilježena 3. avgusta u Sremskim Karlovcima, ceremonijom „Oluja je pogrom – Pamtimo zauvek“, koju su zajedno organizovale Srbija i Republika Srpska.
Istog dana, 3. avgusta, Srpsko narodno vijeće u Hrvatskoj je u selu Donji Žirovac organizovalo komemoraciju za stradale i prognane u akciji „Oluja“, na kojoj su bili i predstavnici dvije opozicione stranke iz Srbije – Zeleno-levog fronta i Pokreta slobodnih građana.
Lider Srba u Hrvatskoj Milorad Pupovac rekao je na komemoraciji da postupak utvrđivanja odgovornosti za zločine tokom operacije „Oluja“ nikad nije započet i da stradanja Srba „ostaju izvan institucionalnog sjećanja i bez pokretnuih istraga“.
