Evropska unija i zemlje kandidati moraju da budu spremni za proširenje do 2030. godine, izjavio je sinoć predsjednik Evropskog savjeta – Šarl Mišel i poručio da naredni talas proširenja EU-a predstavlja geopolitički imperativ i “novi sastanak sa istorijom”.
Mišel je u Briselu, na ceremoniji povodom 20 godina od velikog proširenja EU-a, koja je održana prvog dana sastanka ministara unutrašnjih poslova Evropske unije, istakao da je 2004. godinu, kada se deset država pridružilo EU, obilježilo ponovno ujedinjenje “podijeljenog kontinenta”.
“Danas, 20 godina kasnije, rat se vratio u Evropu. Naredni val proširenja je ponovo sastanak sa historijom, to je ponovo geopolitički imperativ”, rekao je Mišel.
On je naglasio da je proširenje kamen temeljac strateškog suvereniteta Evropske unije.
“I mi, zemlje kandidati i EU institucije, imamo mnogo posla. Želio bih da ponovim svoje čvrsto uvjerenje da moramo biti spremni sa obje strane na proširenje do 2030. godine”, rekao je Mišel.
On je objasnio da za kandidate to znači provođenje neophodnih reformi i rješavanje svih bilateralnih sporova, a za EU reformu programa i budžeta i procesa donošenja odluka.
“Test naše generacije je da ovu Evropu, našu Evropsku uniju, učinimo jačom, suverenijom, utjecajnijom, integriranijom i ujedinjenijom. Ponovo smo na pragu još jednog historijskog trenutka za našu Uniju. Imamo sastanak sa historijom. Zgrabimo ga sa obje ruke”, poručio je Mišel.
On je podsjetio da je od 2004. godine EU pristupilo 13 novih članica zbog želje da postanu dio “svijeta slobode i prosperiteta”.
“One više ne bi bile zapadni dio Istoka, već istočni dio Zapada. Evropa je bila mnogo više od geografije, Evropa je ideja, san, putovanje, svjetionik nade”, rekao je Mišel.
S druge strane, kako je naveo, Evropska unija je kao motiv imala moralnu obavezu da odgovori na “zov historije”, ali je imala i strateški interes.
“Veliko proširenje 2004. godine bilo je transformativni događaj za naš kontinent. Za nove članove, pridruživanje našoj porodici EU-a predstavljalo je moćan motor za veći prosperitet, spektakularan rast njihovog BDP-a je najbolji dokaz”, rekao je Mišel i istakao da je veliko proširenje EU-a dalo veći globalni uticaj.
S druge strane, kako je naveo, optimizam koji je vladao 2004. godine izgleda davno.
“Danas se suočavamo sa tri velika šoka. Prvi šok sa kojim se suočava naš prirodni svijet: klimatske promjene i biodiverzitet. Drugo, šok tehnologije: digitalna revolucija i vještačka inteligencija, i uticaj na naša društva. I treće, šok od haotične geopolitičke tranzicije”, naveo je Mišel.
U tom kontekstu naveo je da je svjetski poredak uzdraman, što se, kako je naglasio dešava na evropskom tlu, gdje Rusija vodi rat protiv Ukrajine.
On tvrdi da su EU, zemlje kandidati i Afrika na meti hibridnih napada Kremlja koji, kako je rekao, ima za cilj da sruši evropski san jer se plaši slobode i demokratije na svom pragu.
On je ocijenio da su Evropljani decenijama mir, bezbjednost i prosperitet uzimali “zdravo za gotovo” i postajali previše zavisni od energije iz Rusije, ključnih sirovina iz Kine, pa čak i od odbrane iz SAD-a.
“Sada moramo da nadoknadimo izgubljeno vrijeme. Imamo strategiju: zove se evropski suverenitet ili strateška autonomija. Suverenitet znači da postanemo jači, utjecajniji i da više kontroliramo svoju sudbinu”, rekao je Mišel i dodao da se suverenitet zasniva na tri stuba.
Kako je objasnio, prvi čine demokratske vrijednosti i principi, a drugi izgradnja jake i konkurentne ekonomije, a treći je izgradnja odbrambene spremnosti EU-a.
“Svi razumijemo da sigurnost i odbrana nisu teoretski, i važno je da razvijemo vlastite alate, vlastite sposobnosti i ojačamo naše industrijske odbrambene kapacitete. Moramo više ulagati u Evropu i razvijati evropske vodeće projekte, kao što je na primjer Željezna kupola”, poručio je Mišel.
U Briselu je juče počeo neformalni sastanak Evropskog savjeta za opšte poslove, tokom kojeg će ministri unutrašnjih poslova EU-a na nizu radnih sesija razgovarati o procesu proširenja Evropske unije.
Kako je najavljeno, tema će biti i razgovori o vladavini prava u okviru procesa proširenja sa deset partnera sa evropskom perspektivom.
