Ministarstvo finansija razmatra da li će se hedžing aranžman (osiguranje od valutnog rizika) za otplatu kredita kineskoj Eksim banci za gradnju auto-puta Podgorica-Kolašin nastaviti ili prekinuti, jer je bio oročen na dvije godine.
Iz resora kojim rukovodi Aleksandar Damjanović kazali su za “Vijesti” da će Vladi uskoro predložiti odluku koja će biti najmanje rizična po državu u odnosu na trendove dolara i evra.
”Imajući u vidu da je hedžing aranžman zaključen u julu 2021. godine, na period od 14 godina, sa obaveznim prekidom nakon dvije godine, sada je trenutak kada Ministarstvo finansija i banke, kao ugovorne strane, razmatraju da li će se hedžing aranžman nastaviti ili prekinuti. Ministarstvo finansija će u narednom periodu predložiti Vladi odluku koja će biti najmanje rizična za državu i koja će uvažavati dosadašnje trendove u odnosu dolara i evra, ali i prognoze relevantnih međunarodnih finansijskih institucija u odnosu na budući period koji se odnosi na otplatu obaveza po osnovu kredita za gradnju prioritetne dionice auto-puta”, naveli su iz Ministarstva finansija.
Kredit uzet bez osiguranja od valutnog rizika
Kredit od 944 miliona dolara za izgradnju prve dionice auto-puta uzela je Vlada Mila Đukanovića u oktobru 2014. godine kod kineske Eksim banke, ali tada nije ugovorila osiguranje od valutnog rizika.
Zbog nepovoljnog trenda kursa dolara i evra proteklih godina, iznos kredita je varirao, a bio je i preko 100 miliona veći u eurima od početne sume.
Zbog toga je Vlada Zdravka Krivokapića 2021. godine, na predlog Ministarstva finansija kojim je rukovodio Milojko Spajić, neposredno prije plaćanja prve rate koja je dospjela u julu te godine, “hedžovala” kredit na iznos koji je do tada povučen iz kineske banke. Hedžing je investicija koja služi da smanji ili ukine rizik koji se odnosi na neku drugu investiciju. Zahvaljujući hendžing aranžmanu kredit se sada isplaćuje u eurima, po prosječnoj kamatnoj stopi od 0,88 odsto, umjesto u dolarima po kamati od dva odsto.
Nevladina organizacija Akcija za ljudska prava ranije je objavila, prema podacima dostavljenim od ministarstva, da je ugovor o hedžingu vrijedan 818 miliona dolara, dakle manje od ukupnog duga od 944 miliona. Ta organizacija je objelodanila i da je država hedžing aranžman sklopila sa američkom Goldman bankom u iznosu od 175 miliona, Meril bankom od 314,6 miliona, Socijete bankom od 210 miliona i Dojče bankom u iznosu 118,3 miliona evra, dok je povjerilac i dalje kineska Eksim banka.
Aranžman je na 14 godina, koliko traje otplata kredita, ali se na dvije godine preispituju uslovi.
Do sada vraćeno 157,7 miliona dolara
Iz Ministarstva finansija su saopštili da su do sada otplaćene četiri rate kredita za auto-put u ukupnom iznosu od 157,79 miliona dolara, od čega po osnovu glavnice 124,88 miliona, a po osnovu kamate 32,9 miliona dolara.
”Preostali dug po osnovu glavnice iznosi 786,85 miliona dolara”, naveli su iz ministarstva.
Kako su objasnili, posljednja rata po osnovu ovog kreditnog aranžmana plaćena je 21. januara 2023. godine.
”Tom prilikom izmirene su obaveze u iznosu 41,16 miliona dolara, po osnovu glavnice iznos od 32,78 miliona dolara i po osnovu kamate iznos od 8,37 miliona dolara. Naredna rata po osnovu kreditnog aranžmana sa kineskom Eksim bankom, dospijeva 21. jula 2023. godine. Tom prilikom će se izmiriti iznos od 40,69 miliona dolara i to po osnovu glavnice iznos od 32,78 miliona dolara US i po osnovu kamate 7,91 miliona evra”.
Dionica auto-puta otvorena je 13. jula prošle godine, pa je tako država platila gotovo tri rate kredita za put koji nije bio ni otvoren. Plan je bio da radovi budu završeni u maju 2019. godine, odnosno da se naplaćuje putarina dvije godine prije dolaska na naplatu prve rate iz kredita za njenu izgradnju.
Ostvarena ušteda od 23,71 milion evra
Iz Ministarstva finansija dostavili su podatke prema kojima je država na osnovu hedžing aranžmana kroz do sada četiri isplaćene rate uštedjela 23,71 milion evra.
Od tog iznosa 16,64 miliona evra se odnosi na kamate, a sedam miliona na glavnicu.
Ušteda kod prve rate je iznosila 3,96 miliona, kod druge koja je plaćena u januaru 2022. godine 4,82 miliona evra.
Ukupna ušteda kod treće rate plaćene u julu prošle godine je bila 8,55 miliona, a kod posljednje rate plaćene u januaru ove godine 6,37 miliona evra.
