Jedan od četiri odrasla čovjeka tokom života doživi moždani udar, a polovina ostaje sa trajnim posljedicama – paralizom, poremećajem govora ili kognitivnih funkcija. Do sada nije postojala terapija koja bi mogla da regeneriše mrtve moždane ćelije. Međutim, tim na čelu sa dr Kristijanom Tekenbergom i istraživačicom Rebekom Veber sa Instituta za regenerativnu medicinu Univerziteta u Cirihu pokazao je da je oporavak ipak moguć.
Kako funkcioniše terapija?
U istraživanju su korišćene ljudske neuralne matične ćelije dobijene iz indukovanih pluripotentnih matičnih ćelija, koje se mogu proizvesti iz običnih tjelesnih ćelija. Nakon što su miševima izazvali moždani udar, istraživači su poslije nedjelju dana transplantirali matične ćelije u oštećeni dio mozga. Analize su pokazale da su ćelije preživjele tokom pet nedjelja i razvile se u neurone, uspostavljajući komunikaciju sa postojećim moždanim ćelijama.
Pored toga, došlo je i do formiranja novih krvnih sudova, smanjenja upalnih procesa i jačanja krvno-moždane barijere. Najvažnije – kod životinja je zabilježen potpuni oporavak motoričkih funkcija, prenosi NIN.
Korak bliže primjeni kod ljudi
Studija donosi još jednu važnu spoznaju: terapija je djelotvornija kada se primijeni sa odlaganjem od nedjelju dana, a ne odmah nakon udara. To bi u kliničkoj praksi moglo da olakša pripremu terapije. Istraživači već razvijaju bezbjednosne mehanizme koji bi spriječili nekontrolisan rast ćelija u mozgu, kao i metode ubrizgavanja matičnih ćelija kroz krvne sudove, što bi bilo daleko manje invazivno od transplantacije u moždano tkivo.
Prvi klinički testovi primjene indukovanih matičnih ćelija na ljudima već su u toku u Japanu, gdje se ispituje njihova djelotvornost u liječenju Parkinsonove bolesti. Moždani udar mogao bi da bude sljedeća velika prekretnica.
