Godine 1990. u kineskoj provinciji Hubei otkrivena je drevna ljudska lobanja koja je tokom fosilizacije bila toliko deformisana da je bilo teško procijeniti njen značaj. Nova analiza sada ukazuje da lobanja pripada ranoj grani sestrinske loze naše vrste, što bi moglo izmijeniti razumijevanje ljudske evolucije u posljednjih oko milion godina.
Naučnici su primijenili napredne tehnike skeniranja i digitalne rekonstrukcije kako bi utvrdili prvobitni oblik lobanje, stare između 940.000 i 1,1 milion godina, i uporedili je sa više od 100 drugih ljudskih fosila. Zaključili su da je riječ o najstarijem poznatom članu evolutivne linije koja je obuhvatala i enigmatične Denisovance, koji su kasnije naseljavali široka područja Azije i ukrštali se sa našom vrstom, Homo sapiensom, prenosi agencija Rojters.
Lobanja, nazvana Junsijan 2, pripadala je, po svemu sudeći, muškarcu starom između 30 i 40 godina, navodi paleontropolog Siđun Ni sa Univerziteta Fudan i Instituta za vertebratnu paleontologiju i paleoantropologiju Kineske akademije nauka, koji je predvodio studiju objavljenu u časopisu Science.
Vrste u ljudskoj evolutivnoj liniji nazivaju se hominini. Lobanja je ranije bila okvirno klasifikovana kao primjerak vrste Homo erectus, koja je imala tjelesne proporcije slične današnjem čovjeku, ali manji mozak i različite crte lica. Ipak, nova analiza pokazuje da lobanja posjeduje karakteristike koje isključuju pripadnost toj vrsti.
„Ima dugačku, nisku lobanju i povučeno čelo iza izraženog nadočnog grebena, ali je zapremina mozga najveća do sada kod bilo kog hominina iz tog perioda. Lice je veliko, sa ravnim, naprijed usmjerenim jagodicama i krupnim nosem sa izraženim nosnim grebenom, ali bez srednjofacijalne izbočine karakteristične za neandertalce“, rekao je Kris Stringer, antropolog i koautor studije iz Prirodnjačkog muzeja u Londonu.
Lobanja je bila djelimično zgnječena i deformisana tokom dugog procesa pritiska i pomjeranja u zemlji, kako tokom tako i nakon fosilizacije.
Istraživači su lobanju svrstali u azijsku granu hominina koja obuhvata vrste Homo longi — poznatu po fosilima, uključujući lobanju otkrivenu u blizini kineskog grada Harbina – kao i Denisovance.
Prema riječima profesora Nija, lobanja dijeli osobine sa ostalim pripadnicima te loze, kao što su široko i masivno nepce, ravne i niske jagodične kosti, prošireni zadnji dio glave i pojedine karakteristike u regiji uha.
Postojanje Denisovanaca bilo je nepoznato sve do 2010. godine, kada su njihovi ostaci pronađeni u Denisovoj pećini u Sibiru, a kasnije i na drugim lokacijama u Aziji. Denisovanci i neandertalci imali su značajne kontakte sa Homo sapiensima, uključujući međusobno ukrštanje, prije nego što su obije grupe nestale iz nepoznatih razloga. Zbog tog drevnog ukrštanja, mnogi ljudi danas u Aziji i drugim djelovima svijeta nose DNK Denisovanaca.
Ovi nalazi mogli bi promijeniti dosadašnje shvatanje puta ljudske evolucije u proteklih milion godina, unutar roda Homo – grupe blisko povezanih vrsta.
Naučnici su predložili da je pet glavnih grana velikomoždanih ljudi u Africi, Evropi i Aziji počelo da se razdvaja prije više od milion godina. Te grane su dovele do: Homo sapiensa, Homo longi i Denisovanaca, Neandertalaca Homo heidelbergensisa, Homo erectusa.
„Loza Homo longi bila je prilično uspješna u Aziji, naseljavajući ogromno područje sa raznovrsnim okruženjima duže od milion godina. Vjerovatno su živjeli u malim, izolovanim grupama sa malo međusobnih kontakata, što objašnjava njihovu morfološku raznolikost,“ rekao je Ni.
Naučnici smatraju da lobanja Junsijan 2 pruža dokaze da je proces razdvajanja ljudskih loza počeo ranije nego što se ranije pretpostavljalo.
„Na osnovu našeg otkrića, doveli smo u pitanje stare vremenske okvire ljudske evolucije“, rekao je Ni.
Najstariji poznati fosili Homo sapiensa potiču iz Afrike i stari su oko 300.000 godina. Međutim, istraživači predlažu da se evolutivna linija koja je dovela do naše vrste odvojila od drugih hominina stotinama hiljada godina ranije – možda i prije više od milion godina, prenosi Rojters.
Stringer je rekao da bi lobanja mogla pomoći u razrješenju dileme poznate kao „Zbrka u sredini“ – složenog niza ljudskih fosila starih između 300.000 i milion godina.
Ako se lobanja Junsijan 2 nalazi blizu korijena i linije Homo longi/Denisovanaca i linije Homo sapiensa, dodao je, „ona bi mogla predstavljati jedan od najvažnijih uvida do sada u evolutivne procese koji su oblikovali naš rod prije oko milion godina“.
