Donacija Mitropoliji crnogorsko-primorskoj od milion eura, koju je predsjednik Opštine Nikola Jovanović obećao mitropolitu Joanikiju za gradnju hrama, naći će se u budžetu Budve za narednu godinu, a predsjedniku Skupštine Petru Odžiću navodno je zaprijećeno da će biti isključeni iz vlasti ako to ne podrže.
“Vijestima” je više izvora potvrdilo da su politički odnosi ključne vladajuće osovine Jovanović – Odžić zahladnjeli, i da Jovanović ne odustaje od namjere da SPC donira milion eura za gradnju najvećeg pravoslavnog hrama na Jadranskoj obali.
Jovanović je i na svečanoj sjednici SO povodom Dana opštine 22. novembra istakao da će se donacija naći u budžetu, uprkos protivljenju koalicionog partnera – Odžićevog Evropskog saveza.
Potpisivanje sporazuma o izgradnji Hrama Svetog Marka između Jovanovića i Joanikija otvorilo je novo političko poglavlje na budvanskoj sceni, koje prepliće vjerske, identitetske i političke procese, ali i dubinski testira stabilnost vlasti.
Nacrt budžeta za 2026. priprema Sekretarijat za finansije, resor kojim upravlja Odžićev kadar, ali je “Vijestima” potvrđeno da će se donacija namijenjena SPC naći u dokumentu, jer na tome insistira Jovanović.
Nacrt budžeta uskoro bi trebalo da bude predstavljen javnosti, a zakonski rok za usvajanje je 31. decembar, do kada sve partije i grupacije vlasti imaju rok da se dogovore o donaciji.
Vladajuću koaliciju čini 19 od ukupno 33 odbornika. Okosnicu vlasti čini savez devet odbornika Jovanovićeve političke grupacije Budva naš grad, dva odbornika Evropskog saveza i jedan GP URA, dok im skupštinsku većinu omogućava sedam odbornika DPS-a.
Čini se da bi odluka o donaciji mogla proći i bez dva odbornika Evropskog saveza jer će, prema saznanjima “Vijesti”, DPS glasati za budžet u kojem bi bila “sakrivena” donacija namijenjena SPC. Isto bi navodno učinila i URA, čiji bi jedan odbornik mogao biti tas na vagi.
Iz Evropskog saveza “Vijesti” nijesu dobile odgovor na pitanje da li će glasati za budžet, odnosno promijeniti svoj prvobitni stav.
Ukoliko Odžić i odbornik Jovo Perović ne budu glasali za budžet, prema riječima sagovornika “Vijesti” iz vrha lokalne uprave, to će ujedno značiti isključivanje te partije iz vlasti.
U takvom raspletu događaja, navodi sagovornik, Evropski savez bi morao da vrati sve funkcije koje pokriva njihov kadar, a bila bi pokrenuta inicijativa i za smjenu Odžića s mjesta predsjednika Skupštine.
To bi otvorilo mogućnost da DPS i URA dobiju nove funkcije u lokalnoj administraciji, ali i u opštinskim firmama i ustanovama.
Odžić je ranije javno saopštio da ne podržava finansiranje hrama u iznosu od milion eura. Time se Evropski savez, sa svoja dva odbornika, našao u nezahvalnoj situaciji, jer matematika kaže da njihovi glasovi nijesu potrebni za izglasavanje budžeta za 2026.
Upravo zbog toga, kako se čini, kritički stav Evropskog saveza ima ograničen domet – politički je vidljiv, ali proceduralno nedovoljan da zaustavi inicijativu koju Jovanović ne namjerava da povuče.
Za Odžića i njegovu grupaciju, prema riječima sagovornika “Vijesti”, to znači ulazak u političku ravan u kojoj svako dalje insistiranje na blokadi može djelovati više kao pokušaj stvaranja unutrašnjeg otpora nego kao realno ostvariva politika.
DPS daje ključnu projektnu podršku vlasti i čini se da je taktički izabrao poziciju odmjeravanja – čekanje budžeta, analizu i procjenu ukupnog balansa političke koristi i štete. DPS je u situaciji da ne želi preuzeti teret inicijative, ali ni izgubiti upliv u odlučivanje u gradu, gdje je svaka većina izuzetno fragilna, što djeluje kao racionalan potez.
DPS bi omogućavanjem inicijative navodno poslao signal da je pragmatičan i pokušao da zakopa ratne sjekire sa crkvom, zbog koje je i izgubio izbore 2020.
URA sa jednim odbornikom održava poziciju tihe podrške, ali njen politički prostor za manevrisanje zavisiće od stava DPS-a.
URA je ranije ulazak u vlast uslovila dobijanjem potpredsjedničkog mjesta, što još nije dobila.
Jovanović još nije imenovao dva potpredsjednika, a najnovija politička kriza otvara mogućnost da se ispoštuje obećanje.
Politički ambijent nastao oko pitanja donacije za hram čini se kao idealan teren za takozvane “projektne” dogovor nekadašnjih partnera iz bivšeg DF-a: NSD, DNP, SNP i PZP i Jovanovićeve grupacije.
Praktično sve te partije imaju biračko tijelo sklono podršci izgradnji vjerskih objekata, posebno kada za sobom nose potpis mitropolita Joanikija.
Eventualno otvaranje tog kanala, za Jovanovića bi značilo stabilnost vlasti, čak i u slučaju otpora dijelova postojeće koalicije.
Iako je u kampanji poručivao da neće u koaliciju sa NSD zbog “kriminalizacije”, Jovanović je ponudio model projektne, manjinske podrške – format koji upravo sada dobija punu upotrebnu vrijednost. Time bi mogao zadržati politički kredibilitet, a dobiti dodatne glasove kada su mu najpotrebniji.
Takav scenario je sve više mogući, imajući u vidu da se koalicija Za budućnost Budve u lokalnom parlamentu podijelila na tri odbornička kluba – SNP i DNP sa po dva odbornika i NSD sa četiri. PZP ima jednog odbornika.
Jovanović je prije formiranja aktuelne vlasti pozivao SNP, DNP i PzP da budu dio vlasti, ali je to odbijeno.
Budva je i ranije bila prostor u kojem su se nagovještavali budući politički tokovi u Crnoj Gori, pa se čini da sporazum sa SPC predstavlja više od arhitektonskog projekta.
Poznavaci političkih prilika u Budvi jednoglasni su da bez obzira na kontroverze koje prate odluku o donaciji, Jovanović demonstrira visok politički instinkt.
“Njegov potpis sa mitropolitom Joanikijem ima više dimenzija, lokalnu – gdje stvara novi oslonac za većinu, identitetsku – gdje preuzima temu koja je za značajan dio birača emotivno važna, strategijsku – gdje se pozicionira kao političar koji može da govori i sa crkvenim strukturama i sa partijama od centra do desnice, nacionalnu – gdje se već sada profiliše za potencijalnu političku ulogu na državnoj sceni uoči izbora 2027.”, ističe sagovornik “Vijesti” blizak vlasti.
Upravo zato, mnogi će sporazum sa SPC protumačiti kao podršku Mitropolije i Joanikija Jovanoviću.
“U Crnoj Gori takva simbolička podrška ima značaj koji ne treba potcjenjivati. Ako Evropski savez ostane pri protivljenju, njihov politički uticaj može biti dalje smanjen, ne zato što su numerički mali, nego zato što je politička realnost takva da Jovanović već ima otvoren prostor da dopuni većinu drugim akterima koji jedva čekaju poziv. Ako, pak, popuste, učvrstiće i svoju i Jovanovićevu poziciju. U oba slučaja, Jovanović izlazi iz ove situacije kao centralna figura budvanske politike”.
