Srbija se nalazi na prvom mjestu po nepovjerenju u Evropsku uniju, dok najviše povjerenja u EU, kada je u pitanju naš region, imaju građani Crne Gore, pokazalo je istraživanje Eurobarometra iz 2025. godine.
Srbija šampion evroskepticizma
Vukadinović dodaje da bi se moglo razgovarati o brojkama iz istraživanja koje mogu biti malo veće ili manje, ali sama činjenica da je Srbija šampion evroskepticizma – nesporno je nesumnjiva.
„U tom smislu, mene više iznenađuje to što ima, po ovom posljednjem nalazu, 34 posto građana Srbije koji misle da bi članstvo u EU bilo dobra stvar, dok dva odsto manje – 32 procenta – misli da bi ulazak u EU bio loš po Srbiju. Moguće je da je tako, a moguće je i da je obrnuto, kao što je to bilo kod nas po posljednjem istraživanju iz marta, gdje je bilo nekoliko procenata više protiv članstva u EU nego što je bilo za. Ali, čak i da je ovaj nalaz tačan, to pokazuje da su građani Srbije podijeljeni po pitanju EU, i to je činjenica. S tim što ja mislim da je tendencija da kod sve više građana, i to ne preko noći već u jednom srednjoročnom periodu, imamo trend opadanja podrške EU i rasta nepovjerenja i skepticizma.“
Činjenici da su građani Srbije šampioni evroskepticizma doprinosi i to što smo jedina zemlja koja je ratovala protiv EU, odnosno NATO-a, a to se „zaboravlja i namjerno gura pod tepih“, dodaje Vukadinović.
Pukao balon podrške „svetoj kravi“
U tom smislu, prema Vukadinoviću, problematičnije je to što postoji polovina ili nešto manje od polovine građana Srbije koji su spremni da to gurnu pod tepih ili potisnu činjenicu da smo ratovali sa zemljama EU.
„Ali, ono što jeste ohrabrujuće u svemu tome jeste da je EU dugo u Srbiji imala status gotovo svete krave, za razliku od NATO-a koji se uvik, pri svakom iole poštenom i objektivnom istraživanju, vukao po prašini. Da li je ta prašina pet, šest, sedam, osam ili devet odsto – svejedno je – ali to su otprilike procenti koje NATO realno ima već godinama kod građana Srbije. Ali, za razliku od NATO-a, EU je imala potpuno drugačiji status, kao da nije riječ o gotovo, uz par izuzetaka, istim zemljama i sa istom politikom prema Srbiji. EU je bila ta šargarepa, odnosno privlačni pol jedne te iste evroatlantske politike i priče prema Srbiji.“
Kako bilo, taj balon je pukao, iako su još procenti koje EU ima u odnosu na NATO višestruko veći, ali je trend podrške Uniji u Srbiji nesumnjivo opadajući, ističe Vukadinović.
Rado u Brisel
Mnogo zanimljiviji nalaz istraživanja je da su Crnogorci iskočili kao glavni i najveći evrofanatici, što je djelimično iznenađenje, ali ne i potpuno, zato što je u Crnoj Gori podrška EU godinama znatno veća nego u Srbiji i kretala se između 60 i 66 odsto.
„Dakle, dvije trećine otprilike, dok je u Srbiji ta podrška EU oko trećine i kreće se do eventualno četrdesetak odsto. Sada, međutim, vidim da je 83 odsto i da je značajno porasla – i vjerovatno jeste. Ne smijemo zaboraviti da je na vlasti u Crnoj Gori stranka ili koalicija koja se zove ‘Evropa sad’ i da je to bio i program i platforma te pobjedničke struje na posljednjim parlamentarnim izborima. U Crnoj Gori postoji i relativni konsenzus svih aktera o evrointegracijama, pa i ovih prosrpskih. Ne bih rekao da je podrška 83 odsto, ali jeste visoka i vjerovatno je više od dvije trećine – nekih sedamdesetak odsto – s obzirom da su ove srpske, ranije evroskeptične stranke, dio te vlade.“
Međutim, ima i jedan pragmatičan momenat zbog kog je velika većina građana Crne Gore za ulazak u EU – a to je da Crna Gora realno jedina ima šansu da postane članica EU, „zato što je mala i zbog drugih političkih i geopolitičkih razloga“, smatra Vukadinović.
A to znaju i negđe osjećaju Crnogorci, naglašava Vukadinović.
„I pošto oni generalno vole da su prvi, onda to vjerovatno malo i povećava taj entuzijazam koji je i inače postojao u Crnoj Gori po pitanju članstva u EU. Na kraju krajeva, od Crne Gore se za to članstvo ne traži ono što se traži de fakto, a sve više i de jure, od Srbije – a to je da se odrekne dijela svoje teritorije. Ima drugih stvari koje se traže od Crne Gore, a tiču se prije svega odnosa prema Rusiji, ali ih je Crna Gora ispunila i ispunjava ih svakodnevno, rekao bih na prvu loptu. A snižavanje odnosa sa Beogradom i nije u prvom planu evropskih zahtjeva. Kosovo su već priznali, Rusiju osudili i pridružili se svim antiruskim sankcijama, tako da se u tom smislu ne traži od njih nešto što ionako nijesu dali za to članstvo“, zaključio je Vukadinović.
Dva oka razroka
Istraživanje Eurobarometra, sprovedeno u svakoj zemlji u martu i aprilu 2025. godine, pokazala su da 34 odsto građana Srbije smatra da bi članstvo u EU bila dobra stvar, a 32 procenta da je ulazak u EU, ukoliko do njega dođe, loš po našu zemlju.
Evropskoj uniji vjeruje 37 procenata građana Srbije, dok 57 odsto ima tendenciju da ne vjeruje Briselu. Takođe, 49 procenata smatra da bi Srbija imala koristi od članstva, a 46 odsto da ne bi.
Većina građana Crne Gore, odnosno 71 procenat, smatra da bi ulazak u EU bio dobra stvar. Uz to, 83 odsto građana ima tendenciju da vjeruje EU, a 17 posto ih ne vjeruje.
Anketa Eurobarometra o tome đe i koliko je Brisel popularan sprovodi se od 2007. godine.
