Ujedinjene nacije će dobiti “osvježenje” povodom svoje 80. godišnjice usred finansijske krize ove godine, tražeći načine za poboljšanje efikasnosti i smanjenje troškova, kazali su juče visoki zvaničnici svjetske organizacije. Međutim, to ne treba upoređivati sa inicijativom predsjednika SAD Donalda Trampa, piše Rojters.
“Nema DOGE-a, nema Maska”, rekao je jedan zvaničnik, govoreći pod uslovom da ostane anoniman zbog osjetljivosti teme. On je mislio na Agenciju za efikasnost vlade, koju je osnovao Tramp, a predvodi je Ilon Mask, koja je sprovela drastične rezove u američkoj saveznoj administraciji.
Cilj radne grupe koju je osnovao generalni sekretar UN Antonio Gutereš bio bi da pruži “osvježenje” svjetskoj organizaciji i njenim agencijama, fondovima i programima, rekao je drugi zvaničnik UN, koji je takođe želio da ostane anoniman.
Zvaničnici su priznali da je Trampov povratak na funkciju u januaru dodatno podstakao napore za veću efikasnost.
Tramp je u februaru izjavio da UN imaju “ogroman potencijal i … nastavićemo da ih podržavamo, ali moraju da dovedu stvari u red”. UN su tada reagovale, navodeći da Gutereš neumorno radi na sprovođenju reformi.
“Moj cilj je da što prije djelujem u oblastima gdje imam ovlašćenja – i da podstaknem države članice da razmotre brojne odluke koje su u njihovoj nadležnosti”, rekao je juče Gutereš novinarima najavljujući svoju inicijativu UN80.
“Ovo daleko prevazilazi tehnička pitanja. Budžeti UN nisu samo brojke u bilansu stanja – oni su pitanje života i smrti za milione širom svijeta. Moramo osigurati isplativost dok istovremeno promovišemo zajedničke vrijednosti”, rekao je.
Rojters navodi da ovaj potez dolazi u trenutku kada se UN, osnovane u oktobru 1945, suočavaju s krizom likvidnosti najmanje sedmu godinu zaredom. Gutereš je naveo da svih 193 država članica UN ne plaća obavezne redovne doprinose u potpunosti ili na vrijeme.
Budžeti UN nisu samo brojke u bilansu stanja, oni su pitanje života i smrti za milione širom svijeta. Moramo osigurati isplativost dok istovremeno promovišemo zajedničke vrijednosti, rekao je Gutereš
Redovni budžet Ujedinjenih nacija za 2025. godinu iznosi 3,7 milijardi dolara, što uključuje političke, humanitarne, razoružavajuće, ekonomske, socijalne i komunikacione aktivnosti, prema pisanju Rojtersa. Doprinosi većini agencija UN, fondovima i programima, poput Svjetskog programa za hranu i UNICEF-a, dobrovoljni su.
Dva najveća doprinosioca redovnom budžetu, prema procjenama dogovorenim u Generalnoj skupštini UN, su Sjedinjene Američke Države i Kina. Vašington plaća maksimalnih 22 odsto, dok je kineski doprinos ove godine porastao za pet odsto na 20 odsto.
Međutim, Kina sada plaća svoje obaveze na kraju godine, šest mjeseci kasnije nego ranije. SAD kasne s plaćanjem i duguju 1,5 milijardi dolara. Vašington je posljednju uplatu od 275 miliona dolara izvršio u novembru, pod Trampovim prethodnikom Džoom Bajdenom.
Drugi zvaničnik UN rekao je da postoji “mnogo neizvjesnosti” u vezi s budžetom ove godine. Kina je uvjerila UN da će platiti u potpunosti ove godine, ali nije jasno kada, dok SAD još nisu u mogućnosti da naznače UN koliko će doprinijeti, rekao je zvaničnik.
“Odlučili smo da između januara i avgusta budemo veoma finansijski oprezni”, rekao je zvaničnik.
Do 7. marta, 73 države članice, nešto više od trećine, platile su redovne budžetske obaveze u potpunosti. Usred finansijske krize, UN su smanjile planirane troškove do 20 odsto i uvele zamrzavanje zapošljavanja.
Na pitanje o mogućim otpuštanjima kao rezultat napora za efikasnost u okviru UN80, zvaničnik je rekao: “U ovom trenutku ne mogu reći. Ono što mogu reći je da je sve na stolu i da ništa nije isključeno.”
