Veče posvećeno mitropolitu Visarionu Ljubiši (1823-1884), povodom 200 godina od rođenja, 140 od upokojenja, kao i povodom 160 godina od početka rada Bogoslovije na Cetinju, biće upriličeno 6. septembra u okviru programa 8. festivala Ćirilicom. Ovim povodom na Trgu između crkava u budvanskom Starom gradu govoriće Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije i otac Pavle Kondić. Program počinje u 21 čas.
Visarion LJubiša je bio je crnogorski mitropolit od 1882. do 1884. godine, prvi predsjednik crnogorskog Crvenog krsta 1876. i prvi crnogorski ministar prosvjete. Služio je u manastiru Savina, čak je opština hercegnovska tražila od tadašnje episkopije Dalmatinske da on bude postavljen za igumana manastira. U isto vrijeme je opština Paštrovska tražila da bude iguman manastira Praskvica. Sudbina je odredila drugačije pa je bio iguman manastira Morača i prvi episkop Zahumsko-raške episkopije nakon oslobođenja ovih krajeva u ratu 1876-1878. godine. Potom i mitropolit Crnogorsko-brdski, i knjaz tadašnji Nikola vidjevši sve te njegove kvalitete, postavio ga za mitropolita Crnogorskog.
Od septembra 1870. primio je i dužnost profesora u Bogosloviji. Istovremeno sa profesurom u Bogosloviji, vrši i dužnost vjeroučitelja u Djevojačkom institutu…. Svoju službu profesora i rektora Cetinjske bogoslovije, arhimandrit Visarion je okončao maja 1876. sa završetkom školske godine.
Januara 1876. ustanovljeno je crnogorsko društvo Crvenog krsta i za njegovog predsjednika izabran je arhimandrit Visarion.
Od prvih dana svoje arhijerejske službe, episkop Visarion je revnosno radio na ustrojavanju crkvenog života i disciplinovanju sveštenstva prema opštim kanonskim pravilima… Osobeno svjedočanstvo njegovog rada jesu i Šematizmi Eparhije koji su objavljeni za godine 1880–1883.
Po pozivu knjaza Nikole, Episkop zahumsko-raški Visarion došao je na Cetinje 3. novembra 1882. Prilikom audijencije koju je imao 6. novembra, a kojoj je prisustvovao i administrator Mitropolije arhimandrit Mitrofan Ban, knjaz Nikola imenovao je za Mitropolita crnogorskog i brdskog Visariona LJubišu, dotadašnjeg Episkopa zahumsko-raškog…
Stupanje na stolicu crnogorskih mitropolita Visarion LJubiša je objavio sveštenstvu i narodu okružnicom od 21. novembra 1882.
Mitropolit Visarion, u toku svoje kratkotrajne mitropolitske službe, uz osnovnu službu arhijereja, vršio je i dužnost ministra prosvjete i crkvenih djela od 1. januara 1883. Novi ministar postarao se, da se školstvo što više unaprijedi, te je 1883. godine otvoreno još nekoliko osnovnih škola, tako da je broj njihov bio tada 33, a u njima je radilo 45 učitelja. Jedno od najvažnijih djela koje je mitropolit Visarion učinio u toku kratkotrajnog vođenja ministarstva prosvete jeste donošenje Školskog zakona za učenike cetinjske Gimnazije. Službu Ministra prosvjete mitropolit Visarion vršio je efektivno do kraja 1883. Krajem te godine je teško obolio tako da je čitavu zimu i proljeće odbolovao, bivajući od početka februara 1884. u Budvi, kod svojih rođaka zbog blaže klime…
Kao vidljivi znak priznanja za požrtvovani rad u raznim oblastima duhovnog, crkvenog, dobrotvornog i prosvjetnog rada, Visarion je bio odlikovan od knjaza Nikole sa prvim, drugim i trećim stepenom ordena Knjaza Danila i medaljom – Spomenicom rata 1875–1878. Ruski car Aleksandar III odlikovao ga je ordenom Svetog kneza Vladimira trećeg stepena (1882) a Društvo Crvenog krsta Srbije odlikovalo ga je Krstom – spomenicom 1876. (1877).
U nastavku večeri biće upriličena dodjela nagrade festivala Ćirilicom – Povelja „Sveti Stefan Štinjanović“ akademiku Zlati Bojović, a koju su organizatori festivala, JU Narodna biblioteka Budve i Udruženje izdavača i knjižara Crne Gore ustanovili već na prvom festivalu održanom 2017.
