Žozep Borel, šef evropske diplomatije, i Oliver Varhelji komesar za proširenje EU zajedno su juče pozvali srpske vlasti da istraže „kredibilne izvještaje o neregularnostima“ tokom vanrednih izbora u nedjelju nakon kojih su predsjednik Aleksandar Vučić i njegova Srpska napredna stranka (SNS) učvrstili kontrolu u zemlji.
Poziv lidera EU uslijedio je dan nakon što su međunarodni posmatrači iz Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS) kazali da su izvori sprovedeni u „nefer uslovima“ uz „pristrasnost u medijima, pritisak na zaposlene u javnom sektoru i zloupotrebu javnih resursa“.
Dvojica vodećih zvaničnika EU takođe su upozorili Srbiju na potencijalne posljedice za njene napore da uđe u EU.
„U svjetlu ovih preliminarnih otkrića i zaključaka, za zabrinutošću zaključujemo da je izbornom procesu potreban opipljivo poboljšanje i dalje reforme, budući da je adekvatno funkcionisanje srpskih demokratskih institucija u srži pristupnog procesa Srbije Evropskoj uniji, navodi se u zajedničkom saopštenju Borela i varheljija.
Preporuke međunarodnih posmatrača za buduće izbore „treba implementirati što je prije moguće i mnogo prije održavanja narednih izbora“, naveli su zvaničnici.
„Takođe očekujemo da će vjerodostojni izvještaji o nepravilnostima biti propraćeni na transparentan način od strane nadležnih nacionalnih vlasti. To uključuje i optužbe koje se odnose na lokalne izbore u Beogradu i drugim opštinama,“ dodali su.
Srbija nije bilo koja zemlja, nije to Rusija, Kazahstan, nije Mongolija, to je zemlja kandidat za EU i u Srbiji očekujemo nešto drugo, kazala je Fon Kramon
Poslanica Evropskog parlamenta (EP) Viola fon Kramon takođe je istakla da su na izborima u Beogradu primijećene mnogobrojne nepravilnosti koje nijesu u skladu sa međunarodnim standardima, te da se od Srbije kao kandidata za EU „očekuje nešto drugo“.
„Nama je bilo prilično jasno kako je cijeli postupak izveden, time su naravno dominirali predsjednik i vladajuća stranka i to jednostavno nije u skladu sa izbornim zakonima. Posebno što Srbija nije bilo koja zemlja, nije to Rusija, Kazahstan, nije Mongolija, to je zemlja kandidat za EU i u Srbiji očekujemo nešto drugo“, rekla je evroposlanica.
Pozvala je na formiranje odbora koji će sprovesti nezavisnu istragu o izborima i dodala da razume gnijev građana koji protestuju u Beogradu.
„Jasno je da je neprihvatljivo da ljudi nemaju boravak u gradu Beogradu, a nekako glasaju sa lažnih adresa. Naravno to je izazvalo veliki gnjev“, rekla je ona i dodala da je videla snimke šta se dešavalo u beogradskoj Areni, ali da ona nema brojke, te smatra da bi bilo dobro da se sprovede istraga o tom slučaju.
Srpska opozicija optužuje vlasti za izbornu prevaru u glavnom gradu Beogradu. OEBS je potvrdio tvrdnje o tome da su dovođeni birači iz susedne Republike Srpske kako bi nelegalno glasali u srpskoj prestonici.
Na poziv opozicione koalicije Srbija protiv nasilja, građani koji smatraju da su izbori u Srbiji pokradeni i sinoć su se, drugi dan zaredom, u znak protesta okupili ispred Republičke izborne komisije.
Okupljeni ispred sjedišta RIK-a uzvikivali su „Izdaja“ i nosili transparetne sa porukama poput „Ne dam glas“ i „Biračko tijelo je silovano“.
„Nevjerovatna izborna zloupotreba i krađa i zato ne prihvatamo ove rezultate i tražimo poništavanje izbora“, rekla je sinoć jedna od liderki opozicione koalicije Marinika Tepić.
Ona je sa još jednim liderom koalicije Miroslavom Aleksićem 18. decembra započela štrajk glađu, navodeći da će trajati do ispunjenja zahtjeva o raspisivanju novih izbora u Beogradu.
Predstavnici inicijative „ProGlas“, među kojima su bili Ivanka Popović, Svetlana Bojković, Srdan Golubović i Dragan Bjelogrlić, pridružili su se sinoćnjem protestu i saopštili da žele da „institucije rade svoj posao“ u vezi s pitanjem regularnosti izbora.
Popović je kazala da su se predstavanici „ProGlasa“ odazvali pozivu studenata jer su bili s njima dok su uoči izbora po Srbiji objašnjavali građanima zašto je važno glasati 17. decembra.
„Iz tog razloga i pošto mi želimo smjenjivu vlast, regularne izbore i otvorene medije – a sada situacija očigledno nije takva, razumijemo zabrinutost studenata“, kazala je ona.
Srpska napredna stranka odbacila je izvještaje o izbornoj prevari kao „lažnu vijst“. „Veoma smo zadovoljni kako je prošao izborni dan“, kazao je predsjednik SNS-a Miloš Vučević za televiziju Prva i dodao da Srbija „može da služi kao primjer mnogim drugim zemljama“. Vučević je takođe kazao da očekuje da njihov kandidat Aleksandar Šapić ponovo bude gradonačelnik Beograda jer je „lista okupljena oko SNS pobijedila u Beogradu“. Istakao je da eventualno ponavljanje izbora zavisi samo od toga da li će u Beogradu biti formirana većina pošto nijedna stranka ne može samostalno da formira vlast.
