Evropski bezbjednosni zvaničnici vide porast rizika od napada islamista radikalizovanih ratom između Izraela i Hamasa, pri čemu je najveća prijetnja od takozvanih “vukova samotnjaka” koje je teško pratiti.
Više od deset obavještajnih i policijskih zvaničnika u pet evropskih država uključujući Britaniju, Njemačku i Francusku, reklo je agenciji Rojters da pojačavaju nadzor islamističkih militanata.
To će dodatno opteretiti resurse već rastegnute odgovorom na percipirane prijetnje od Rusije, Kine i Irana, što šef londonske policije Mark Rauli opisuje kao “jedan od najizazovnijih spojeva prijetnji koji sam ikad vidio”.
Jedan britanski bezbjednosni zvaničnik je rekao da će rat u Gazi vjerovatno dovesti do najveće regrutacije islamskih militanata od rata u Iraku 2003, i da je porastao broj poziva na napade na jevrejske i zapadne mete u Evropi.
Jedan njemački izvor je na osnovu obavještajnih podataka rekao da je prijetnja civilima najviša u novijoj istoriji Njemačke, pri čemu opasnosti prijete od islamističkih militanata, ultradesničarskih grupa i Rusije, prema pisanju Rojtersa.
U dva napada islamističkih militanata u Francuskoj i Belgiji prošlog mjeseca ubijene su tri osobe, i te zemlje, kao i Austrija, Slovenija i Bosna i Hercegovina, podigle su nivoe upozorenja na terorističku prijetnju. Italija je ponovo uvela kontrole granice sa Slovenijom zbog rizika od ulaska militanata u zemlju.
“Biće neželjenih posljedica koje će se osjećati godinama”, rekao je jedan britanski zvaničnik.
Broj smrtnih slučajeva od islamističkih napada u Evropi porastao je između 2004. i 2006, kada je napade podstakla Al kaida, i ponovo su dostigli vrhunac od 2015. do 2018, kada su inspirisani Islamskom državom.
Rojters piše da će prijetnja Evropi sada vjerovatno izgledati sasvim drugačije.
Islamska država i Al kaida su regrutovale hiljade stranih boraca i imale su kapacitet da planiraju orkestrirane, sinhronizovane napade u Evropi iz relativne bezbjednosti u enklavama Iraka, Avganistana i Sirije. Islamska država i Al kaida su sada u povlačenju, a glavna meta Hamasa je Izrael.
Bezbjednosni zvaničnici kažu da su glavna prijetnja za Evropu vjerovatno “vukovi samotnjaci, napadači koji su radikalizovani, često na internetu, ali nemaju nikakve formalne veze sa etabliranijim grupama.
Ozbiljnost bezbjednosne prijetnje mogla bi zavisiti od trajanja ofanzive Izraela protiv Hamasa u Gazi i obima štete u toj enklavi. Iako je primirje juče stupilo na snagu, obje strane su poručile da je rat daleko od kraja.
Johen Kopelke, koji predvodi najveći njemački policijski sindikat, rekao je da policajci upozoravaju osumnjičene militante da su pod nadzorom i vrše pretrese, ali da glavnu prijetnju predstavljaju ljudi koji su “samoradikalizoavni”.
“Samo je pitanje vremena kada će ti ljudi počiniti zločine. Ne radi se uvijek o tome da imaju bombu. Oni mogu uletjeti autom u neki skup ili napasti nožem”, rekao je.
Kopelke je rekao da su potencijalne mete božićni bazari koji će uskoro biti otvoreni. U napadu na božićni bazar u Berlinu 2016. godine poginulo je 12 ljudi.
Mnogi muslimani su ljuti zbog surovosti izraelske ofanzive, a neki kažu da je evropske vlade trebalo da učine više da obuzdaju Izrael.
Peter Knope, bivši zvaničnik holandskog nacionalne agencije za borbu protiv terorizma, rekao je da su evropski zvaničnici za borbu protiv terorizma nakon napada na SAD 11. septembra 2001. otkrili da je najbolji način za zaustavljanje napada kombinacija vojne moći sa preventivnim radom na osnovu razumijevanja motiva i pritužbi.
On je rekao da su posjete britanskih, francuskih i njemačkih lidera Izraelu prošlog mjeseca naljutile neke muslimane, kao i retorika nekih evropskih lidera.
“To će stvoriti osjećaj ‘mi i oni’ kod muslimanske zajednice. Kao da nismo naučili ništa. Vrlo sam zabrinut kada vidim polarizaciju i retoriku koja se koristi”.
Muslimanski lideri u Evropi kažu da je od napada Hamasa 7. oktobra došlo do porasta napada na muslimane i džamije i opisuju atmosferu straha dok se na internetu šire dezinformacije.
“Nikad nisam vidjela takvu podjelu u našem društvu”, rekla je Iman Ata, direktorka grupe Tell Mama, koja se bavi praćenjem napada na muslimansku populaciju u Britaniji.
Njemac Kopelke je rekao da se mreža salafista, ultrakonzervativnih islamista, ponovo pojavila i da na TikToku i Instagramu postoji nova grupa influensera naklonjenih Hamasu.
Jedan salafistički propovjednik ima 55.000 pratilaca nakon što je otvorio nalog u video aplikaciji TikTok nakon napada Hamasa, i objavio je snimke u kojima se dovodi u pitanje pravo Izraela na postojanje.
Veliki broj militantnih grupa poput Islamske države i Al kaide pozvao je na napade na Zapadu i nasilje protiv Jevreja, iako obavještajni zvaničnici kažu da je ukupna prijetnja od Islamske države i Al kaide splasnula.
Samo dva od 16 “terorističkih napada” u EU prošle godine bili su “džihadistički”, prema podacima Europola. Trinaest je pripisano ljevičarskim i anarhističkim grupama, a jedan jednoj ultradesničarskoj grupi.
“Prijetnja koja sada postoji je raširenija i raznolikija”, rekao je Tomas Renard, direktor Međunarodnog centra za borbu protiv terorizma. On je dodao da se više radikalizacije dešava na internetu nego na mjestima kao što su džamije.
