Iz Ustavnog suda poručili da ne mogu reagovati po službenoj dužnosti nakon što je šavnički parlament, konstituisan prije skoro sedam godina, reizabrao juče Jugoslava Jakića za prvog čovjeka te opštine.
Jakić poručio da je isti saziv donosio i mnogo važnije odluke od njegovog izbora
Ustavni sud ni po najvišem pravnom aktu, ni po Zakonu o Ustavnom sudu nije nadležan da sam pokreće postupak radi odlučivanja o izbornim sporovima, već to samo može učiniti ako žalbu podnese birač koji smatra da mu je biračko pravo povrijeđeno, kandidat za poslanika i odbornika, kao i podnosiliac izborne liste.
To su “Vijestima” saopštili iz Ustavnog suda, odgovarajući na pitanje – jesu li su se stekli uslovi da ta institucija eventualno reaguje po službenoj dužnosti nakon što je šavnički parlament, koji je konstituisan prije skoro sedam godina, reizabrao juče Jugoslava Jakića za prvog čovjeka te opštine.
“Povodom vašeg upita, obavještavamo vas da Ustavni sud ni po Ustavu Crne Gore, ni po Zakonu o Ustavnom sudu Crne Gore nije nadležan da sam pokreće postupak radi odlučivanja o izbornim sporovima”, odgovoreno je listu.
Jakić, kom je mandat istekao prekjuče, izabran je na elektronskoj sjednici, održanoj putem Zoom aplikacije, glasovima odbornika svoje Demokratske partije socijalista (DPS) i Socijaldemokrata (SD). Jedan odbornik Demokrata nije učestvovao u glasanju.
Mandat trenutnog saziva šavničkog parlamenta počeo je krajem juna 2018, ali nije okončan nakon četiri godine, već i dalje traje jer lokalni izbori u toj opštini nisu završeni od jeseni 2022.
Iz Ustavnog suda su odgovorili “Vijestima” da je ta institucija nadležna da sama pokrene postupak jedino za ocjenu saglasnosti zakona s Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, odnosno, drugog propisa i opšteg akta s najvišim pravnim aktom i zakonom, “što je eksplicitno propisano odredbama člana 150 stav 2 Ustava i člana 55 Zakona o Ustavnom sudu”.
Objašnjavaju da se postupak odlučivanja o izbornim sporovima može pokrenuti isključivo podnošenjem žalbe od birača koji smatra da mu je biračko pravo povrijeđeno, kandidat za poslanika i odbornika i podnosioca izborne liste, kako je to propisano odredbom člana 98 stav 1 Zakona o Ustavnom sudu.
“Postupak odlučivanja o povredi prava u toku izbora poslanika i odbornika, pokreće se podnošenjem žalbe na rješenje nadležne izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor protiv odluke, radnje ili propusta saglasno odredbi člana 97, stav 1 Zakona o Ustavnom sudu. Osim toga, članom 110 stav 2 Zakona o izboru odbornika i poslanika, propisano je da se protiv rješenja Državne izborne komisije kojim je odbačen ili odbijen prigovor, može izjaviti žalba Ustavnom sudu”, navode one.
To što su ga izglasali odbornici “starog” parlamenta, Jakiću nije sporno jer, kako je kazao novinarima nakon reizbora, “odbornicima, po zakonu, mandat traje sve dok ne budu izabrani novi”.
“U javnosti je stvoren utisak da mandat odbornicima nije legitiman, najprije neodgovornim i neozbiljnim izjavama koje su bile od strane nadležnih iz Ministarstva javne uprave, koje ne bi smjele da budu. I predsjednica Skupštine opštine je, u saopštenju, naglasila da ne možemo zakon tumačiti kako nam treba, od situacije do situacije, od grada do grada, od okolnosti do okolnosti”, rekao je on.
Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi (član 37), mandat skupštinama s tog nivoa traje četiri godine, a predsjednik opštine bira se (član 56) najkasnije u roku od 30 dana od njihovog konstituisanja, odnosno (član 66) najkasnije 30 dana od prestanka mandata (prethodnom) predsjedniku opštine. Istovremeno, Zakonom o izboru odbornika i poslanika (član 5) propisano je da mandat tim predstavnicima građana traje četiri godine, ali i da im (član 14) prestaje danom potvrđivanja mandata zastupnicima u novom saziva lokalnih parlamenata.
Jakić navodi da je isti saziv šavničkog parlamenta donosio i mnogo važnije odluke od njegovog izbora, poput usvajanja budžeta.
“Najvažnije odluke u jednoj opštini… I mnogi od tih koji danas komentarišu, ništa nijesu progovorili o tom pitanju. I kroz to vidimo da im je bitna samo pozicija određene vlasti, a ne suštinski što je interes građana. Potpuno je jasno da ovdje nema nikakve senzacije i da je izbor predsjednika Opštine jedina moguća odluka kako grad ne bi došao u blokadu i kako bi se mogli ostvarivati interesi građana Šavnika”, poručio je on.
Državni sekretar u Ministarstvu javne uprave (MJU) Dragiša Janjušević , izjavio je juče da na izbor Jakića gleda kao na “brutalno narušavanje sistema lokalne samouprave i Ustava”, ali i zakonodavnog poretka koji tretira tu materiju.
Tvrdi da je ministarstvo preduzelo sve što je bilo do njih.
“Mi smo pokrenuli, predložili Vladi mjere uvođenja odbora povjerenika u Opštinu Šavnik, kako bi se ta situacija koja traje i previše dugo počela rješavati. Međutim, nismo imali adekvatne reakcije, prije svega od strane predsjednika Crne Gore koji nije raspisao izbore, a s druge strane davala se šansa političkom dijalogu koji je trebalo kroz Odbor za sveobuhvatnu izbornu reformu da riješi problem Šavnika. Do toga nije došlo i mi imamo danas situaciju koju imamo…”, kazao je Janjušević Radiju Crne Gore.
Na Zoom sjednici konstatovan je i prestanak mandata potpredsjedniku Opštine Dušanu Radanoviću , a za potpredsjednicu je izabrana Milijana Ašanin.
Odbornici opozicije, koji ne učestvuju u Zoom sjednicama, jer se u Šavniku od prije dvije godine sjednice održavaju samo na taj način, poručuju da ni Jakić, ni skupštinski saziv nemaju legitimitet, ali “izgleda ni država koja još uvijek, ni nakon skoro tri godine, nije uspjela da riješi šavničku izbornu krizu”.
Odbornica Nove srpske demokratije Snežana Čupić ocijenila je da je Jakićev izbor “nezapamćen čin pravnog nasilja”.
Izbori u Šavniku počeli su 23. oktobra 2022, kad su održani u još 13 opština, ali nisu okončani jer članovi biračkih odbora iz opozicione koalicije “Za budućnost Šavnika”, koju predvodi nekadašnji Demokratski front, nisu dozvoljavali dijelu novoupisanih birača da glasaju jer su, tvrde, prepisani da bi podržali DPS.
Nosilac liste koalicije “Za budućnost Šavnika” Gavrilo Cerović , kazao je “Vijestima” da su odbornici koji su u martu prošle godine sebi skratili mandat, “vaskrsnuli” i donijeli nezakonite odluke, poput usvajanja budžeta i izbora predsjednika Opštine Šavnik.
“Predsjednik Opštine je ‘vaskrsnuo’ odbornike u julu prošle godine i ponovo ih izabrao, a valjda po zakonu oni biraju njega, a ne on njih”, rekao je Cerović.
On je naveo da državna vlast, zakonodavna i izvršna, ćutanjem i nečinjenjem “odobravaju bezakonje u Šavniku”, a da je budžet države, koji je nedavno usvojen, “najbolje pokazao šta misle o toj opštini”.
“U kapitalnom budžetu je nula eura za najnerazvijeniju opštinu. Ovim su pokazali odnos prema Šavniku, ali i sjeveru Crne Gore. Ovih dana ćemo vjerovatno blokirati put Nikšić – Šavnik – Žabljak u dužem vremenskom trajanju. Kad im Šavnik ne treba, neka idu drugim putem”, poručio je.
