Građanski aktivisti Aleksandar Saša Zeković i Vojin Grubač apelovali su na aktuelnog i bivše predsjednike crnogorskog parlamenta da doprinesu objavljivanju istine o sudbini Jovana S. Plamenca, koji je bio predsjednik Narodne skupštine Kraljevine Crne Gore.
Otvorenim pismom, u koje su “Vijesti” imale uvid, traže i da se omogući da se posmrtni ostaci Plamenca predaju potomcima, kako bi konačno bili dostojanstveno sahranjeni.
Pismo je poslato svim predsjednicima Skupštine Crne Gore od obnove nezavisnosti do danas – Ranku Krivokapiću, Darku Pajoviću, Ivanu Brajoviću, Aleksi Bečiću, Danijeli Đurović i Andriji Mandiću.
Na njih su apelovali da svojim nespornim građanskim, profesionalnim i političkim autoritetom i ugledom doprinesu: “Da se konačno objavi istina o sudbini Jovana S. Plamenca koji je bio predsjednik Narodne skupštine Kraljevine Crne Gore, a njegovi posmrtni ostaci predaju potomcima kako bi konačno bili dostojanstveno sahranjeni”.
“Pretpostvalja se da je Jovan S. Plamenac, istaknuti crnogorski političar, odveden i ubijen od strane partizanskih jedinica i bačen u neku od jama Riječke ili Crmničke nahije. Privatni, neslužbeni, napori lociranja njegovih posmrtnih ostataka do sada nijesu dali rezultate. Naše obraćanje nije povezano sa vašim ili našim političkim i drugim uvjerenjima i opredjeljenjima, i nema nikakve veze sa pokušajima revizionizma ili nametanja nekog zamjenskog narativa. Posrijedi je apel zasnovan isključivo na humanističkom pristupu, retroaspektivnoj pravdi i potrebi da se država Crna Gora konačno civilizovano i sa poštovanjem odnose prema svim svojim podanicima”, piše u njihovom pismu.
Oni navode i da su potomci Jovana S. Plamenca istakli da vlasti Crne Gore nijesu odgovorile “na upite i urgencije da dobiju podatke iz tajnih arhiva o tome gdje je nastradao njihov predak i kako, i gdje se nalaze njegovi zemni ostaci”.
“Unuka Ksenija Plamenac Vidinić je jasno istakla da ‘porodica ne traži preispitivanje istorijske uloge pok. Jovana S. Plamenca, vođe Božićnog ustanka, 1919. i svakako, vrlo značajne istorijske ličnosti’. Naglasila je da je to ‘posao istoričara’, a da oni samo ‘traže kosti svog pretka i podatke o njegovom ubistvu’”, napisali su oni, pozivajući se na navode Ksenije Plamenac Vidinić, objavljene u “Vijestima” u avgustu 2024. godine.
Citiraju i još jedan dio tadašnjeg saopštenja koje su pripremile advokatice Vesna i Sonja Čejović u dogovoru sa unukom Jovana S. Plamenca, Ksenijom Plamenac Vidinić:
“Dok pali njemački vojnici počivaju na groblju koje čuvaju pripadnici naše vojske, porodica Jovana S. Plamenca, posljednjeg predsjednika Vlade Kraljevine Crne Gore, i vršioca kraljevskih vlasti poslije smrti Kralja Nikole, te ministra raznih resora, godinama uzalud traži od crnogorskih vlasti da im omogući da saznaju gdje je bez suđenja ubijen Jovan S. Plamenac, gdje su završili njegovi zemni ostaci, kao i da se porodici isti predaju, kako bi mogli dostojanstveno da ga sahrane”, navedeno je u prošlogodišnjem apelu potomaka Jovana Plamenca koje je realizovano posredstvom advokatica Vesne i Sonje Čejović.
Naveli su i da je “sveta dužnost države Crne Gore da to omogući, a i da obilježi mjesto njegove pogibije”…
“Cijenimo da bi vaš pojedinačna ili zajednička predanost iznošenju istine mogla da predstavlja prekretnicu u institucionalnoj i političkoj kulturi Crne Gore”, naveli su Zeković i Grubač.
I kada iz Strazbura gdje živim i gdje je centar Evropskog suda za ljudska prava, pratim i saosjećam sa raznim ljudskim sudbinama o kojima odlučuje taj sud, pitam se – zar moj đed, ako je nešto pogriješio, nije imao pravo na pravično i fer suđenje i pravo na dostojanstvenu smrt, ako bi na nju bio osuđen. A nadasve, da li on i mi kao njegova porodica kojoj su ubice otele njega, njegov život i njegove zemne ostatke, imamo pravo na sahranu i grob na kome bismo ga obilazili i oplakivali“, piše u pismu Ksenije Plamenac Vidinić koje su Vijesti objavile prošle godine
Na sajtu Skupštine Crne Gore, u biografiji Jovana Plamenca piše da je rođen 1879. godine u Boljevićima, a da je bio predsjednik Narodne skupštine Kraljevine Crne Gore od 1911. do 1913. godine, kao i ministar, organizator i vođa Božićne pobune, ali i predsjednik crnogorske Vlade u egzilu 17. februar 1919 – 15. jun 1921.
“Nižu gimnaziju završio u Beogradu i dva razreda Učiteljske škole u Aleksincu, odakle je protjeran zajedno sa drugim Crnogorcima zbog Ivandanjskog atentata 1899. godine. Učiteljsku školu završio je u Pakracu 1901. godine, a Pedagoško-filozofski fakultet u Njemačkoj. Poslije povratka u Crnu Goru, postavljen je za predavača u Bogoslovsko-učiteljskoj školi na Cetinju, potom za školskog nadzornika u Ulcinju i Podgorici. Biran je za poslanika u Crnogorskoj narodnoj skupštini 1906. u rodnoj Crmnici. Bio je ministar prosvjete i crkvenih djela (4. april 1907 – 2. april 1909) u Vladi Lazara Tomanovića, kao i ministar unutrašnjih djela (2. april 1909 – 24. januar 1910). Postao je član Državnog savjeta i predsjednik Crnogorske narodne skupštine 1911. godine. U Vladi Mitra Martinovića ponovo zauzima resor Ministarstva unutrašnjih djela (1912/13), kada daje ostavku zbog neslaganja sa krunom po pitanju Skadra. Kao bezobzirni protivnik vlade i kralja, otpušten je iz državne službe 1914. godine. Organizator je i inspirator oružanog ustanka (Božićne pobune) protiv odluka Podgoričke skupštine. Na poziv kralja Nikole, napustio je Crnu Goru i preko Italije stigao u Francusku, prije sukoba protivnika i pobornika bezuslovnog ujedinjenja. Kralj Nikola ga je imenovao za predsjednika Crnogorske emigrantske vlade 17. februara 1919. i na tom položaju on je ostao do 1921. godine kada je podnio ostavku. Savremenici su mu pripisivali vlastoljubivost, pretjeranu ambicioznost, ali i lično poštenje, hrabrost, dosljednost i upornost”, piše na sajtu Skupštine.
