Poslovanje bankarskog sektora za prva tri mjeseca ove godine obilježava rast odobrenih kredita za skoro 40 odsto, kao i nastavak pada prosječne efektivne kamatne stope koja je u martu iznosila 5,98 odsto dok je u istom mjesecu lani bila 7,43 odsto, pokazuju podaci Centralne banke.
Banke u Crnoj Gori odobrile su u prva tri mjeseca ove godine kredite vrijedne 502 miliona eura, dok je u istom periodu prošle godine ta cifra iznosila 367 miliona eura.
Razlog pada kamatnih stopa kod crnogorskih banaka je smanjenje šestomjesečne referentne kamatne stopa u eurima EURIBOR, koji je u prva tri mjeseca prošle godine iznosio između 3,8 do 3,9 odsto a u istom periodu ove godine pao je na 2,6 do 2,4 odsto i nastavio je da pada. Ova kamatna stopa koja čini osnovu za izračunavanje svih kredita u eurima sada je pala na 2,11 odsto, što znači da je moguće očekivati nastavak blagog pada kamatnih stopa i u Crnoj Gori.
Skoro trećina novoodobrenih kredita u periodu januar – mart ove godine bili su gotovinski krediti. Za ova tri mjeseca odobreni su keš krediti u vrijednosti od 152 miliona eura, dok su u istom periodu lani iznosili 112 miliona eura. U samom martu ove godine odobreni su gotovinski krediti u vrijednosti od 62,2 miliona eura, što je najveći do sada ikada u Crnoj Gori zabilježeni mjesečni iznos ovih kredita.
Prosječna efektivna kamatna stopa na gotovinske kredite u periodu januar – mart prošle godine iznosila je između 9,73 i 9,85 odsto, dok je u istom periodu ove godine od 7,55 do 7,85 odsto. Što je pad od dva procentna poena.
Značajan rast zabilježen je i kod stambenih kredita sa 26 miliona u prošlogodišnja tri mjeseca na sadašnjih 49 miliona eura. Efektivna kamatna stopa na ovu vrstu kredita lani je u ovom periodu iznosila od 6,35 do do 6,57 odsto, a sada su bile od 5,31 do 5,41 odsto.
Poraslo je i odobravanje kredita za likvidnost sa 127 na 146 miliona eura u ovim uporednim periodima. Efektivna kamatna stopa na njih je takođe smanjena sa 5,44 do 6 odsto na 5,16 do 5,83 odsto.
Krediti za realizaciji investicionih programa u prva tri mjeseca prošle godine bili su odobreni u iznosu od 16,2 miliona eura, dok su ove godine tri puta veći i vrijedili su 52 miliona. Kamatne stope za ovu namjenu lani su bile od 6,22 do 6,38 odsto a sada od 4,40 do 6,32 odsto.
Značajan rast zabilježen je i kod odobravanja kredita za refinansiranje obaveze kod drugih banaka sa prošlogodišnjih 22,3 miliona, na 40,5 miliona u tom periodu ove godine. Prosječna efektivna kamatna stopa lani se u ovom tromjesječju kretala između 7,91 do 8,64 odsto a sada su od 5,97 do 7,15 odsto.
Kod ostalih, manje zastupljenih oblika kredita, većinom je došlo do blagog pada odobrenih iznosa. Tako je iznos odobrenih kredita za kupovinu osnovnih sredstava sa 16 miliona smanjen na 14,7 miliona. Prosječne kamatne stope na ove kredite u prva tri mjeseca prošle godine kretale su se od 5,86 do 6,21 odsto a sada su u uporednom periodu bile od 4,96 do 5,79 odsto.
Krediti za izgradnju građevinskih objekata u prva tri mjeseca ove godine odobreni su u iznosu od 15 miliona eura, dok je lani za isti period ta cifra vrijedila 16,5 miliona eura. Efektivna kamatna stopa na ove kredite prošle godine bila je u rasponu od 4,51 do 6,43 odsto a sada je iznosila od 5,39 do 5,76 odsto.
Namjenski potrošački krediti odobreni u periodu od januara do marta prošle godine vrijedili su 4,2 miliona eura, a sada je ta suma za isti period pala na 3,5 miliona. Efektivna kamatna stopa za ovaj vid kredita lani je za ova tri mjeseca iznosila od 0,32 do 1,78 odsto, a sada je, prema ovim podacima Centralne banke, bila od 0,01 do 0,03 odsto.
U prva tri mjeseca ove godine odobreni su krediti za kupovinu automobila u ukupnom iznosu od milion eura, dok je lani ta cifra bila 1,4 miliona. Kamata na ove kredite lani je u ovom periodu iznosila od 8,28 do 8,91 odsto, a sada je bila od 6,02 do 6,67 odsto.
Evropska centralna banka (ECB) je sredinom 2022. godine u sklopu borbe protiv inflacije počela da povećava svoju referentnu kamatnu stopu i ona je u oktobru 2023. godine na vrhuncu iznosila 4,13 odsto. ECB početkom 2024. godine procjenjuje da je inflacija u eurozoni dovedena na podnošlji nivo i počinje da periodično i postupno smanjuje referentnu kamatnu stopu. Prosječne efektivna kamatna stopa na odobrene kredite u Crnoj Gori bila je na vrhuncu u februaru prošle godina kada je iznosila 7,5 odsto i od tada je počela da pada.
Ukupan iznos odobrenih aktivnih kredita kod crnogorskih banaka na kraju marta ove godine iznosi 4,85 milijardi eura i za 600 miliona je veći nego godinu ranije.
Crnogorski građani su na kraju marta dugovali bankama 2,07 milijardi eura, što je za 330 miliona više nego u istom mjesecu lani.
Domaća državna i privatna privreda duguje bankama 1,62 milijarde eura, što je za oko 260 miliona više nego prije godinu.
Strani građani i firme na kraju marta imali su kod crnogorskih banaka kredite vrijedne 883 miliona eura, što je za oko 80 miliona više.
Vlada i opštine imaju kreditno zaduženje kod domaćih banaka u iznosu od 215 miliona eura, dok je na kraju marta prošle godine ta cifra bila 303 miliona eura.
Ukupni depoziti u crnogorskim bankama na kraju marta iznosili su 5,6 milijardi eura i za 300 miliona eura su veći nego u istom mjesecu prošle godine. Ukupni depoziti na kraju marta ove godine su za sto miliona manji nego u februaru ove godine.
Građani Crne Gore u bankama imaju depozite od 2,15 milijardi eura, što je za oko sto miliona više od iznosa ukupnih kredita koji su odobreni ovoj kategoriji klijenata. U odnosu na mart prošle godine, depoziti domaćeg stanovništa povećani su za 300 miliona eura.
Domaća državna i privatna privreda u bankama drži 1,58 milijardi eura, što je za deset miliona više nego lani na kraju marta.
Strani građani i njihove firme u crnogorskim bankama na kraju marta imali su depozite u vrijednosti 1,25 milijardi eura i onu su bili za 83 miliona manji nego prije godinu.
Prosječna kamatna stopa na neoročene depozite (po viđenju) iznosila je u martu ove godine 0,01 odsto, dok je najveća prosječna bila na depozite fizičkih lica koji su oročeni na pet i više godina – 2,47 odsto.
Od ukupnih depozita koje imaju domaći građani od 2,15 milijardi, neoročeni vrijede 1,77 milijardi, dok su oročeni bili 386 miliona. Oročeni depoziti iznosili su 21 odsto od ukupnih depozita stanovništva.
