Nad Srbijom i njenim predsjednikom Aleksandrom Vučićem vrši se intenzivan međunarodni pritisak da prizna nezavisnost Kosova i da uskladi spoljnu politiku sa EU, a posebno se insistira na uvođenju sankcija Rusiji, jedan je od zaključaka analize Međunarodnog instituta IFIMES iz Ljubljane o predizbornim događanjima u Srbiji pod naslovom „Vanredni izbori u Srbiji 2023: Odmjeravanje uticaja domaćeg i stranog faktora”. „EU od Srbije traži da slijedi, odnosno podredi svoju spoljnu politiku EU, a da pri tome zauzvrat nema nikakvih garancija kada će i da li će uopšte postati članica EU”, ocjenjuje se u analizi.
Ističe se i da se Srbija uspješno repozicionirala i rebrendirala u regionalnim i međunarodnim odnosima zahvaljujući naporima i politici predsjednika Vučića, koji je uspio da zemlju „od objekta učini subjektom međunarodnih odnosa, što je vidljivo kroz dijalog o normalizaciji odnosa između zvaničnog Beograda i Prištine, gdje je Vučić uspio da nametne paradigmu ’ne mogu oni dobiti sve, a mi ništa’”.
„Srbija je ključna zemlja za mir i stabilnost na Balkanu. Predsjednik Vučić je svjestan da je potrebno okončati dijalog o normalizaciji odnosa između zvaničnog Beograda i Prištine kako bi Srbija osigurala prosperitet i izvjesnu budućnost, a da je pri tome najvažniji zadatak ekonomski prosperitet, razvoj države i afirmacija Srbije u međunarodnim okvirima, kao i da se zaustavi trend iseljavanja stanovništva iz Srbije i tu Srbija već bilježi rezultate. Evidentni su pokušaji podrivanja Vučića i njegove vlasti preko pojedinaca unutar Srpske napredne stranke u sprezi sa stranim faktorom”, upozorava IFIMES.
Navodi se i da „ideološki raznorodna politička opozicija u Srbiji nema odgovarajuću sinergiju i uglavnom je pod uticajima različitih centara moći i/ili je eksponent stranih interesa i kapitala, dok većina opozicionih čelnika već ima svoju političku istoriju, često mijenjanje članstva u političkim strankama, a mnogi od njih imaju hipoteku dosadašnjeg političkog angažmana”.
„Način djelovanja opozicije više podsjeća na rad nevladinih organizacija nego na djelovanje ozbiljnih političkih stranaka”, dodaje se u analizi. IFIMES ukazuje da se „Srbija nalazi pod velikim međunarodnim pritiscima da prizna nezavisnost Kosova”, ali da Aleksandar Vučić zasada odolijeva tim pritiscima.
„Analitičari smatraju da jedan dio srpske opozicije nije svjestan težine situacije u kojoj se Srbija nalazi i njenog položaja. Pojedini opozicioni čelnici populističkim izjavama i ’utopijskim’ pristupom poput ’Hajde da svakom čovjeku posle 17. decembra bude dobro’ u stvari samo obmanjuju građane, jer ne nude konkretna rješenja za probleme i izazove s kojima se Srbija suočava, dok jedan dio opozicije želi Srbiju da vidi kao članicu NATO-a, spreman je da prizna nezavisnost Kosova i zbog toga uživa snažnu podršku jednog dijela zapadnih država”, naglašava se u analizi.
U analizi se navodi i da su „u Srbiji do 2012. godine ključnu ulogu imali tajkuni”.
„Dolaskom Aleksandra Vučića i SNS-a izgubili su taj uticaj. Prema procjenama, bogatstvo samo desetak najvećih privrednika (tajkuna) mjerilo se milijardama evra. U 2009. deset srpskih tajkuna u svojim rukama držalo čak oko 30 odsto BDP-a Srbije, ili skoro 10 milijardi evra. Jedan od njih, Miroslav Mišković, na vrhuncu svoje moći, 2008, zauzeo vodeću poziciju jednog od najbogatijih biznismena na Balkanu. Tada su tajkuni napredovali dok je Srbija nazadovala”, ocjenjuje se u analizi.
Ističe se i da „analitičari smatraju da jedan dio opozicionih političkih stranaka u Srbiji finansiraju tajkuni, dio se finansira iz inostranih centara moći i na takav način pokušavaju da povrate izgubljeni uticaj i ponovo zavladaju Srbijom”.
„Na raspolaganju imaju znatna sredstva za taj poduhvat, a udružio ih je zajednički interes da sruše s vlasti Aleksandra Vučića”, zaključuje IFIMES.
U odeljku „Najvažniji izbori od 2012. godine” podvlači se da „postoje nagoveštaji da će budući izborni gubitnici osporiti rezultate izbora”.
„Opozicija je ponovo napravila istu grešku zbog fokusiranja političke borbe isključivo personalno na Aleksandra Vučića, pri tome ne nudeći dovoljno kvalitetne političke programe i kompetentne i nekompromitovane kandidate s kojima mogu uvjeriti građane da im povjere svoj glas”, navodi se u analizi.
Zaključak je i da prema istraživanjima javnog mnjenja uvjerljivu prednost na parlamentarnim izborima ima lista „Aleksandar Vučić – Srbija ne smije da stane”, a da je „vodeća opoziciona izborna lista ’Srbija protiv nasilja’”.
„Očekuje se da izlaznost na izborima bude iznad 50 odsto, što će dati veći demokratski legitimitet budućim izabranim zvaničnicima”, navodi se u analizi.
Analitičari smatraju da će se na lokalnim izborima u Beogradu na kojima učestvuje 14 lista odvijati tijesna utakmica između SNS-a, tj. izborne liste „Aleksandar Vučić – Beograd ne smije da stane”, i opozicionih stranaka predvođenih listom „Srbija protiv nasilja”, navodi IFIMES.
Dodaje se da se opozicija okupila „oko jednog nemilog događaja, a to je tragično ubistvo učenika u Osnovnoj školi ’Vladislav Ribnikar’ u Beogradu, 3. maja 2023. godine”. „Dio opozicionih stranaka pokušava da iskoristi taj moment da bi došle na vlast, što u javnosti nije prihvaćeno sa odobravanjem, jer se jedna tragedija pokušava (zlo)upotrebiti u političke svrhe, odnosno za pokušaj osvajanja vlasti”, zaključak je IFIMES-a.
