Pacijent iz Nikšića, koji je dva dana zaredom krajem aprila tražio pomoć psihijatra u Opštoj bolnici u tom gradu, nakon pregleda dežurnog doktora interniste, izvršio je samoubistvo u krugu te zdravstvene ustanove.
Uprava nikšićke bolnice o slučaju suicida obavijestila je Ministarstvo zdravlja dvadesetak dana kasnije, iznijevši problem organizacije psihijatrijske službe, a taj resor naložio je vanrednu eksternu kontrolu kvaliteta stručnog rada i medicinske dokumentacije u vezi sa liječenjem preminulog pacijenta.
Nikšićka bolnica, u danima kada je pacijentu bilo potrebno liječenje, nije imala dežurnog psihijatra. Tridesetpetogodišnjaku je pomoć ukazao dežurni ljekar, koji je telefonskom kontaktirao njegovu ljekarku – načelnicu psihijatrijske službe, što je potvrđeno i u bolnici. Ljekarka je kolegi preporučila terapiju koju je pacijent i primio, predloženo mu je liječenje u Kliničkom centru Crne Gore (KCCG) što je odbio i po izlasku iz zdravstvene ustanove, na rampi bolnice, izvršio samoubistvo vatrenim oružjem.
Iz Ministarstva zdravlja “Vijestima” su juče odgovorili da im se menadžment nikšićke bolnice obratio 17. maja ove godine putem e-maila u vezi sa organizacijom psihijatrijske službe. Istim dopisom, obaviješteni su, tvrde, o suicidu koji se desio u krugu Opšte bolnice Nikšić, tačnije ispred objekta, kao i da je pacijentu ordinirana terapija i preporučeno bolničko liječenje koje je on odbio.
“U Ministarstvu zdravlja nakon toga održano je više sastanaka na kojima je razgovarano o potencijalnim rješenjima organizacije ove službe do perioda završetka godišnjih odmora, kao i da se u saradnji sa drugim zdravstvenim ustanovama uspostavi dodatna angažovanost ljekara, čime će problem biti privremeno riješen”, kazali su iz resora kojim rukovodi Vojislav Šimun .
Pojasnili su da je već angažovan psihijatar iz Doma zdravlja Podgorica koji je stavljen na raspolaganju bolnici.
“Obavještavamo Vas da će Ministarstvo zdravlja pokrenuti vanrednu eksternu provjeru kvaliteta stručnog rada i pregled medicinske dokumentaacije u ovom slučaju, tj. da li je pacijent liječen u skladu sa medicinskim protokolima i doktrinom”, navodi se u odgovoru.
Iz nikšićke bolnice, međutim, tvrde da je slučaj ispitivala interna Komisija za kontrolu kvaliteta bolnice i zaključila da je pacijent liječen u skladu sa medicinskim protokolima, kao i da mu je ordinirana terapija.
Priznaju da u spornim danima, 27. i 28. aprila, nijesu imali pripravnog psihijatra, ali i poručuju da nemaju nadležnost za prisilnu hospitalizaciju na Odjeljenju psihijatrije.
“Tačno je da se desio suicid u krugu Opšte bolnice u Nikšiću, o čemu je istog momenta obaviještena Uprava policije u Nikšiću, koja dalje preduzima potrebne radnje iz svoje nadleznosti. Pacijent je pregledan dana 27. aprila od strane dežurnog doktora, koji nakon uvida u stanje pacijenta predlaže hospitalizaciju u KCCG. Međutim, u tom trenutku pacijent u prisustvu članova porodice odbija hospitalizaciju. Zbog pružanja zdravstvene zaštite dežurni ljekar poziva načelnicu psihijatrije, koja u tom trenutku nema obavezu pripravnosti, ali iz humanih razloga prema pacijenta odgovara sugestijom za dalji terapijski tretman i upućivanje pacijenta na bolničko liječenje u KCCG. Opšta bolnica u Nikšiću nema nadležnost za prisilnu hospitalizaciju na Odjeljenju psihijatrije. Naglasavamo da je pacijent 27. aprila primio injekcionu terapiju, kao i 28. aprila ujutru”, kazala je “Vijestima” direktorica nikšićke bolnice Dušanka Milatović Perović .
Nikšićka bolnica je prije dvije godine, kada je započela izgradnja nove Klinike za mentalno zdravlje i adaptacija stare klinike KCCG, bila ustanova u koju se pored Specijalne bolnice za psihijatriju u Dobroti upućuju na bolničko liječenje pacijenti iz Podgorice.
Kadrovski kapaciteti te bolnice, međutim, teško da zadovoljavaju potrebe i stanovnika Nikšića, s obzirom na to da ustanova nema dovoljno psihijatara, a u pojedinim danima ni pripravnog specijalistu iz te oblasti.
Prema sistematizaciji Opšte bolnice Nikšić, predviđeno je sedam psihijatara, a u ustanovi rade tri ljekara, od kojih jedan nema pripravnost.
“Po sistematizaciji je predviđeno sedam psihijatara, mi imamo tri, od kojih jedan uopšte ne pripraviše (ima dijete do tri godine), drugi prihvata pripravnost od 10 dana, a načelnica odjeljenja dr Marina Bajović pripravna je 15-20 dana. Donedavno je bio angažovan još jedan kolega, koji je obavljao pripravnost, tako da je pripravnost bila podijeljena na deset dana”, tvrdi direktorica Milatović Perović.
Odgovarajući na pitanja “Vijesti”, kazala je da ustanova godinama unazad raspisuje konkurse za specijalizacije za psihijatriju, na koje se niko ne javlja.
“Raspisivanjem ovih konkursa prepoznali smo manjak kadra iz ove oblasti u našoj ustanovi. Dok se navedeni problem ne riješi, služba je organizovana kroz pripravnosti”, rekla je ona.
“Vijesti” su direktoricu bolnice pitale i da li je tačno da su prije ovog slučaja bili u mogućnosti da angažuju dodatnog izvršioca psihijatra, ali da to nije ostvareno zbog niskog honorara koji mu je ponuđen. Milatović Perović je kazala da nisu imali sastanak sa psihijatrima koji su tražili veći honorar od onog koji je propisan od Ministarstva zdravlja, a iznosi 120 eura dnevno, plus plaćene troškove smještaja i prevoza.
Rekla je i da je bolnica putem e-maila informisala Ministarstvo zdravlja u vezi organizacije Službe za psihijatriju i o događaju od kraja aprila, ali nije odgovorila da li se tom resoru obratila prije slučaja suicida i informisala ih o kadrovskim problemima.
Ljekari, sa kojima su “Vijesti” razgovarale, a koji zbog prirode događaja nijesu željeli da javno komentarišu slučaj, kažu da se bez uvida u stanje pacijenta ne može govoriti o tome da li bi ishod mogao da bude drugačiji, da je u nikšićkoj bolnici tog dana mladića primio specijalista psihijatrije.
“Možda bi se pacijent ubio i nakon pregleda psihijatra, a možda bi i specijalista koji je jedini nadležan za procjenu njegovog zdravstvenog mentalnog stanja uočio da je suicidalan i zatražio asistenciju policije. Nadležne treba da zabrine i to što je pacijent kod sebe imao vatreno oružje, te da li je ono bilo u legalnom posjedu”, istakao je jedan od sagovornika.
Prema Zakonu o zdravstvenoj zaštiti, doktor medicine i psihijatar/neuropsihijatar, u slučaju kada procijeni da je priroda mentalnog oboljenja kod pacijenta takva da može da ugrozi sopstveni život ili zdravlje ili život i zdravlje drugih lica, može da ga uputi na bolničko liječenje u odgovarajuću psihijatrijsku ustanovu, a nadležni doktor te zdravstvene ustanove dužan je da to lice primi na bolničko liječenje, bez prethodnog pristanka bolesnika, odnosno punoljetnog člana njegove porodice.
Zakon, u istom članu, propisuje i da doktor medicine i psihijatar koji pacijenta uputi u psihijatrijsku ustanovu može da zatraži pomoć organa državne uprave nadležnog za unutrašnje poslove, ukoliko procijeni da je pacijent u takvom stanju da može ugroziti bezbjednost ljudi i okoline.
Tretman i liječenje pacijenata sa psihijatrijskim problemima često je u fokusu zaštitnika ljudskih prava i sloboda. U godišnjem izvještaju za 2023. ombudsman konstatuje da je neophodna izrada posebnog protokola koji bi činio standardne procedure i saradnju u slučajevima pružanja asistencija prilikom transporta lica u psihijatrijsku ustanovu.
U istom izvještaju, zaštitnik zapaža da u okviru postojećih zdravstvenih ustanova ne postoje uslovi za bolničko liječenje djece koja imaju poteškoće sa mentalnim zdravljem, što predstavlja ozbiljan problem.
Zaštitnik konstatuje i da se u Specijalnoj bolnici za psihijatriju u Kotoru već godinama ukazuje na slab materijalni položaj, infrastrukturu i nedostatak kadrova.
“Zaštitnik primjećuje da se pacijenti u svakom momentu ne slažu sa hospitalizacijom, odnosno daljim boravkom u bolnici. U ovom kontekstu je veoma važno da pristanak na liječenje bude slobodan i zasnovan na tačnim informacijama, dok se u protivnom moraju obezbijediti garancije prava koje važe kod prisilne hospitalizacije”, zaključuju između ostalog u ovoj instituciji.
