Crnogorski elektrodistributivni sistem (CEDIS) po ugovoru iz 2019. godine ima obavezu da otkupi elektromrežu koju je Monteput izgradio na prvoj dionici auto-puta Bar – Boljare, ali uslovi za ovaj posao još nisu stvoreni. Trenutno nije poznata ni vrijednost otkupa trafo-stanica, postrojenja i druge opreme, jer kako su „Vijestima“ kazali iz CEDIS-a, zakonski mora da je utvrdi nezavisni procjenitelj.
Dodali su da Monteput još nije ispunio svoj dio obaveza iz ugovora, pa još ne mogu započeti ovaj proces.
Iz Monteputa su „Vijestima“ ipak kazali da još nemaju precizirane obaveze sa elektroenergetskim kompanijama o izgradnji elektromreže za preostale dionice auto-puta, zbog čega sada rade na analizama i rješenju za funkcionalnost cjelokupnog sistema i snabdijevanja strujom. Naglasili su da ne žele da se desi da različiti dijelovi infrastrukture na dionicama auto-puta – imaju različite vlasnike.
„Monteput je preuzeo niz koraka kao preduslov za donošenje odluka od strane nadležnih državnih organa u cilju kvalitetnog, racionalnog i dugotrajnog rješavanja pitanja izgradnje, funkcionisanja i eksploatacije infrastrukture za napajanje autoputa električnom energijom, ali i eventualno preispitivanje prethodno donijetih odluka kojima nije prethodila detaljna analiza. Sve aktivnosti imaju za cilj iznalaženje rješenja koje treba da obezbijedi optimalno funkcionisanje autoputa Bar – Boljare kao jednog od strateški veoma važnih sistema u Crnoj Gori. Preduslov za to je stabilno i pouzdano snabdijevanje električnom energijom. Situacija u kojoj bi različiti dijelovi elektroenergetske infrastrukture na pojedinim dionicama pripadali različitim subjektima bi mogla biti nepovoljna iz ugla funkcionalnosti sistema kao cjeline“, kazali su iz Monteputa.
Elektromreža je zajedno sa petljom Smokovac, vodovodnom mrežom i prilaznim putevima na ostalim petljama, bila dio “zaboravljenih” radova kojih nije bilo u ugovoru o izgradnji prve dionice, koje je potpisao tadašnji ministar saobraćaja Ivan Brajović sa kompanijom CRBC. Tako je Monteput elektromrežu morao da gradi naknadno, što su finansirali kreditom kod tadašnjeg Investiciono-razvojnog fonda u iznosu od 38,23 miliona eura, dok su mrežu gradile firme „Novi Volvox“ i „Elektro team“.
Iz Monteputa su pojasnili da po pismu o namjerama iz 2014. godine, koje su potpisali Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, Crnogorski elektroprenosni sistem (CGES) i Elektroprivreda (EPCG) jer CEDIS još nije postojao, predviđeno da EPCG po izgradnji dalekovoda i trafo-stanica sa njima, zaključi ugovor o način i rokovima za preuzimanje elektromreže. Tvrde da je na osnovu tog pisma potpisan ugovor o regulisanju prava i obaveza u vezi izgradnje infrastrukture potrebne za napajanje prve dionice auto-puta strujom, koju bi Monteput izgradio o svom trošku.
Istakli su da je CGES već preuzeo visokonaponski dio elektromreže, te da traže rješenja za problem napajanja auto-puta strujom jer se na tome kako tvrde, prethodno nije radilo.
„U tom cilju angažovani su spoljni saradnici za izradu više analiza i studija. Urađena je analiza prednosti i mana provođenja aktivnosti o preuzimanju sistema TS 20/04 kV na prioritetnoj dionici autoputa od strane CEDIS-a. Urađen je Elaborat, koncept napajanja autoputa električnom energijom od strane komisije sačinjene od predstavnika CGES-a, CEDIS-a i Monteputa (jun 2023. godine), kao i njegov dodatak u koji su dodatno bili uključeni i predstavnici EPCG (novembar 2024. godine). Sačinjena je analiza prednosti i mana varijanti napajanja u varijantama da TS 20/0.4 kV ostanu u vlasništvu Monteputa, u odnosu na varijantu da trafo-stanice preuzme CEDIS, koju je uradila komisija u koju su bili uključeni predstavnici EPCG, CGES-a, CEDIS-a i Monteputa (decembar 2024. godine). U toku je realizacija javne nabavke sa zadatkom izrade Tehno-ekonomske studije korišćenja solarnog potencijala duž trase auto-puta za proizvodnju i korišćenje električne energije koje treba da uzme u obzir i definiše prednosti i mane tehničkih rješenja zavisno od naponskog nivoa priključenja potrošača auto-puta na napajanje“, kazali su iz Monteputa.
Iz CEDIS-a su istakli da po ugovoru iz 2019. godine moraju da otkupe postrojenja 20kV sa sekundarnom opremom u trafo-stanici (TS) 110/20kV “Mrke”, ista postrojenja u TS “Mateševo”, kablovski 20kV razvod koji sa ove dvije napajaju TS 20/0.4kV za potrebe auto-puta i drugih korisnika, kao i 26 trafo-stanica napona 20/0.4kV uz daljinsko upravljanje, koje napajaju objekte auto-puta i drugih korisnika duž trase.
„Navedena elektroenergetska infrastruktura koja je predviđena za otkup, u skladu sa zakonskom regulativom mora biti procijenjena od strane nezavisnog procjenitelja, što govori da se u ovom trenutku ne može znati kolika je vrijednost u pitanju. U skladu sa predmetnim ugovorom, CEDIS se obavezao na otkup pomenute elektroenergetske infrastrukture, a nakon stvaranja uslova za njen otkup. Kako druga ugovorna strana još uvijek nije ispunila svoju ugovornu obavezu, uslovi za pokretanje aktivnosti Crnogorskog elektrodistributivnog sistema za otkup infrastrukture nijesu obezbijeđeni“, kazali su iz CEDIS-a.
Gradnju elektromreže na auto-putu je po tenderu zaključenom u septembru 2019. godine, dobio podgorički „Novi Volvox“ i to dvije partije radova vrijedne 29,4 miliona eura, dok je budvanski “Elektro team” dobio jednu partiju vrijednu 8,7 miliona.
To je bio drugi po redu tender nakon što je prvi poništen u avgustu te godine, jer su ponude ovih firmi ocijenjene kao neispravne. Sistem trajnog napajanja strujom za auto-put, pušten je u rad u maju 2022. godine.
Izgradnja elektromreže je prvobitno trebala da košta 31,6 miliona eura, ali je Monteput za razliku od kineskog „CRBC-ija“ morao da plati i porez na dodatu vrijednost (PDV) pa je konačan ceh bio 38,2 miliona eura. Monteput je osim dodatnog troška za PDV-a platio i dodatne kamate za neplanirani dio zaduženja od 6,6 miliona eura.
