Doskorašnja sutkinja Ustavnog suda Dragana Đuranović ne može biti vraćena na funkciju jer nijesu ispunjeni uslovi za određivanje privremene mjere kojom je to tražila.
To su “Vijestima” rekli iz Kancelarije zaštitnice imovinsko-pravnih interesa Bojane Ćirović , koja zastupa državu, odnosno parlament u sporu koji je protiv njega pokrenula Đuranović zbog toga što joj je konstatovao prestanak sudijske funkcije.
Iz Kancelarije zaštitnice, koja se izjasnila na tužbu, navode da je Đuranović vršila javnu funkciju, što, kažu, nije klasičan radni odnos, koji je neophodan da bi bila vraćena na posao.
Đuranović je 12. februara podnijela Osnovnom sudu u Podgorici tužbu protiv Skupštine jer joj je konstatovala prestanak sudijske funkcije shodno Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju (PIO), a ne po aktu o radu.
Ona traži da sud utvrdi da su konstatacija parlamenta i zaključak Ustavnog odbora o prestanku njene funkcije iz decembra prošle godine “apsolutno ništavi”, kao i da uvede privremenu mjeru kojom bi bila vraćena na funkciju, te da sud utvrdi da je Skupština ‘’diskriminatorski postupala prema njoj po osnovu starosne dobi’’.
Zakonodavni dom je 17. decembra konstatovao prestanak njene funkcije, uz oštro protivljenje opozicije. Ustavni odbor je prethodno, istog dana, donio zaključak da je Đuranović stekla uslov za penziju po Zakonu o PIO. Sudije Ustavnog suda su, većinom glasova, zauzele stav da u penziju idu u skladu s propisom o radu, a ne po propisu o PIO, kao sudije ostalih sudova.
Osnovni sud juče je saopštio da je postupajući sudija 13. februara poslao tužbu Đuranović i predlog za određivanje privremene mjere na izjašnjenje zaštitniku imovinsko-pravnih interesa, koji je tužbu i predlog za određivanje privremene mjere primio 17. februara.
Iz Kancelarije zaštitnice objašnjavaju da je Đuranović konstatovan prestanak funkcije sudije Ustavnog suda, što znači da na nju nije primjenjiva odredba člana 290 tačka 7 Zakona o izvršenju i obezbjeđenju, ‘’koja podrazumijeva postojanje radnog odnosa kao uslova za reintegraciju, odnosno vraćanje na rad’’.
Prema tom članu, radi obezbjeđenja nenovčanog potraživanja može se odrediti svaka mjera kojom se postiže svrha takvog obezbjeđenja, a naročito ‘’vraćanje zaposlenog na rad’’ (stav 7).
’’U konkretnom slučaju, tužilja je vršila javnu funkciju, što nije klasičan radni odnos. Tužilji je u smislu odredbe člana 154 stav 1 Ustava zbog ispunjavanja uslova za starosnu penziju koji se isključivo cijeni primjenom odredbi Zakona o PIO, prestala funkcija sudije Ustavnog suda. Iz navedenog razloga je nemoguća i reintegracija na funkciju, budući da nije učinila vjerovatnim svoje potraživanje kao neophodnog materijalno-pravnog uslova koji se mora ispuniti shodno odredbi člana 289 stav 1 Zakona o izvršenju i obezbjeđenju’’, kazali su iz Kancelarije zaštitnice.
Prema članu 289 stav 1 tog propisa, radi obezbjeđenja nenovčanog potraživanja može se odrediti i privremena mjera, ako je predlagač obezbjeđenja ‘’učinio vjerovatnim postojanje potraživanja i opasnost da će se ostvarivanje potraživanja osujetiti ili znatno otežati’’.
U tužbi Đuranović se, između ostalog, navodi da su postupak utvrđivanja ispunjenosti uslova za prestanak njene funkcije, kao i akti kojima je utvrđena navodna njihova ispunjenost, suprotni Ustavu, Zakonu o Ustavnom sudu i poslovnicima Skupštine i Ustavnog suda.
Dodaje se da je nesporno da Ustavni odbor nije ovlašćen da utvrđuje ispunjenost uslova za prestanak sudijske funkcije zbog ispunjenja uslova za starosnu penziju i da je “neustavno i nezakonito preuzeo nadležnost Ustavnog suda, a posebno raspravljajući i izjašnjavajući se o tome da li se na prestanak sudijske funkcije primjenjuje Zakon o radu ili Zakon o PIO’’.
Navela je da je konstatacija Skupštine o prestanku njene funkcije ništavna, jer je, tvrdi, zaključak Odbora ‘’neustavan, nezakonit i ništavan’’.
Đuranović ukazuje i da se na sjednici parlamenta, kad joj je šef Skupštine Andrija Mandić konstatovao prestanak funkcije, nije glasalo o zaključku Ustavnog odbora, iako, kaže, iz odredbi Ustava i Poslovnika zakonodavnog doma ‘’imperativno proizilazi da se o ovom zaključku moralo glasati, jer predsjednik parlamenta nije ovlašćen da sam donosi odluke o izboru i razrješenju’’.
Ona smatra da je diskriminisana jer je Zakon o PIO primijenjen samo u njenom slučaju, navodeći primjer bivšeg sudije Milorada Gogića koji je u penziju otišao u skladu sa Zakonom o radu, sa 66 godina života, kao i najsvježiji slučaj sudije Budimira Šćepanovića , za koga je Ustavni sud utvrdio da je stekao uslov za penziju po Zakonu o radu i o tome obavijestio predlagača, šefa države.
’’U Ustavnom sudu su sudije koje imaju već navršenih 65 godina života i 40 godina staža, a koji i dalje obavljaju sudijsku funkciju. U toku 60-godišnjeg trajanja Ustavnog suda, tj. od njegovog osnivanja 1964. do 17. decembra 2024, svim sudijama Ustavnog suda funkcija je prestala zbog ispunjavanja uslova za starosnu penziju nakon što su ispunili uslove za prestanak radnog odnosa po sili zakona, dakle po Zakonu o radu’’, navela je Đuranović.
Dodaje da je od 2021. do kraja 2024. prestala funkcija za dvoje sudija Ustavnog suda kad su navršili 67 godina života po tada važećem Zakonu o radu, a trojici sudija s navršenih 66 godina po izmjenama tog propisa.
U konkretnom slučaju, tužilja je vršila javnu funkciju, što nije klasičan radni odnos. Tužilji je u smislu odredbe člana 154 stav 1 Ustava zbog ispunjavanja uslova za starosnu penziju koji se isključivo cijeni primjenom odredbi Zakona o PIO, prestala funkcija sudije Ustavnog suda. Iz navedenog razloga je nemoguća i reintegracija na funkciju…’’, kazali su iz Kancelarije zaštitnice.
Đuranović je u tužbi navela i da se Skupštini ‘’izuzetno žurilo’’ da joj konstatuje prestanak funkcije prije nego što je napunila 65 godina života, ‘’makar za jedan dan’’. Đuranović je 65 godina napunila 18. decembra.
Zbog ovog slučaja, opozicija je krajem prošle godine blokirala rad parlamenta i tražila da se poništi zaključak Ustavnog odbora, tvrdeći da je Ustav pogažen zbog toga što je Skupština, bez obaveznog obavještenja Ustavnog suda, odlučila da konstatuje prestanak sudijske funkcije Đuranović. Oni su sprečavali održavanje sjednica Skupštine na čijem dnevnom redu je bio predlog budžeta za ovu godinu, ali je on usvojen na vanrednom zasjedanju 7. februara, bez prisustva opozicionih poslanika jer im je predsjednik Skupštine Mandić izrekao mjeru udaljenja iz plenarne sale od 15 dana.
U međuvremenu, skupštinski Administativni odbor odobrio je zahtjev Đuranović za naknadu po prestanku funkcije.
Predsjednik Vlade i Pokreta Evropa sad (PES) Milojko Spajić i lider opozicione Demokratske partije socijalista (DPS) Danijel Živković sastali su 18. januara u Podgorici sa šefom Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori Johanom Satlerom , koji im je predložio da Venecijanska komisija ispita odluke koje su dovele do prestanka sudijske funkcije Đuranović. Venecijancima, međutim, još niko nije zatražio mišljenje.
U Skupštini, odnosno Ustavnom odboru, u toku je procedura za izbor nasljednika na poziciji Đuranović i Gogića, dok je predsjednik Jakov Milatović raspisao oglas za nasljednika na funkciji Šćepanovića.
