Tenderski postupak za koncesiju Vlada je pokrenula u decembru 2024, po kome tri zainteresovana ponuđača imaju rok do 9. maja da dostave ponude.
“O izboru koncesionara ne mogu da pričam jer su svi postupci tenderske komisije tajni”, rekao je ministar ekonomskog razvoja Nik Đeljošaj.
Crna Gora ima ukupno dva međunarodna putnička aerodroma: Tivat i Podgorica, koji posluju u okviru državnog preduzeća Aerodromi Crne Gore.
To preduzeće je prošlu godinu završilo profitom od skoro 11 miliona eura, a 2023. neto profit je bio 10 miliona.
Aerodromima je, smatra Vlada, neophodna modernizacija i nova ulaganja zbog razvoja preduzeća ali i razvoja crnogorskog turizma.
Sudbina aerodroma
Priču o dugoročnom zakupu vazdušnih luka počela je vlast Demokratske partije socijalista (DPS), koja je 2019. pokrenula tenderski postupak za koncesije.
Pretkvalifikacioni dio tendera su, tada je saopšteno, prošle četiri ponuđača.
To su: francusko-turski konzorcijum Groupe ADP Consorcium-TAV i Aeroports de Paris, indijski GMR Airports Limited, južnokorejski Incheon International Airport, kompanija Corporacion America Airports iz Luksemburga.
Koncesiona nadoknada bila je 100 miliona eura, uz ulaganja od 200 miliona.
Vlast DPS je smijenjena avgusta 2020., a tenderski postupak, zbog korone, pauziran.
Da Vlada premijera Milojka Spajića nastavlja tenderski proces iz vremena DPS obznanio je ministar za Nik Đeljošaj.
On je potpredsjednik Vlade i predsjednik aktuelne tenderske komisije.
Đeljošaj je u Skupštini 23. aprila rekao da očekuju ponude od tri potencijalna koncesionara, koji su prošli dio tendera u vrijeme DPS vlasti.
Đeljošaj kaže da “od kvaliteta tih ponuda” zavisi hoće li Vlada izdati aerodrome.
“Ne znači da ćemo dati aerodrome pod koncesiju, to je stav Vlade. Ukoliko ponude budu dobre za državu i njen razvoj i turizma, sve ćemo ih razmotriti. Ukoliko ponude ne budu dobre, ići ćemo na drugu opciju, a to je ulaganje države”, istakao je Đeljošaj.
On dodaje da će u slučaju koncesija radnici biti apsolutno zaštićeni.
Tri sindikata protiv koncesija
Protiv izdavanja aerodroma je Unija slobodnih sindikata, koja se zalaže da o tome odluče građani na nacionalnom referendumu.
“Smatramo da subjekti od nacionalnog interesa moraju zbog građana i budućih generacija ostati u vlasništvu države”, kazao je predsjednik Unije Srđa Keković.
I sindikat kompanije smatra da se aerodromi mogu modernizovati iz sopstvenih resursa jer preduzeće uspješno posluje.
Predsjednik tog sindikata Damjan Radulović poziva Vladu da u razgovore o koncesijama uključi zaposlene i sindikat.
“Ako se niko ne odazove, to ćemo smatrati potpunom neodgovornošću i odnosom koji je u suprotnosti sa nacionalnim interesima. Tada ćemo, koristeći sve institucionalne i vaninstitucionalne mehanizme borbe, nastojati da to spriječimo”, riječi su Radulovića.
Protiv je i Sindikat saobraćajnih djelatnosti.
“Čujemo izjavu ministra saobraćaja da je prodaja dijela Luke Bar bila velika greška… Zato ne smijemo dozvoliti da kroz 15 godina neki novi ministar zaključi da je izdavanje Aerodroma pod koncesiju bila greška”, kazao je Veselin Pantović.
Koncesije ekonomski neopravdane?
Da će Vlada gotovo izvjesno dati aerodrome na koncesije smatraju u konsultantskoj kompaniji Fideliti konsalting, koji je na Fejsbuku naveo da je to “već završena priča”.
Kako ističu, Vlada je tokom 2024. usvojila informaciju za otpočinjanje procesa eksproprijacije nepokretnosti uz tivatski aerodrom i odobrila 11 miliona eura.
“Iz državnih (naših) para se vrši eksproprijacija za koncesionara koji će dobiti čiste posjedovne listove. Šta je onda svrha koncesije, da nam uzmu jedan od najvažnijih resursa pa ga razvijaju iz naših para a mi da aplaudiramo”, naveo je Fideliti.
Smatra i da rezultati poslovanja Aerodroma ukazuju da “treba reći ne koncesiji”.
“Ako profit aerodroma iz 2023. od devet miliona eura pomnožimo sa 30 godina trajanja koncesije (sa postojećim obimom saobraćaja) imali bi profit od 270 miliona za narednih 30 godina”, saopštio je Fideliti.
Uz to, ističu, da predviđanja Eurocontrola u vezi rasta aviosaobraćaja, u narednim godinama, idu u prilog argumentima da aerodromi ostanu pod državnom upravom.
“Ako najmanju stopu rasta od 2,9 odsto primijenimo na period od 30 godina koliko traje koncesija, profit bi iznosio 421 milion eura”, naveo je Fideliti.
A u slučaju koncesija, naknada i planirane “ali ne i obavezne investicije” ukupno iznose oko 300 miliona eura, podsjeća Fideliti.
Vlada izmjenama zakona do para od koncesija
U susret odluci Vlade o eventualnom izdavanju aerodroma, Spajićev kabinet je usvojio izmjene zakona koje se tiču raspodjele nadoknade od koncesija.
Po važećem Zakonu, 70 odsto prihoda od te nadoknade dobile bi opštine Tivat i Zeta, na čijim su teritorijama aerodromi.
Ako usvojene izmjene zakona prođu u Skupštini, ove opštine će umjesto 70 odsto naknade dobiti 20 odsto, od iznosa koju država dobije od zakupca.
Riječ je o amandmanima na Prijedlog izmjena Zakona o finansiranju lokalne samouprave, čije usvajanje od Skupštine traži Spajićev kabinet.
Vlada namjerava da ‘otme milione’ od Zete i Tivta
“Apelujem na kolege iz parlamentarne većine da ovo ne rade, plašim se da će doći do ozbiljne radikalizacije na području Zete i Tivta”, rekao je Milan Knežević, poslanik vladajuće većine iz Demokratske narodne partije.
Njegov partijski kolega je predsjednik Opštine Zeta.
“Da li će to biti blokada aerodroma, da li ćemo zauzeti avione, vidjećemo. Ako neko misli da Zeta i dalje treba da bude područje za ubiranje para, a da najmanje novca ide njoj, onda je u grdnom problemu”, kazao je Knežević za Njuzmaks Balkan.
I iz Opštine Tivat stižu slične poruke.
“Ovo je nepravda prema Tivtu… moram reagovati na ovu namjeru drastičnog smanjenja naknada”, rekao je predsjednik Opštine Tivat Željko Komnenović.
On je 3. aprila podnio ostavku u Tenderskoj komisiji za koncesiju aerodroma.
Civilni sektor protiv izmjene Zakona
Na Spajićeve amandmane reagovao je i dio nevladinog sektora iz Tivta i ocijenio da je riječ o “ataku na budžet Tivta”.
“Matica Boke” i “Miholjski zbor” navode da bi po aktuelnom Zakonu od koncesija od 100 miliona, Tivtu trebalo da pripadne po 35 miliona.
“A u slučaju usvajanja amandmana, Vlada bi uzela 40 miliona eura od koncesija za Aerodrom Tivat, a Opština bi dobila samo 10 miliona”, ističu.
Zbog toga su zatražile hitno zakazivanje vanredne sjednice lokalnog parlamenta.
Navode da imaju saznanja da će aerodromi biti dati u zakup i da je to “već završena priča”.
Vlada tvrdi da će pare uložiti u opštine
Iz Spajićevog kabineta je 12. aprila, pak, saopšteno da će naknada za koncesiju biti uložena u kapitalne projekte opština gdje se nalaze aerodromi.
“Kako je načelno dogovoreno potencijalna koncesiona naknada za aerodrome, bi se upotrijebila za nove, velike projekte u opštinama Tivat i Zeta”, navedeno je u saopštenju nakon sastanka Spajića sa čelnicima Tivta.
Najavljeno je da će uskoro razgovarati i sa čelnicima Zete.
Aerodromi Crne Gore su 2024. opslužili više od 2.874.084 putnika.
Aerodrom Podgorica je prošle godine imao 36 odsto više putnika nego 2019. To je godina prije pandemije COVID-a 19, dok je onaj u Tivtu prvi put od pandemije prošle godine imao više od milion putnika.
